ناجنبش زنان و تغییر در مناسبات اجتماعی در ایران

حسنی, راضیه; اخوان کاظمی, مسعود

doi:10.30465/scs.2020.26330.2060

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشجوی دکتری علوم سیاسی گرایش جامعه‌شناسی سیاسی دانشگاه رازی

² دانشیار رشته علوم سیاسی گرایش جامعه‌شناسی دانشگاه رازی

10.30465/scs.2020.26330.2060

چکیده

پژوهش حاضر بهبررسی پدیده ناجنبش زنان و چگونگی عملکرد آن در جامعه ایران می‌پردازد. این پژوهش با استفاده از نظریه «میکروفیزیک قدرت» میشل فوکو از یک‌سو و نظریه «پیشرویآرام» آصف بیات از سوی دیگر، درصدد است تا نشان دهد چگونه این ناجنبش مناسبات اجتماعی را در ایران بعد از انقلاب 57 تغییر می‌دهد. پرسش پیش روی پژوهش حاضر این است که ناجنبش زنان از چه طرقی و با اتخاذ چه روش‌هایی بهتغییر مناسبات اجتماعی در ایران نظر دارد؟ این پژوهش پس از طرح بحثی در خصوص مفهوم و شاخصه‌های ناجنبش‌های اجتماعی و بررسی شاخصه‌های تغییر در مناسبات اجتماعی در ایران، این یافته را به‌عنوان نتیجه بحث مطرح می‌سازد که ناجنبش زنان در ایران، از طریق میکروفیزیک قدرت و تأکید بر بدن و با استراتژی پیشرویآرام و سیاستحضور، درصدد تغییر در مناسبات اجتماعی است. در نوشتار حاضر، وضعیت خانواده و سبک زندگی به‌عنوان شاخصه‌های تغییر مناسبات اجتماعی در نظر گرفته‌شده‌اند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Women’s Non- Movement in Iran and the Shift in Social Relations

نویسندگان [English]

Razieh Hasani ¹
Masoud Akhavan Kazemi ²

¹ Ph. d student in political sciences, political sociology field, at Razi university

² Associate professor in political sciences, political sociology field

چکیده [English]

This paper deals with the women’s non-movement and how it operates in Iran society. Using the theory of “microphysics of power”, constructed by Michael Foucault, and also Asef Bayat’s theory of “quiet encroachment”, this study attempts to indicate how this non-movement has been able to change the social relations of Iran since the 1970 revolution. The key issue is that on what ways and methods this non-movement can overcome to the social relations. By investigation of the concepts and characteristics of social non-movements, and the characteristics of change in the social relations in Iran, it was deduced that the women’s non-movement could have changed the social relations via microphysics of power and emphasis on women’s body based on the strategies of quiet encroachment and presence policy. Herein, the family structure and life style in Iranian society were considered as the parameters affecting the social relations.

کلیدواژه‌ها [English]

Non-movement
women’s non-movement
microphysics of power
quiet encroachment
Social Relations

مراجع

منابع فارسی:

-آزاد ارمکی؛شریفی ساعی،تقی؛ محمدحسین؛مریم ایثاری؛سحر طالبی(1390) سنخشناسی الگوهای روابط جنسی پیش از ازدواج در ایران، تقی آزادارمکی و همکاران، جامعهپژوهی فرهنگی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرنگی، سال دوم، شماره دوم، از 1 تا 34.

-آقاجانی، حسین(1384) طلاق در ایران: چالشها و چشماندازها، سایت انجمن جامعهشناسی ایران، 2/12/1394.

-احمدی، کامیل(1397) اتاقی با در باز: پژوهشی جامع در باب ازدواج سفید در ایران، فصلنامه مطالعات حقوق، شماره بیست و یکم، از 159 تا 176.

-احمدی خراسانی، نوشین(1390) حجاب و روشنفکران، وبلاگ شخصی نویسنده

www.noushinahmadi.word press.com

-بیات، آصف(2010) زندگی همچون سیاست: چگونه مردم عادی خاورمیانه را تغییر می‌دهند، فاطمه صادقی، انتشارات آمستردام.

