پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگی
جامعهپژوهی فرهنگی
2383-0468
2383-0476
5
1
2014
10
23
فرهنگ نقد و گفتوگوی صاحبنظران علوم انسانی ایران در مطبوعات تحلیل نقدها و گفتوگوهای انتقادی منتشره در مطبوعات تخصصی علوم انسانی از سال 1385 تا 1391
1
32
FA
علی
انتظاری
استادیار دانشکدة علوم اجتماعی، دانشگاه علامه طباطبایی
ali@entezari.ir
عاطفه
آقایی
دانشجوی دکتری ارتباطات، دانشگاه تهران
atefeaghaee@ut.ac.ir
هدف از این پژوهش بیان ویژگیهای فرهنگ نقد و گفتوگو میان صاحبنظران علوم انسانی ایران است. این تحقیق از نوع تحقیقات کمی، توصیفی، و تفسیری است و در آن از روش اسنادی و تکنیک تحلیل محتوا استفاده شده است. جمعیت آماری این پژوهش کلیۀ نقدها، گفتوگوها، نامهها، و جوابیههای انتقادی منتشرشده در نشریات تخصصی علوم انسانی از سال 1385 تا 1391 است. روش نمونهگیری هدفمند (تعمدی) است و حجم این نمونه برابر 45 متن انتقادی یعنی حدود 200 صفحه است. نتایج این پژوهش حاکی از آن است که ویژگیهای فرهنگ نقد و گفتوگوی صاحبنظران علوم انسانی بیشتر مخرب در مقابل سازنده، عقلانی ادراکی در مقابل احساسی، و منبعمحور در مقابل پیاممحور است<em>.</em>
فرهنگ نقد,نمونهگیری هدفمند,نقد ادراکی/ احساسی,نقد منبعمحور/ پیاممحور,نقد مخرب/ سازنده,عقلانیت ارتباطی,تحلل محتوا,نقد علوم انسانی
https://socialstudy.ihcs.ac.ir/article_1414.html
https://socialstudy.ihcs.ac.ir/article_1414_d897ac09d689602a4449cfaa103a9b31.pdf
پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگی
جامعهپژوهی فرهنگی
2383-0468
2383-0476
5
1
2014
10
23
آسیبشناسی وضعیت خانوادگی دختران فراری در شهر تهران (با رویکردی به نظریة تعارض فرهنگی و خردهفرهنگ)
33
58
FA
فریبا
زمانی
کارشناس ارشد توسعه و برنامهریزی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
faribazamani_fz@yahoo.com
امروزه فرار دختران از خانه و مسائل و مشکلات همراه آن از جملة مهمترین مسائل اجتماعی است که بسیاری از کشورها با آن دست به گریبان هستند. آمارها عموماً از بحرانیشدن این مسئله، بهویژه در ایران، حکایت دارد. این مقاله، که برگرفته از طرحی پژوهشی است، به بررسی وضعیت خانوادگی دختران فراری، بهمثابۀ گروهی آسیبپذیر در جامعه، میپردازد. روش تحقیق در این بررسی توصیفی ـ تبیینی است و در گردآوری اطلاعات از شیوههایی چون مراجعه به اسناد و مدارک، پرسشنامه، و همچنین مصاحبه در زندان اوین و مراکز بهزیستی استفاده شده است. هدف از این بررسی آن است که، با تکیه بر نظریههای موجود جامعهشناسی، به بررسی شرایط خانوادگی و عوامل تأثیرگذار در وقوع فرار و به تَبَعِ آن ایجاد بزهکاری در میان دختران نوجوان و جوان شهر تهران بپردازد.
