بررسی عوامل اجتماعی مرتبط با مصرف آب (مطالعه موردی: زنان شهر اصفهان)

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار جامعه شناسی، دانشگاه یزد

2 دانشجوی دکتری جامعه شناسی اقتصاد و توسعه، دانشگاه یزد

چکیده

امروزه در ایران مشکلات زیست-محیطی یکی از ابر چالش‌ها است و کمبود آب به یک بحران تبدیل شده است. این مطالعه با هدف بررسی عوامل اجتماعی مرتبط با مصرف آب در بین زنان شهر اصفهان انجام شده است. مطالعه به لحاظ زمانی مقطعی و به لحاظ روشی از نوع پیمایشی می‌باشد. تکنیک جمع‌آوری داده‌ها پرسشنامه‌ی محقق ساخته می‌باشد و اعتبار آن از طریق محتوایی و پایایی آن از طریق آلفای کرونباخ سنجیده شده است. جامعه‌ی آماری زنان 64-19 ساله‌ی ساکن در شهر اصفهان و روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چند‌مرحله‌ای می‌باشد. 385 پرسشنامه به صورت تصادفی توزیع شد و داده‌های به دست آمده با استفاده از نرم افزار spss تجزیه و تحلیل گردید. بر اساس آزمون‌های انجام گرفته میزان مصرف آب زنان با انواع سبک زندگی(سبک زندگی اجتماعی، سبک زندگی سلامت محور، سبک زندگی مثبت اندیش، سبک زندگی هدفمند و معناگرا، سبک زندگی طبیعت دوست)، سرمایه فرهنگی، وسایل ارتباط جمعی، دینداری و نگرش به مصرف آب رابطه‌ی معنی‌داری داشته است. بر اساس نتایج به دست آمده از رگرسیون، استفاده از وسایل ارتباط جمعی 30 درصد از تغییرات متغیر وابسته را تبیین می‌کند، در مرحله دوم متغیر نگرش عاطفی به مصرف آب میزان تبیین را به 40 درصد افزایش می‌دهد و در آخر میزان تبیین متغیر وابسته با ورود متغیر سبک زندگی طبیعت دوست به 43 درصد می‌رسد. در نتیجه تنها سه متغیر اصلی تبیین کننده‌ی متغیر وابسته هستند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Social factors associated with water consumption (The case study: women in Isfahan)

نویسندگان [English]

  • masoud hajizadehmeymandi 1
  • Maryam Baharluoei 2
1 Associate Professor of Sociology, Yazd University
2 PhD student in Sociology of Economics and Development, Yazd University
چکیده [English]

Environmental problems in Iran are some of the hyper challenges these days and leakage of water has become a crisis. Under such circumstances, water consumption is one the most important significant problems which is effected by different elements. Therefore, this study is accomplished aimed to study Social factors associated with water use water consumption among women in Isfahan city. By the aspects of time and method, this study is segmental and mensurational, respectively. The method of collecting data is researcher-written survey which is efficiently valued and dynamic and its content and dynamic validity is computed by Kronbach α  Statistical society includes 19-to-64-year-old women in Isfahan and sampling method is multi-stage clustered. 385 surveys have distributed randomly and collected data is analyzed by SPSS software. According to results, women's water consumption has a significant relationship with types of life style (Social life style, health-oriented life style, positive thinking style, purposeful and meaningful life style, nature- love  life style), cultural capital, mass media, religiosity and attitude toward water consumption. Based on the results of regression, the use of mass communication tools explains 30% of the variation of the dependent variable. In the second phase, the emotional attitude to water consumption increases the explanation rate by 40%, and finally, the extent of explaining the dependent variable with the entry of the variable of the lifestyle of the nature friend to 43%. As a result, only three main variables explain the dependent variable.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Water Consumption
  • Lifestyle
  • Mass media
  • Women
  • Isfahan