-بی‌نام(1363) نظری به وضع زنان ایران از انقلاب مشروطیت تا عصر ولایت‌فقیه، ایران نامه، شماره 10، از 401 تا 327.

-تاجیک،محمدرضا(1383) گفتمان، پادگفتمان و سیاست، تهران: مؤسسه تحقیقات و توسعه علوم انسانی.

-تافلر، آلوین(1374) شوک آینده، حشمت‌الله کامرانی، تهران: نشر سیمرغ، ج 2.

-دلاپورتا، دناتلا؛ ماریو دیانی(1384) مقدمه‌ای بر جنبش‌های اجتماعی، محمدتقی دلفروز، تهران: انتشارات کویر.

- ذوالفقاری، ابوالفضل؛ رمضانی، اکرم(1394) آسیب‌شناسی روابط خارج از عرف دختران، پژوهشنامه مددکاری اجتماعی، شماره 4، از 197 تا 236.

- راد، فیروز؛ بیلان، گیتا(1395) سنجش عوامل اجتماعی مرتبط با گرایش به ایدهآلهای زیبایی‌اندام در بین زنان شهر تبریز، زن در توسعه و سیاست، دوره چهاردهم، شماره 3، از 361 تا 378.

-رستمی، فرزاد، عرفان جعفری و یزدان خالدی پور(1396) نسبت ذهنیت‌های زنانه و اقتدار سیاسی پس از انقلاب اسلامی، رهیافت انقلاب اسلامی، شماره 39، از 140تا 123.

-روشه،گی(1376)، تغییرات اجتماعی، ترجمه منصور وثوقی، تهران: نشر مرکز.

-ساناساریان، الیز(1384) جنبش حقوق زنان در ایران؛ طغیان، افول و سرکوب 1280 تا انقلاب 1357، ترجمه نوشین احمدی خراسانی، تهران: نشر اختران.

-سمیعی اصفهانی، علی‌رضا؛ میرالی، سجاد(1394) غیر جنبش‌های اجتماعی؛ الگویی نظری برای تبیین کنش انقلابی مردم مصر، مطالعات سیاسی جهان اسلام، شماره 14، از 49 تا 72.

شکری، فریده(1387) بررسی حقوقی سن ازدواج و رشد دختران، مطالعات راهبردی زنان، شماره 40، از 131تا 156.

-صدر، شادی(1389) مجموعه قوانین و مقررات پوشش در جمهوری اسلامی ایران، تهران: نشر ورجاوند.

-عباسزاده، محمد؛ سعیدی عطایی، حامد، زهرا افشاری(1394) مطالعه برخی عوامل جریان مدرنیته مؤثر بر گرایش زنان به طلاق، موردمطالعه: زنان متأهل شهر زنجان، پژوهش‌های راهبردی امنیت و نظم اجتماعی، سال چهارم، شماره 9، از 25 تا 46.

-عبدالهی، زهرا؛ گولک، مرضیه؛ علی پروا(1392) عوامل تعیین‌کننده طلاق در ایران با تأکید بر عوامل اقتصادی، علوم اجتماعی: مطالعات اجتماعی-روان شناختی زنان، شماره 37، از 165 تا 176.

- فراهانی خلج آبادی فراهانی، فریده؛ کاظم پور، شهلا؛ علی رحیمی(1392) بررسی تأثیر معاشرت با جنس مخالف قبل از ازدواج در بین دانشجویان دانشگاه‌های تهران، خانواده پژوهی، شماره 33، از 1 تا 17.

- فلاحی، محمدعلی؛ دلدار، فائزه(1395) بررسی عوامل مؤثر بر طلاق در استان‌های ایران با تأکید بر عوامل اقتصادی، فصلنامه تربیتی-فرهنگی زنان و خانواده، سال دهم شماره 34، از 135 تا 154.

-کاستلز، امانوئل(1380) عصر اطلاعات: اقتصاد، جامعه و فرهنگ، قدرت و هویت، حسن چاوشیان، تهران: طرح نو، ج 2.