فرار دختران, وضعیت خانوادگی,آسیبشناسی,کجرویهای اجتماعی,تعارض فرهنگی,خردهفرهنگ
https://socialstudy.ihcs.ac.ir/article_1415.html
https://socialstudy.ihcs.ac.ir/article_1415_3971412ee98bafb292aa8f4ca7bd3ae9.pdf
پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگی
جامعهپژوهی فرهنگی
2383-0468
2383-0476
5
1
2014
10
23
بررسی جامعهشناختی سبک زندگی در سینمای ایران پس از انقلاب (فیلمهای اجتماعی پرفروش دهۀ 1380)
59
86
FA
الهام
کرمی
کارشناس ارشد پژوهش علوم اجتماعی، دانشگاه علوم و تحقیقات تهران، پژوهشگر
madineh313@gmail.com
باقر
ساروخانی
استاد گروه جامعهشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران
saroukhani@yahoo.com
هدف پژوهش حاضر بررسی تصویری است که سینما، بهمثابۀ رسانه، از فرهنگ، ارزشها و هنجارهای اجتماعی، و بهطور کلی سبک زندگی به مخاطبان خود ارائه میدهد. به همین منظور تعداد سی فیلم سینمایی، از فیلمهای اکرانشده در دهۀ 1380، با درنظرگرفتن دو ملاک «ژانر اجتماعی ثبتشده در وزارت ارشاد» و «پرفروشبودن» (میزان استقبال مخاطبین) انتخاب و بررسی شدند. چهارچوب نظری «سبک زندگی» تلفیقی از نظریۀ شریعتی و رشاد انتخاب شده است که سه نوع سبک زندگی «سنتی و متجمد»، «اروپاییمآب و متجدد»، و «دینی و مجدد» را برای جامعه ایران در نظر گرفتهاند. یافتههای پژوهش نشان میدهد که در فیلمهای بررسیشده مؤلفههای سبک زندگی «اروپاییمآب و متجدد» بیشترین میزان ترویج و تبلیغ را نسبت به دو نوع دیگر سبک زندگی داشته است.
سینما,سبک زندگی,هنجارهای اجتماعی,دینداری,ژانر اجتماعی,نظریۀ شریعتی,نظریۀ رشاد
https://socialstudy.ihcs.ac.ir/article_1416.html
https://socialstudy.ihcs.ac.ir/article_1416_105fd8a7fffc2390e04f8f82d4beaf81.pdf
پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگی
جامعهپژوهی فرهنگی
2383-0468
2383-0476
5
1
2014
10
23
مطالعۀ عوامل فرهنگی مرتبط با نگرش نسبت به سقط جنین (مطالعۀ موردی: جوانان 18 تا 29 سالۀ شهر شیراز)
87
111
FA
مجید
موحد
دانشیار بخش جامعهشناسی، دانشگاه شیراز
mmovahed@rose.shirazu.ac.i
سها
عظمت
کارشناس ارشد جامعهشناسی، دانشگاه شیراز
soha.azemat@gmail.com
زهرا
معاون
دانشجوی دکتری جامعهشناسی، دانشگاه شیراز
z.moaven5@gmail.com
هدف از انجام این مطالعه بررسی عوامل فرهنگی مرتبط با نگرش نسبت به سقط جنین است و جامعۀ آماری آن را 600 نفر از جوانان 18 تا 29 سالۀ شهر شیراز، که به صورت تصادفی انتخاب شدهاند، تشکیل میدهند و اطلاعات آن با استفاده از پرسشنامه جمعآوری شده است. این مطالعه در کل دارای هشت فرضیه بوده که از میان آنها دو فرضیه رد شده است. از بین متغیرهای جمعیتشناختی مطالعه (سن، جنس، و تعداد فرزندان) تمامی متغیرها بهجز تعداد فرزندان در نگرش جوانان نسبت به سقط جنین رابطۀ معنادار آماری داشته است. از بین متغیرهای فرهنگی (ارزشهای دینی، اعتقادات دینی، میزان استفاده از رسانهها، نگرش به روابط جنس مخالف پیش از ازدواج، و تجربۀ سقط جنین فرد پاسخگو) همگی بهجز تجربۀ سقط با متغیر وابسته رابطۀ معنادار آماری داشتهاند. نتایج حاصل حاکی از آن بود که زنان نسبت به سقط جنین نگرش مثبتتری نسبت به مردان دارند و بالابودن اعتقاد به ارزشهای دینی و اعتقادات دینی منجر به نگرش منفیتر نسبت به سقط جنین میشود.