مراجع

منابع
 
ابراهیم آبادی، حسین (1392).«رویکردی میان رشته­ای به سبک زندگی:با نگاهی به جامعه­ی ایران»،فصلنامه ی علمی-پژوهشی،شماره4.
احمدی منش، حسین(1391).«بررسی نسبت سبک زندگی و مصرف»، کتاب ماه علوم اجتماعی،شماره60.
امینی فسخودی، عباس؛ میرزایی، مهرنوش(1392).«پیامدهای بحرانی کم آبی و خشک شدن زاینده رود در مناطق روستایی»،توسعه روستایی،شماره180.
باکاک،رابرت (1381). مصرف، ترجمه ی خسرو صبری،تهران: شیرازه.
بودریار،ژان (1389). جامعه ی مصرفی، ترجمه پیروز ایزدی،تهران: ثالث.
بوردیو،پییر(1390).تمایز:نقد اجتماعی قضاوت­های ذوقی. ترجمه حسن چاوشیان، تهران:نشر ثالث.
جوکار،محبوبه(1393).«مدرنیته،تغییر سبک زندگی و کاهش جمعیت ایران»،پژوهش نامه اسلامی زنان و خانواده،سال دوم،شماره دوم: 39-69.
حاجیانی، ابراهیم(1386).«آینده پژوهی :مطالعات آینده و نقش آن در بررسی­های استراتژیک»،مجله راهبرد،شماره45: 300-277.
حسینی، ابری(1382).«زاینده رود و اصفهان»،فصلنامه تحقیقات جغرافیایی،شماره7: 118-105.
حیدری، حسین؛ جعفرزاده پور، فروزنده(1392).«بررسی فرهنگ مصرف و سبک زندگی در خانواده­های ایرانی»،فصلنامه مطالعات سبک زندگی،سال دوم،شماره 5و6 : 110-85.
خواجه نوری، بیژن؛ روحانی، علی؛ هاشمی، سمیه(1390) .«سبک زندگی و مدیریت بدن»،فصلنامه ی علمی-پژوهشی جامعه شناسی زنان،سال دوم،شماره چهارم.
خوش اخلاق، رحمان؛ سادات سجادی، مرضیه؛ رجبی، مصطفی؛ خاشعی، مهدی(1391). «ارزیابی تابع تقاضای کلی آب»،اقتصاد منابع طبیعی،سال اول،شماره1: 20-1.
رسولی، محمدرضا؛ حاتمی، الناز(1391).«تأثیر برنامه های شبکه ماهواره های فارسی بر سبک زندگی شهروندان تهرانی»،پژوهش نامه علوم اجتماعی، سال ششم،شماره سوم.
رضایی اسکندری، داود(1389).«چشم انداز جهانی بحران آب،مطالعه ی موردی؛ بحران آب در آسیای مرکزی، دلایل و راه کارها»، مطالعات آسیای مرکزی،شماره69: 74-51.
رضائی،پرویز(1385).«بحران آب در استان گیلان و راهکارهای مقابله با آن»،چشم انداز جغرافیایی،سال اول،شماره3: 76-67.
رنجبرمنش، نسرین؛ انتظاری، مژگان؛ رامشت، محمد حسین(1392).«بحران ناشی از افت سطح آب زیرزمینی در اثر فعالیت تکتونیکی در دشت ماهیدشت»،دو فصلنامه ژئومورفولوژی کاربردی ایران،سال اول،شماره 2: 18-1.
ریتزر، جرج (1386). نظریه های جامعه شناسی در دوران معاصر، ترجمه محسن ثلاثی، تهران: علمی.
سبحانی نژاد، مهدی؛ افشار، عبدالله(1389).«اصلاح الگوی مصرف با تاکید بر نقش آموزش در مدیریت مصرف انرژی»،معرفت فرهنگی اجتماعی،شماره2: 171-155.
فاضلی، محمد(1382). مصرف و سبک زندگی، قم:صبح صادق.
کاوسی، اسماعیل؛ حیدری روچی، مینو(1391).«بررسی نقش رسانه ملی در کنترل بحران آب تهران در سال 1380»،مطالعات رسانه ای،سال هفتم،شماره هفدهم.
کنوبلاخ، هوبرت (1390). مبانی جامعه شناسی معرفت. ترجمه کرامت الله راسخ، تهران: نشر نی.
کوزر، لوئیس(1372). زندگی و اندیشه ی بزرگان جامعه شناسی، ترجمه محسن ثلاثی،تهران:نی.
کیانی، غلام حسین؛ سیدی ویند، ندا(1392) .«تحلیل الگوی مصرف آب در ایران با استفاده ازشاخص اعداد»،مجله اقتصاد منابع طبیعی،سال دوم،شماره دو: 31-23.
گیدنز، آنتونی(1380). پیامدهای مدرنیته، ترجمه ی محسن ثلاثی،تهران:نشر مرکز.
گیدنز،آنتونی(1388). تجدد و تشخص،جامعه و هویت شخصی در عصر جدید، ترجمه ناصر موفقیان، تهران:نی.
لهسایی زاده، عبدالعلی؛ منصوریان، محمدکریم؛ جهانگیری، جهانگیر(1382).«عوامل اجتماعی،اقتصادی،فرهنگی موثر بر الگوی مصرف آب در میان شهروندان شیراز»، نامه پژوهش فرهنگی،شماره8: 150-137.
محمدجانی، اسماعیل؛ یزدانیان، نازنین (1393). «تحلیل وضعیت بحران آب در کشور و بررسی الزامات آن». فصلنامه روند، سال بیست و یکم، شماره 65 و 66.
مهدوی کنی، محمد سعید(1382). «مفهوم سبک زندگی و گستره آن در علوم اجتماعی»، فصلنامه تحقیقات فرهنگی، سال اول، شماره اول:230-199.
نصوحی، غلام حسین(1395).«بحران آب و چالش های فرهنگی»،فرهنگ اصفهان،شماره1: 79-75.
نیکوئی، علیرضا؛ نجفی، بهاء الدین(1390). «آثار رفاهی برقراری بازار آب کشاورزی در ایران»،اقتصاد کشاورزی و توسعه،سال19،شماره76: 82-51.
وبلن، تورستین(1382). نظریه ی طبقه ی مرفه، ترجمه ی فرهنگ ارشاد، تهران:نشر نی.
وبلن، تورستین(1383). نظریه ی طبقه ی مرفه، ترجمه ی فرهنگ ارشاد، تهران:نشر نی.
یزدانی خان, فرشته؛ عظیمی فتاح، مژگان (1394). «مدیریت بحران منابع آب». دومین همایش ملی آب، انسان و زمین، اصفهان، شرکت توسعه سازان گردشگری اصفهان.
 
