رابطة ایده‌آل‌گرایی، نسبیت‌گرایی، ماکیاولیسم، و ارزش‌های فرهنگی با رفتارهای غیراخلاقی (مطالعه موردی یک سازمان دولتی)

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسنده

دانشیار گروه روان‌شناسی صنعتی و سازمانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان)

چکیده

ارزش‌های فرهنگی و ایدئولوژی‌های اخلاقی از طریق شکل‌دهی نظام مرجع‌شناختی، اخلاقی، و فرهنگی برای افراد تصمیم‌گیری‌های رفتاری فردی و جمعی را تحت تأثیر قرار می‌دهند. این تأثیر از طریق ایجاد تمایل به هم‌خوانی بین یک ارزش یا ایدئولوژی خاص با رفتار وارد عمل می‌شود. در محیط‌های کار افراد با تمایل به یک یا چند ارزش فرهنگی یا ایدئولوژی اخلاقی ممکن است غیراخلاقی رفتار کنند. این پژوهش با هدف بررسی نقش ایدئولوژی‌های اخلاقی (ایده‌آل‌گرایی، نسبیت‌گرایی، و ماکیاولیسم) و ارزش‌های فرهنگی (مادی‌گرایی و فاصلة قدرت) در بروز رفتارهای غیراخلاقی، پس از کنترل نقش استرس شغلی و فرسودگی شغلی، اجرا شد. جامعة آماری پژوهش کارکنان یک صنعت تولید مواد شیمیایی بودند که از میان آن‌ها 287 نفر به شیوة سهل‌الوصول انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش شامل پرسش‌نامة ایده‌آل‌گرایی، نسبیت‌گرایی، مادی‌گرایی، فاصلة قدرت، ماکیاولیسم، استرس شغلی، فرسودگی شغلی، و رفتارهای غیراخلاقی بود. داده‌ها با استفاده از ضریب هم‌بستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون سلسله‌مراتبی تحلیل شد. نتایج نشان داد که پس از کنترل استرس شغلی، ایده‌آل‌گرایی و فاصلة قدرت (3/22 درصد تبیین واریانس) قادر به پیش‌بینی رفتارهای غیراخلاقی‌اند، اما وقتی فرسودگی شغلی تحت کنترل درآمد، ایده‌آل‌گرایی، مادی‌گرایی، و فاصلة قدرت (7/20 درصد تبیین واریانس) رفتارهای غیراخلاقی را پیش‌بینی کردند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The relationship between Idealism, Relativism, Machiavellianism, cultural values, and unethical behaviors‌ (Case study of a public sector organization)

نویسنده [English]

  • Mohsen Golparvar
Associate professor of industrial and organizational psychology department, school of psychology and educational science, Islamic Azad University, Isfahan (Khorasgan) Branch, Isfahan, Iran
چکیده [English]

Cultural values and moral ideologies through the creation of a system of cognitive, moral and cultural reference for people, affect the collective and personal behavioral decisions. This effect comes into play through the creation of congruence between a special value or ideology and special behavior. People in the workplaces, with a desire to one or more cultural value or moral ideology, may behave unethically. This study aimed to investigate the role of moral ideologies (Idealism, Relativism and Machiavellianism) and cultural values (materialism and power distance) in unethical behavior, after controlling for the occupational stress and burnout. The research statistical population was employees of a chemicals manufacture, of which 287 persons were selected by convenience sampling. Our research tools were Idealism, Relativism, Materialism, power distance, Machiavellianism, job stress, burnout and unethical behaviors questionnaires respectively. Data were analyzed by the use of Pearson’s correlation coefficient and hierarchical regression analysis. The results showed that after controlling for occupational stress, idealism and power distance are able to predict unethical behavior (22.3% of variance). But when burnout was controlled, idealization, materialism and power distance were predicted unethical behavior (20.7% of variance).

کلیدواژه‌ها [English]

  • idealism
  • Relativism
  • Machiavellianism
  • Materialism
  • power distance
  • unethical behaviors

مراجع

احقر، ق. (1385). «بررسی نقش فرهنگ سازمانی مدارس در فرسودگی شغلی دبیران دورة راهنمایی شهر تهران»، فصل‌نامة تعلیم و تربیت، س 22، ش 2، مسلسل 86.
آذر، ع. و ز. علی‌پور درویشی (1389). «طراحی الگوی ارتباط فرهنگ سازمانی و فرهنگ فردی با ادراک عدالت کارکنان (مطالعة موردی: بانک‌های دولتی)»، فصل‌نامة اخلاق در علوم و فنّاوری، س 5، ش 3 و 4.
بیتس، د. و ف. پلاگ (1375). انسان‌شناسی فرهنگی، ترجمة محسن ثلاثی، تهران: علمی.
دانش‌پژوه، ف. و دیگران (1383). «بررسی رابطة میان فرهنگ سازمانی و فشار روانی شغلی در اعضای هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شیراز»، مجلة تحقیقات پزشکی، س 3، ش 2 و 3، پیاپی 10.
زمینی، س. و د. حسینی‌نسب (1388). «بررسی رابطة فرهنگ سازمانی با رضایت شغلی (در میان اعضای هیئت علمی و کارکنان دانشگاه تبریز)»، فصل‌نامة مدیریت فرهنگ سازمانی، س 7، ش 20.
سرداری، ا. (1383). «بررسی رابطة فرهنگ سازمانی بر رضایت شغلی در مراکز علمی ـ پژوهشی وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فنّاوری در شهر تهران»، دوماه‌نامة دانشور رفتار، س 11، ش 5.
سکاران، ا. (1381). روش‌های تحقیق در مدیریت، ترجمة محمد صائبی و محمود شیرازی، تهران: مؤسسة عالی آموزش و پژوهش برنامه‌ریزی و مدیریت.
صباحی، پ. (1388). «سهم عوامل عاطفی و شناختی در رفتار ضد تولید کارکنان»، فصل‌نامة پژوهش‌های روان‌شناختی، س 12، ش 3 و 4.
کرلینجر، ف. ا. و ا. پدهارز (1384). رگرسیون چندمتغیری در پژوهش رفتاری، ترجمة حسن سرایی، تهران: سمت.
گل‌پرور، م. و س. خاکسار (1387). «رفتارهای ضد تولید از دیدگاه سرپرستان و مدیران صنایع و سازمان‌ها»، فصل‌نامة اخلاق در علوم و فنّاوری، س 3، ش 3 و 4.
گل‌پرور، م. و م. ع. نادی (1389). «ارزش‌های فرهنگی و انصاف: عدالت سازمانی، رضایت شغلی و ترک خدمت»، فصل‌نامة تحقیقات فرهنگی، س 3، ش 1.
گل‌پرور، م. و ن. وکیلی (1388). «رابطة عدالت رویه‌ای و توزیعی با رضایت از مزایا و نقش تعدیل‌کنندة فرهنگ سازمان»، فصل‌نامة راه‌برد فرهنگ، دورة دوم، ش 7.
گل‌پرور، م.، س. علیمردانی، و ا. آقایی (1389). «نقش مؤلفه‌های جو اخلاقی سازمان بر رفتارهای انحرافی و رفتارهای مدنی و سازمانی: برخی پارادوکس‌ها و پیش‌بینی‌ها»، دومین کنگرة دوسالانة روان‌شناسی صنعتی و سازمانی ایران، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان)، 3 و 4 اسفند.
گل‌پرور، م.، ش. نیری، و ع. مهداد (1387). «رابطة استرس، فرسودگی هیجانی و رفتارهای انحرافی سازمانی در شرکت سهامی ذوب‌آهن: شواهدی برای مدل استرس ـ فرسودگی (عدم تعادل) ـ جبران»، مجلة روان‌شناسی اجتماعی (یافته‌های نو در روان‌شناسی)، س 2، ش 8 .
 
Appelbaum, S. H., I. U. Soltero, and K. Neville (2005). ‘The Creation of an Unethical Work Environment: Organizational Outcome-based Control Systems’, Equal Opportunities International, 24 (2).
Bourne, S. and J. D. Snead (1999). ‘Environmental Determinants of Organizational Ethical Climate: A Community Perspective’, Journal of Business Ethic, 21.
Dávila, M. C. and M. A. Finkelstein (2011). ‘Individualism/ Collectivism and Organizational Citizenship Behavior’, Psicothema, 23 (3).
Ferraro, G. P. (1994). The Cultural Dimensions of International Business, New Jersey: Upper Saddle River.
Hales, S. D. (1997). ‘A Consistent Relativism’, Mind, 106 (421).
Hofstede, G. (1980). Culture’s Consequences: International Differences in Work Related Values, Thousand Oaks, CA: Sage.
Hofstede, G. (2001). Culture’s Consequences: Comparing Values, Behaviors, Institutions and Organizations across Nations, Thousand Oaks, CA: Sage.
Johnson, J. S. (2007). ‘Organizational Justice, Moral Ideology, and Moral Evaluation as Antecedents of Moral Intent’, Unpublished Doctoral Dissertation in Human Development, Virginia Polytechnic Institute and State University.
Kim, T. Y. and K. Leung (2007). ‘Forming and Reacting to Overall Fairness: A Cross Cultural Comparison’, Organizational Behavior and Human Decision Processes, 104.
Levine, E. L. (2010). ‘Emotion and Power (as Social Influence): Their Impact on Organizational Citizenship and Counterproductive Individual and Organizational Behavior’, Human Resource Management Review, 20.
Lo, H. H. (2008). ‘Belief in a Just World and Belief in Idealism as Predictors of the Perceptions of Distributive and Procedural Justice’, Web Journal of Chinese Management Review, 11 (2).
Maclane, C. N. and P. T.Walmsley (2010). ‘Reducing Counterproductive Work Behavior through Employee Selection’, Human Resource Management Review, 20.
Merchant, S. (2007). ‘Exploring the Influence of Cultural Values on the Acceptance of Information Technology: An Application of the Technology Acceptance Model’, Issues in Information Science and Information Technology, 4.
Osiander, A. (1998). ‘Rereading Early Twentieth-century IR Theory: Idealism Revisited’, International Studies Quarterly, 42.
Ouyang, Y. (2009). ‘Mediating Effects of Job Stress and Job Involvement under Job Instability: Banking Service Personnel of Taiwan as an Example’, Journal of Money, Investment and Banking, 11.
Peterson, D. K. (2002). ‘The Relationship between Unethical Behavior and the Dimensions of the Ethical Climate Questionnaire’, Journal of Business Ethics, 41 (4).
Rawwas, M.Y.A., Z. Swaidan, and M. Oyman (2005). ‘Consumer Ethics: A Cross Cultural Study of the Ethical Beliefs of Turkish and American Consumers’, Journal of Business Ethics, 57.
Ren, R. (2007). ‘Quality of Supervisor-subordinate Relationship, Cultural Values, and Organizational Justice’, Unpublished Doctoral Dissertation in Management, Texas A and M University.
Richmond, K. A. (2001). ‘Ethical Reasoning, Machiavellian Behavior, and Gender: The Impact on Accounting Students’ Ethical Decision Making’, Unpublished Doctoral Dissertation in General Business with a Major in Accounting, Virginia, Blacksburg University.
Skitka, L. J. (2002). ‘Do the Means always Justify the Ends, or Do the Ends Sometimes Justify the Means? A Value Protection Model of Justice Reasoning’, Personality and Social Psychology Bulletin, 28 (5).
Smith, P. B., K. F. Peterson, and S. H. Schwartz (2002). ‘Cultural Values, Sources of Guidance, and Their Relevance to Managerial Behavior; A 47-nation Study’, Journal of Cross-Cultural Psychology, 33 (2).
Sower, V. E. and J. C. Sower (2005). ‘Moderator Variables in Cultural Values and Business Ethics Research: Important to External Validity’, Southwest Business and Economics Journal, 5.
Stephenson, J. (2008). ‘The Cultural Values Model: An Integrated Approach to Values in Landscapes’, Landscape and Urban Planning, 84.
Triandis, H. C. (2001). ‘Individualism-collectivism and Personality’, Journal of Personality, 69 (6).

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار