پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگیجامعهپژوهی فرهنگی2383-04683120120921Social Trust as a Product of Religious
Norms and Ethical Valuesاعتماد اجتماعی، رهاورد هنجارهای دینی و ارزشهای اخلاقی
(جامعة آماری: استادان و کارکنان و دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال)123620FAافسانه ادریسیاستادیاراحسان رحمانی خلیلیدانشجوسیده نرگس حسینی امیندانشجوJournal Article20120224It is said that trust and common values are interrelated, and that play role in social trust and social cohesion. In this article we wish to find out if religiosity, social acceptability and observance of morality as common values in the society, determine the social trust. The study is descriptive and causative and the method is survey. The population that sample of study is taken from consists of the students, teacher and other employees of the Azad University in Tehran. The sample is drawn through allocation random sampling. A questionnaire is used to collect data from 1212 individuals in 2010. The findings indicate that 32% of the respondents have high social trust. Though only 14% had high morality and observed ethical values, yet 84% had a high level social acceptance. The citizens’ religiosity was 74% which is high too. The findings indicate that social trust has significant strong and direct relationship with three variables: religiosity has the highest impact, and the other influencing factors are respectively, social acceptance and observance of morality. Religiosity influences social trust besides other influencesدر دنیای معاصر بسیاری معتقدند که اعتماد با ارزشهای مشترک گروهها ارتباط دارد و به اعتماد اجتماعی و نقش آن در انسجام جامعه با رویکرد فرهنگگرایانه پرداخته میشود. در این مقاله در پی آنایم که آیا دینداری و مقبولیت اجتماعی و رعایت اخلاقیات، در حکم ارزشهای مشترک جامعه، تبیینکنندة اعتماد اجتماعیاند؟ رویکرد این مقاله توصیفی ـ علّی و روش پیمایشی است. جامعة آماری شامل استادان و کارکنان و دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال و ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه است که پس از بررسی روایی و پایایی، با حجم نمونة 1212 نفر در 1389 اجرا شد. انتخاب نمونه با روش نمونهگیری خوشهای طبقهبندی تصادفی صورت گرفته است. یافتههای توصیفی حاکی از آن است که اعتماد اجتماعی 23% پاسخگویان در سطح بالاست. با آنکه رعایت ارزشهای اخلاقی در جامعه در سطح بالا فقط به میزان 14% است، 84% آنان مقبولیت اجتماعی و 74% دینداری خود را در سطح بالا ارزیابی کردهاند. یافتههای استنباطی حاکی از آن است که اعتماد اجتماعی با هر سه متغیر رابطهای معنادار، مستقیم، و قوی دارد. دینداری بیشترین تأثیر را در اعتماد اجتماعی دارد و پس از آن، بهترتیب متغیرهای مقبولیت اجتماعی و رعایت اخلاقیات در اعتماد مؤثرند. در مدل علّی تحقیق، دینداری علاوهبر تأثیر مستقیم در مسیر رعایت اخلاقیات و مقبولیت اجتماعی در اعتماد اجتماعی مؤثر بوده است.https://socialstudy.ihcs.ac.ir/article_620_d395bad6e111e69a4d2dcecce7b9ecbe.pdfپژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگیجامعهپژوهی فرهنگی2383-04683120120921The Necessity of Theorizing about Hybrid Realities in Iranلزوم نظریهپردازی دربارة واقعیتهای دورگه در ایران2542621FAعلیرضا تاجداریartajdari@gmail.com * استادیار جامعه شناسی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگیJournal Article20120429Iranian society is classified as developing, periphery, dependent and the like. All of these concepts indicate a different look at the Iranian society from a special theoretical point of view. They have taken into account the relationship with the west and modernity, and based on this view they have come up with the characteristics like dependability in the non-western world. The influence of the west on Iranian society has been an important factor in shaping the modern Iran. Therefore, understanding this relationship helps for understanding of Iranian society. Conceptualization of facing the west with different methods is necessary for understanding societies like Iran. The present article emphasizes the necessity for emergence of novel concepts and discovery of their varied consequences on the Iranian society. This article considers the hybrid reality of Iranian society in the process of globalization.جامعة معاصر ایران در قالب مفاهیم متنوعی مثل وابسته، در حال توسعه، و پیرامونی مقولهبندی شده است. هریک از این مفاهیم حاصل نگاه به جامعة ایران از منظری تئوریک است. این نظریهها تماس با غرب و دنیای مدرن را لحاظ کردهاند و بر آن اساس ویژگیهایی مثل وابستگی را در جوامع غیر غربی تشخیص دادهاند. تأثیرپذیری ایران از غرب سهم مهمی در تحولات جامعة معاصر ایران داشته است و لحاظ آن در تبیین جامعة ایران به بهبود فهم جامعهشناختیِ ما از جامعة ایران کمک میکند. مفهومپردازی روبهرویی با غرب به شیوههای متفاوت به شناخت ویژگیهای گوناگون جوامعی مثل ایران منتهی میشود. تأکید این مقاله بر لزوم مفهومپردازیهای جدید از تأثیرپذیری و کشف پیامدهای متنوع آن در جامعة ایران است. مقالة حاضر به شکلگیری واقعیتهای دورگه در نتیجة فرایند ایرانی ـ جهانیشدن میپردازد.https://socialstudy.ihcs.ac.ir/article_621_a76bc4b6718246fb71b730924cea9725.pdfپژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگیجامعهپژوهی فرهنگی2383-04683120120921Cohabitation; the New Family Pattern in Tehranهمخانگی؛ پیدایش شکلهای جدید خانواده در تهران4377639FAتقی آزاد ارمکی* استاد گروه جامعهشناسی، دانشکدة علوم اجتماعی، دانشگاه تهران Tazad@ut.ac.irمحمدحسین شریفیساعیکارشناس ارشد پژوهشگری علوم اجتماعی، دانشگاه تهرانمریم ایثاری*** کارشناس ارشد پژوهشگری علوم اجتماعی، دانشگاه تهران maryam.isari@ut.ac.irسحر طالبیکارشناس ارشد پژوهشگری علوم اجتماعی، دانشگاه تهران sahar.talebi@gmail.comJournal Article20120128In the recent decades the family pattern in the world has gone through many changes. At the present the values and attitudes of the youth have undergone many changes also. The researches show that having sexual relationship before marriage is becoming common more than any other time. One of these premarital relationships is cohabitation which is growing in big cities like Tehran. This pattern indicates living together of couples without being married. The goal of this study is to know what the subjects interpret their behavior and what appropriate social situations helped to this phenomenon to emerge. In this research 21 men and women of that experienced cohabitation were interviewed. The findings show that this pattern of relationship is the product of modernization process and the diffusion of certain values to Iran; the process which started by coming of technological products and changes that took place in economic situation and then gradually encompassed the entire fabrics of the society. Cohabitation is part of this grand socio-economical and cultural change in recent yearsدر چند دهة اخیر، الگوی روابط جنسی در جهان تغییرات فراوانی داشته و اکنون نیز جامعة ایران با تحولات چشمگیری در حوزة ارزشها و باورهای جوانان روبهروست. تحقیقات نشان میدهند که رابطة جنسی پیش از ازدواج در ایران در حال افزایش است. یکی از گونههای جدید روابط پیش از ازدواج بین دختر و پسر، روابط مبتنیبر «همخانگی» است که در کلانشهرهایی چون تهران رو به افزایش است. این الگو، به زندگی مشترک دو شریک جنسی بدون ازدواج با یکدیگر اشاره دارد. هدف این تحقیق کیفی، پاسخ به این سؤال بوده است که سوژههای فعال در این روابط، چه معنایی برای کنش خود قائلاند و همچنین چه شرایط بسترساز اجتماعی، در بروز و ظهور این روابط در ایران نقش داشته است. در این تحقیق، با 21 نفر از پسران و دخترانی که روابط همخانگی را تجربه کردهاند مصاحبه شده است. یافتههای پژوهش نشان میدهد که همخانگی محصول فرایند تجدد ایرانی و گسترش جهانیشدن و ورود آن به ایران است؛ فرایندهایی که ابتدا با تغییر اوضاع اقتصادی و فرهنگی (نظام ارزشی) جامعه، بهتدریج، تغییرات اجتماعی متفاوتی را در داخل کشور پدید میآورند. نتیجة این تغییرات اجتماعی، که خود برآمده از تحولات اقتصادی و فرهنگی سالهای اخیر است، پیدایش الگوهای همخانگی در میان برخی از جوانان کشور بوده است.https://socialstudy.ihcs.ac.ir/article_639_cf4e1d32de2d97659983a2a95441723f.pdfپژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگیجامعهپژوهی فرهنگی2383-04683120120921The Relationship between Addiction to Internet and Personality Characteristics among
University Students in Tehranرابطة بین اعتیاد به اینترنت و ویژگیهای شخصیتی دانشجویان دانشگاههای دولتی شهر تهران7996640FAسیدمحمد حسینی بهشتیاناستادیار پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی info@beheshtiyan.irJournal Article20120425addiction to internet, psychological characteristics, 5 personality characteristicsهدف این تحقیق بررسی رابطة بین اعتیاد به اینترنت و ویژگیهای شخصیتی دانشجویان دانشگاههای دولتی شهر تهران بوده است. جامعة آماری همة دانشجویان شاغل به تحصیل در دانشگاههای دولتی شهر تهران در سال 1390 را دربر میگرفت و نمونة تحقیق شامل 1500 نفر بود. برای انتخاب نمونه ابتدا 6 دانشگاه زیر از میان دانشگاههای دولتی شهر تهران به طور تصادفی انتخاب شدند: تهران، علامه طباطبایی، امیرکبیر، شریف، علم و صنعت، و الزهرا. سپس از هر دانشگاه 6 دانشکده و از هر دانشکده 5 کلاس به روش تصادفی انتخاب شدند. دانشجویان این کلاسها اعضای نمونة تحقیق را تشکیل میدادند. آزمودنیها دو پرسشنامة اعتیاد به اینترنت یانگ و پرسشنامة فرم کوتاه نئو (NEO) را تکمیل کردند. نتایج با روش t مستقل تجزیه و تحلیل شد. تحلیل نتایج نشان داد: ۱. بین ویژگیهای روانرنجوری و برونگرایی و اعتیاد به اینترنت رابطة مثبت معنیداری وجود دارد؛ ۲. بین ویژگیهای سازشپذیری و وظیفهشناسی و اعتیاد به اینترنت رابطة منفی وجود دارد؛ ۳. بین ویژگی گشودگی به تجربه و اعتیاد به اینترنت رابطة معنیداری وجود ندارد.https://socialstudy.ihcs.ac.ir/article_640_505803f26cd879a08936a0ee02103d45.pdfپژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگیجامعهپژوهی فرهنگی2383-04683120120921Projection and Rationalization in Iranian Folkloreفرافکنی و توجیه (دلیلتراشی) در فرهنگ عامة ایران97121641FAاحمد کتابیاستاد پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگیmahban_ketabi@yahoo.comJournal Article20120508Projection and rationalization are among the major problems that people encounter often in daily relationships as common defense mechanisms. The extent of which this problem exists is an indication of certain unpleasant mentality. It is due to undesirable behaviors like denying responsibility, escaping reality, deception and immaculate presentation of oneself; the characteristics which usually take place unconsciously. Since the folklore is the presentation of traditions and social behavior and cultural values, therefore, in this article the attempt is made to trace the indications and instances of these concepts in Iranian folklore and in its subaltern cultures. The instances were found in the folk stories, proverbs and wise sayings. For this purpose first these psychological concepts were defined and explained, and then the instances extracted from the sources were presented. It is necessary to remember that at times certain instances carry both meanings of the projection and rationalization in them simultaneously.فرهنگ عامه اعم از امثال، حِکَم، کنایات، استعارات، داستانهای عامیانه، مَتَلها، چیستانها، و مانند آن انعکاس گویا و آیینة تمامنمایِ سنتها، دانستهها، باورها، منشها، و ارزشهای فرهنگیِ یک جامعه است که از رهگذرِ آن، میتوان به شناختِ واقعیِ خلقیات و رفتارهای مردم آن جامعه و انگیزهها و عللِ موجبة آن دست یافت.
فرافکنی و توجیه (دلیلتراشی) از جملۀ ابتلائات بزرگ اجتماعی ماست که در سطحی بسیار گسترده در بین طبقات و قشرهای مختلف جامعه، از پایینترین مراتب گرفته تا بالاترین مدارج، رواج تام دارد.<sup><sup>[i]</sup></sup> وسعت و شدت شیوعِ این دو عارضۀ بزرگ اجتماعی، تا حدود زیادی، معرف و نشانۀ شیوعِ روحیات اجتماعی نامطلوبی از قبیل «مسئولیتناپذیری»، «خود منزّهبینی»، «واقعگریزی»، «فریبکاری»، و امثال آن است که غالباً و عمدتاً جنبۀ ناخودآگاه دارند.
بدیهی است که این روحیات و عوارضِ بیمارگونه یکباره و یکشبه پدید نیامدهاند و ریشههایی دیرینه و عمیق در تاریخ تحولات اجتماعی جامعة ما دارند؛ هر چند، سرعتِ فوقالعادۀ شیوع آنها در سالهای اخیر، بنفسه، موضوعی شایان تأمل و نگرانکننده است.<sup><sup>[ii]</sup></sup>
در این مقاله، تلاش شده است مظاهر و جلوههای این دو مفهومِ اساساً روانشناختی در فرهنگ عامۀ ایران و نیز در برخی پارهفرهنگهای منطقهای و قومی آن، ردیابی و برای هریک شواهد کافی جستوجو و ارائه شود. برای این منظور، نخست تعریف و توضیح مختصری از دو مفهوم مزبور ذکر و سپس به اِحصای موارد و شواهد آنها در فرهنگ عامه پرداخته شده است.
<br clear="all" />
[i]. در روانشناسی، «فرافکنی» و «توجیه» از جملۀ مکانیسمهای دفاعی defense mechanisms و عوامل تعدیلکننده و تثبیتکنندۀ خودکار روانی self-stabilizers بهشمار میروند، مشروط بر اینکه از حدِ طبیعی و عادی فراتر نروند و حالتِ نابهنجار، افراطی، و بیمارگونه بهخود نگیرند.
[ii]. برای درکِ گسترۀ شیوع این دو عارضۀ اجتماعی در جامعۀ کنونی ایران، کافی است فقط طی یک روز، تعداد دفعاتی را که شخصاً مرتکب فرافکنی و یا توجیه شدهایم و نیز مواردی را که در گفتهها و رفتارهای دیگران، از مردم عادی کوچه و بازار گرفته تا دولتمردان و اصحاب رسانهها و غیره، شاهد آنها بودهایم، احصا کنیم.https://socialstudy.ihcs.ac.ir/article_641_13ee130ba322844157a3d626b4f86ad6.pdfپژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگیجامعهپژوهی فرهنگی2383-04683120120921Consequences of Centralization in the Great Tehran Regarding Security Mattersپیامدهای امنیتی ناشی از تمرکزگرایی در کلانشهر تهران123137642FAغلامرضا لطیفیعضو هیئت علمی، دانشگاه علامه طباطبایی Rlatifi2002@yahoo.comسیدمحمد بساطیانکارشناس ارشد برنامهریزی رفاه اجتماعی (نویسندة مسئول) smbasatian@gmail.comJournal Article20130223Recognition of Power Indicators within<br /> the Families through Qualitative Methodحل هر مسئلة اجتماعی و انسانی نیازمند بررسی همهجانبة آن است و ریشهیابی مسئله مهمترین گام در این زمینه محسوب میشود. تحقیق حاضر، با توجه به ماهیت موضوع، به روش کتابخانهای انجام گرفته است زیرا مطالعات کتابخانهای امکان درک بهتر موضوع را برای محقق فراهم و سادهسازی واقعیت و استناد به مبانی پذیرفتنی را برای او امکانپذیر میسازد. در این پژوهش، ابتدا کلیات موضوع بررسی شده است و سپس مهمترین نظریههای برنامهریزان شهری در ارتباط با جرم و جنایت و همچنین پیامدهای امنیتی آن در کلانشهر تهران مورد بحث قرار گرفته است. بررسی همهجانبة پدیدة تمرکز جمعیت در کلانشهر تهران نشان میدهد که بسترهای جرمخیزی با پدیدة جذب جمعیت همراه شده و به وقوع ناامنی دامن زده است. از این رو، حل مسئلة حاد ناامنی در کلانشهر تهران نیازمند بهبود شرایط زندگی مهاجران، با هدف جذب جمعیت در مبدأ و جلوگیری از تمرکز جمعیت، در این شهر است.https://socialstudy.ihcs.ac.ir/article_642_f58b50bf83e5cff5817ef8fefef21478.pdfپژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگیجامعهپژوهی فرهنگی2383-04683120120921Recognition of Power Indicators within
the Families through Qualitative Methodشناسایی شاخصهای قدرت در خانواده به روش تحقیق کیفی139158643FAسیدبیوک محمدیدانشیار پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی buik@ihcs.ac.irJournal Article20120429The present article is trying to show that how to recognize the indicators of power relationships within the families. Through qualitative research method it is shown how concepts and categories are constructed by using indicators collected through observation and deep interviews with spouses. Since the indicators can be very many and extremely varied, and much verbal and nonverbal behavior can be the indicators of power relationship between spouses, so all information collected are recorded and treated as raw data. After them (indicators) being classified and organized, the following 7 categories and the concepts stemming from them, seemed necessary for studying the power relationship in the families.
Category values and attitudes can be detected through two concepts of freedom and independence.
Category acceptance can be detected through two concepts of trust and respect.
Category satisfaction can be detected through two concepts of being satisfied and complying voluntarily.
Category neediness can be detected through concepts of being in need at the present or perceiving it in the future.
Category choice and responsibilities can be detected through two concepts of ownership and decision making.
Category communication can be detected through two concepts of negotiation and consultation.
Category of cooperation can be detected through two concepts of working together and relating to the children.این مقاله حاصل تحقیقی میدانی است که به روش کیفی و به منظور شناسایی شاخصهای مناسب برای مطالعۀ قدرت در خانواده در شهر تهران انجام گرفته است. در این مقاله، ضمن بحث دربارۀ لزوم شناسایی شاخصها، تبدیل آنها به مفاهیم، و تبدیل مفاهیم به مقولهها بر اهمیت استفاده از مشاهدات و مصاحبههای میدانی وسیع و نظاممند نیز تأکید شده است. همچنین عوامل مرتبط با شاخصهای قدرت در خانواده، که از تنوع و فراوانی بسیاری برخوردارند، ازجمله رفتارهای کلامی یا غیر کلامی همسران گردآوری و طبقهبندی شده است. با طبقهبندی شاخصها مقولات اصلی بهدست آمده و هر مقوله با مفاهیم زیرمجموعة خود به قرار زیر مشخص شده است:
1. ارزشها و نگرشها (مفاهیم استقلال و آزادی)؛
2. پذیرش (مفاهیم اعتماد، احترام، و قدرشناسی)؛
3. رضایتمندی (مفاهیم راضیبودن و تحملکردن)؛
4. نیازمندی (مفاهیم نیاز در حال حاضر و نیاز در آینده)؛
5. مالکیت و اختیارات (مفاهیم امکانات مالی و تصمیمگیری)؛
6. ارتباطات (مفاهیم مذاکره و مشاورهجویی)؛
7. همکاری (مفاهیم اشتراک مساعی و رابطه با بچهها).https://socialstudy.ihcs.ac.ir/article_643_d07739df00e38946fde3deb477c32d78.pdf