سقط جنین,نگرش,جوانان,ارزشهای دینی,روابط پیش از ازدواج,میزان استفاده از رسانه
https://socialstudy.ihcs.ac.ir/article_1417.html
https://socialstudy.ihcs.ac.ir/article_1417_4776f2e532abf0ffe485ad4223ff4d5d.pdf
پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگی
جامعهپژوهی فرهنگی
2383-0468
2383-0476
5
1
2014
10
23
تحلیلی بر تأثیرات متقابل هویت فرهنگی و تغییرات جامعه
113
121
FA
مهرداد
نورائی
دانشیار پژوهشکدة علوم اجتماعی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
mehrdad@ihcs.ac.ir
فرهنگ، به سبب پویایی ذاتی، جوهر و اساس تجربیات تازهای است که آرامآرام در حافظۀ جمعی نقش میبندد و تغییر آن به نحوی است که پدیدآمدن هر ذهنیت جدید به معنی فراموشکردن پیشینۀ آن نیست. این ویژگیْ از فرهنگ مجموعهای میسازد که، در گذر از گذشته به سوی آینده، پیوسته به غنای آن افزوده میشود و ریشۀ سرزمین عمیقتری به دست میآورد. در برشمردن خصلتهای فرهنگ لازم است، بیش از هر چیز، به نقش هماهنگکنندۀ آن اشاره شود که از طریق آن برای فردِ اجتماعی امکان پیوند با محیط فراهم میشود. در این معنا «محیط» به حیطۀ پیرامونی فرد محدود نمیشود بلکه، به طور وسیعتر، رابطه با دیگر فرهنگها را نیز در بر میگیرد. از این رو، همجواری فرهنگها، به علت وجود تعامل میان آنها، برای جوامع تنشزا نیست و از منظر هویت فرهنگی بحران پدید نمیآورد، بلکه تأثیرگذاری یکسویۀ ارزشهای بیگانه، بهویژه از طریق گسترش ارتباطات رسانهای که با جداسازی زمان و مکان از یکدیگر همراه است، میتواند از نظر هویت فرهنگی زمینهساز بحران باشد.
فرهنگ,هویت,پویایی فرهنگی,هویت جمعی,هویت فرهنگی,تغییر اجتماعی
https://socialstudy.ihcs.ac.ir/article_1418.html
https://socialstudy.ihcs.ac.ir/article_1418_470e9c5dff6692c1a622651641d7f2ea.pdf
پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگی
جامعهپژوهی فرهنگی
2383-0468
2383-0476
5
1
2014
10
23
بررسی عوامل مؤثر بر میزان تقدیرگرایی زنان
123
147
FA
محسن
نیازی
استاد گروه علوم اجتماعی، دانشکدة علوم انسانی، دانشگاه کاشان
niazim@kashanu.ac.ir
الهام
شفائیمقدم
دانشجوی دکتری بررسی مسائل اجتماعی ایران، دانشگاه کاشان
e.shafaii@grad.kashanu.ac.ir
امروزه تقدیرگرایی، از نظر صاحبنظران علوم اجتماعی، بهمثابۀ نوعی باور و اعتقاد فرهنگی و از موانع فرهنگی ـ اجتماعی توسعه به شمار میرود و بررسی این مفهوم در مورد زنان، که نیمی از جامعه را در بر میگیرند، از اهمیتی خاص برخوردار است. هدف این مقاله بررسی میزان تقدیرگرایی زنان و عوامل مؤثر بر آن در جامعۀ آماری تحقیق، زنان بالای پانزده سال دو شهرستان کاشان و آرانوبیدگل در سال 1390 است. در این تحقیق، با استفاده از فرمول نمونهگیری کوکران، تعداد 400 نفر به عنوان حجم نمونه تعیین و با استفاده از روش سهمیهای بررسی شدهاند. این مطالعه از نوع پیمایش اجتماعی است و دادههای تحقیق با استفاده از تکنیک پرسشنامه جمعآوری شده است. نتایج ضریب آلفای کرونباخ روایی مقیاسهای تحقیق را تأیید کرده است و نتایج ضریب همبستگی پیرسون گویای رابطهای معنادار بین متغیرهای سنتگرایی (0.574=r)، جامعهپذیری جنسیتی (0.409=r)، شیوۀ تربیتی سهلانگارانه (0.155=r)، شیوۀ تربیتی اقتدارگرایانه (0.256-=r)، سبک تربیتی استبدادگرایانه (0.367=r)، و میزان تقدیرگرایی پاسخگویان است. بیشترین تأثیر بر تقدیرگرایی، بر اساس نتایج تحلیل رگرسیون یافتههای پژوهش، مربوط به متغیر سنتگرایی با میزان 0.48=β است و پس از آن جامعهپذیری جنسیتی با 0.19=β و شیوۀ تربیتی مقتدرانه با 0.084-=β بهترتیب در جایگاههای بعدی قرار گرفتهاند.
تقدیرگرایی,جامعهپذیری جنسیتی,سنتگرایی,شیوههای تربیتی خانواده,نمونهگیری کوکران
https://socialstudy.ihcs.ac.ir/article_1419.html
https://socialstudy.ihcs.ac.ir/article_1419_7cbdbc6f64ec74b29f1ff9616db24480.pdf