-کاشی، غلامرضا؛ هلالی ستوده، مینا(1392) واکاوی نظارت بر تن زنانه در ایران پس از انقلاب اسلامی، مطالعات فرهنگی و ارتباطات، شماره 320، از 98تا 75.

-گلچین، مسعود؛ صفری، سعید(1396) کلان‌شهر تهران و ظهور نشانه‌های الگوی تازه‌ای از روابط زن و مرد؛ مطالعه زمینه‌ها، فرایندها و پیامدهای همخانگی، فصلنامه تحقیقات فرهنگی ایران، دوره دهم، شماره 1،از 29 تا 57.

-مرادخانی، همایون(1396) رویه‌های به گفتمان درآوردن نحوه پوشش زنان پس از انقلاب اسلامی، مطالعات جامعه‌شناختی، شماره 50، از 203 تا 171.

-مرکز آمار ایران، سالنامه آماری کشور،1381.

-مرکز آمار ایران، سالنامه آماری کشور، 1383.

-مرکز آمار ایران، سرشماری عمومی نفوس و مسکن 1395-1345.

-مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری(1393) خلاصه نشست راهبردی؛ گزارش نشست تخصصی حجاب: آسیب‌شناسی سیاست‌های گذشته، نگاه آینده، معاونت پژوهشی.

-مریدی، محمدرضا؛ رهگذر، فائزه(1395)، تحولات زیباشناختی مد لباس در ایران پس از انقلاب اسلامی، مبانی نظری هنرهای تجسمی، شماره 2، از 107 تا 95.

-موحد، مجید؛ غفاری نسب، اسفندیار؛ مریم حسنی(1389) آرایش و زندگی اجتماعی دختران، زن در توسعه و سیاست، شماره 28، از106-79.

-مهدوی کنی، محمد سعید(1387) مفهوم «سبک زندگی» و گستره آن در علوم اجتماعی، فصلنامه تحقیقات فرهنگی، سال اول، شماره 1، از 199 تا 230.

-نصراللهی، زهرا؛ غفاریگولک، مرضیه؛ علی‌اکبر پروا(1392) عوامل تعیین‌کننده طلاق در ایران با تأکید بر عوامل اقتصادی، مطالعات جامعه شناختی-روان شناختی زنان، شماره 37، از 165 تا 186.

-نعیمی، محمدرضا(1390) تأثیر تعامل خانواده و ماهواره در بروز پدیده طلاق: مطالعه موردی شهرستان گرگان، فصلنامه جامعه‌شناسی مطالعات جوانان، شماره 1، از 191 تا 211.

منابع لاتین:

-Bayat, Asef (2010), Life as Politics: How Ordinary People Change the Midde East. Amesterdam: Amesterdam University Press.

-Bourdieu, P. (1984), Distinction,NewYork: Routledge &Keganpaul.

-Hewitt, B. (2006),Tria Marriag: Is Premarital cohabitation an effective risk minimization strategy for marriage breakdown.Presented to Social Change in the 21Century Conference, 27 October 2006. Carseldine Brisbane.

-Mckee, J.B. (1969),Introdution to Socialogy, Holt Rinehart and Winston Inc.

-Paidar,P.(1997),Women and the Political Process in Twentieth-century Iran,Cambridge University Press.

-Simmel,G. (1990), The Phliosophy of Money, Tom Bohomer and Pavid Frisby(Trans),Second enlarged Ed, New York: Routledge.

روزنامهها:

-کیهان، 16 اسفند 1357، شماره 10655، صفحه 1.

- کیهان 9 بهمن 58 شماره 10917 صفحه 9.

-روزنامه جمهوری اسلامی شهریور،13 شهریور 1370، شماره 3546 صفحه 3.

سایتهای خبری:

-آمار تکان‌دهنده مجلس از روابط جنسی در ایران، سایت تابناک، 18مرداد 1393

https://www.tabnak.ir/fa/news/423952

-آمار طلاق توافقی نسبت به غیر توافقی در حال افزایش است، سایت تیترآنلاین، 18خرداد1391

http://www.titronline.ir/vdci.va5ct1ayvbc2t.html?4788