 
Garcia-Cuerva, L., Berglund, E. Z., & Binder, A. R. (2016). Public perceptions of water shortages, conservation behaviors, and support for water reuse in the US. Resources, Conservation and Recycling, 113, 106-115.
Gregory, Gary D., and Michael Di Leo. "Repeated behavior and environmental psychology: The role of personal involvement and habit formation in explaining water consumption." Journal of Applied Social Psychology 33.6 (2003): 1261-1296.                                                                                                        
Jiggins, J., van Slobbe, E., & Röling, N. (2007). The organisation of social learning in response to perceptions of crisis in the water sector of The Netherlands. Environmental science & policy, 10(6), 526-536.                                                                                                                                                          
Jorgensen, Bradley S., et al. "Predicting household water consumption with individual-level variables." Environment and Behavior 46.7 (2014): 872-897.                                                                   
Meng, Z. J., Yong, G. A. O., Yi, Y. U., & Ren, X. M. (2013). Crisis of Water Resources on the Ulan Buh Desert Oases, Inner Mongolia, China-A Case Study of Dengkou County. Journal of Integrative Agriculture, 12(8), 1409-1413.
Sisto, N. P., Ramírez, A. I., Aguilar-Barajas, I., & Magaña-Rueda, V. (2016). Climate threats, water supply vulnerability and the risk of a water crisis in the Monterrey Metropolitan Area (Northeastern Mexico). Physics and Chemistry of the Earth, Parts A/B/C, 91, 2-9، 91:  2–9
Willis, Rachelle M., et al. "Quantifying the influence of environmental and water conservation attitudes on household end use water consumption." Journal of environmental management 92.8 (2011): 1996-2009.                                                                                                                                                        
          

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار