تقی آزاد‌ارمکی؛ محمدحسین شریفی ساعی؛ مریم ایثاری؛ سحر طالبی
دوره 2، شماره 2 ، زمستان 1390، صفحه 1-34
چکیده
تحولات اجتماعی سالهای اخیر در ایران، به‌تدریج، ابعاد متفاوتی به خود گرفته‌‌اند و نه‌تنها ارزش‌ها که رفتارهای افراد را مشمول تغییر قرار داده‌‌اند. یکی از این تغییرات در حوزة روابط جنسی پیش از ازدواج و در مناسبات با جنس مخالف روی داده است. نتایج تحقیقات متعدد نشان میدهد که روابط جنسی پیش از ازدواج، در سالهای ...
بیشتر
تحولات اجتماعی سالهای اخیر در ایران، به‌تدریج، ابعاد متفاوتی به خود گرفته‌‌اند و نه‌تنها ارزش‌ها که رفتارهای افراد را مشمول تغییر قرار داده‌‌اند. یکی از این تغییرات در حوزة روابط جنسی پیش از ازدواج و در مناسبات با جنس مخالف روی داده است. نتایج تحقیقات متعدد نشان میدهد که روابط جنسی پیش از ازدواج، در سالهای اخیر، میان جوانان افزایش یافته است. اما بیان «رشد» این روابط همة ماجرا نیست؛ چرا‌که افزایش حجم این رفتارهای جدید به‌تدریج پیچیده‌تر شدن آن‌ها را نیز در پی داشته است تا آن‌جا که امروزه با «گونه‌‌های متفاوتی» از روابط جنسی پیش از ازدواج مواجه‌‌ایم که خاستگاه‌‌های متفاوتی دارند. هدف این تحقیق کیفی سنخ‌شناسی الگوهای متفاوت روابط جنسی پیش از ازدواج در ایران بوده است. در این تحقیق، با 54 نفر از پسران و دخترانی که این روابط را تجربه کرده‌‌اند مصاحبه شده است. یافتههای پژوهش نشان میدهد که الگوهای روابط جنسی پیش از ازدواج در ایران به حداقل «شش دسته» تفکیک و تکثیر شده است. این الگوها عبارت‌اند از 1. روابط آزاد (الگوهای روسپی‌گری)؛ 2. روابط صیغه‌‌ای؛ 3. روابط دوست‌دختر ـ دوست‌پسر؛ 4. روابط هم‌خانگی؛ 5. روابط ضد عاشقانه (الگوهای فریب)؛ و 6. روابط مبتنی بر عشق سیال. این الگوهای گوناگون را میتوان در زیر چتر سه گفتمان متفاوت از یک‌دیگر مجزا کرد: «گفتمان پیشامدرن» (روابط دسته‌های اول و دوم)، «گفتمان مدرن» (روابط دسته‌های سوم، چهارم، و پنجم)، و «گفتمان پسامدرن» (روابط دستة ششم). هریک از این گفتمان‌ها سوژه‌‌ها را در جهت خاصی فرا‌می‌خوانند و افراد در این گفتمان‌ها نه صرفاً رفتارها که ارزشهای متفاوتی نیز پیدا کرده‌‌اند. در‌این‌میان، گفتمان پیشامدرن قدمتی به درازای تاریخ دارد که تاکنون به بقای خود ادامه داده است؛ اما، در کنار آن، امروزه، در لایه‌‌های پنهان جامعة شهری، دو گفتمان مدرن و پسامدرن نیز سر برآورده‌‌اند که، به‌رغم تفاوت‌‌هایشان، هر دو محصول فرایند مدرنیته در جامعة ایرانی‌اند؛ الگوهایی از رابطه که به مدد تحولات ساختار اجتماعی و اقتصادی و تغییرات ارزشی ناشی از آن، در سالهای اخیر، با گسترش زیادی مواجه شده‌‌اند.
محمد آقاسی؛ مهرشاد شبابی؛ حنانه‌سادات صفوی
دوره 2، شماره 2 ، زمستان 1390، صفحه 35-54
چکیده
امروزه، تلویزیون از قدرت‌مندترین رسانه‌های دنیا در عرصة قدرت نفوذ و تأثیرگذاری است؛ چرا‌که کم‌تر خانه‌ای است که با تلویزیون بیگانه باشد. رشد شبکه‌‌های ماهواره‌ای فارسی‌زبان، در سالهای گذشته، تأثیرات گوناگونی در فرهنگ جامعة ایرانی گذاشته است. شبکة تلویزیونی «من و تو» از جدیدترین شبکه‌هایی است ...
بیشتر
امروزه، تلویزیون از قدرت‌مندترین رسانه‌های دنیا در عرصة قدرت نفوذ و تأثیرگذاری است؛ چرا‌که کم‌تر خانه‌ای است که با تلویزیون بیگانه باشد. رشد شبکه‌‌های ماهواره‌ای فارسی‌زبان، در سالهای گذشته، تأثیرات گوناگونی در فرهنگ جامعة ایرانی گذاشته است. شبکة تلویزیونی «من و تو» از جدیدترین شبکه‌هایی است که افراد ایرانی را مخاطب قرار داده است. پاسخ این پرسش را، که عوامل جذابیت این شبکه بر چه منابعی استوار است، هم میتوان از برنامهسازان و دستاندرکاران آن گرفت و هم در پرتو نگاه مخاطبان. این مقاله، که دستاوردهای تحقیقی در این موضوع را بهاختصار بازمیگوید، گروه دوم را انتخاب کرده است. نکتة جالب توجه آنکه 2/73 درصد پاسخگویان دانشجو اظهار داشتهاند که کیفیت این شبکه، دربرابر کیفیت شبکه‌‌های داخلی، رغبت آن‌ها را برای تماشا افزایش میدهد. نزدیک به نیمی نیز صدا و سیما را عامل مؤثر انتخاب ماهواره توسط ایرانیان دانستهاند.
مجید الیاسی؛ فاطمه پرده‌دار؛ سوده ترشیزی؛ غلامرضا خوش‌فر؛ مجید دنکو
دوره 2، شماره 2 ، زمستان 1390، صفحه 55-76
چکیده
این پژوهش به ارزیابی عوامل مؤثر بر مصرف کالاهای فرهنگی میان جوانان می‌پردازد. هدف اصلی تحقیق حاضر، شناخت نقش برخی عوامل فردی و اجتماعی چون سن، جنسیت، شغل، سطح تحصیلات، مدت‌زمان گذران اوقات فراغت، و پایگاه اقتصادی ـ اجتماعی بر میزان مصرف کالاهای فرهنگی میان جوانان است. روش پژوهش پیمایشی است. جامعة آماری جوانان 18 تا 29 سالة شهر ...
بیشتر
این پژوهش به ارزیابی عوامل مؤثر بر مصرف کالاهای فرهنگی میان جوانان می‌پردازد. هدف اصلی تحقیق حاضر، شناخت نقش برخی عوامل فردی و اجتماعی چون سن، جنسیت، شغل، سطح تحصیلات، مدت‌زمان گذران اوقات فراغت، و پایگاه اقتصادی ـ اجتماعی بر میزان مصرف کالاهای فرهنگی میان جوانان است. روش پژوهش پیمایشی است. جامعة آماری جوانان 18 تا 29 سالة شهر گرگان (96429 نفر) و نمونة آماری 400 نفر از جوانان است. برای انتخاب نمونه، از روش نمونهگیری تصادفی خوشهای چندمرحلهای استفاده شده و ابزار عمدة جمعآوری دادهها «پرسشنامة محققساخته» بوده است. توصیف و تبیین دادهها با استفاده از روشهای آماری متناسب با سطح سنجش متغیرها صورت گرفته است. یافتهها و نتایج تحقیق نشان میدهد که میان جنسیت و مصرف کالاهای فرهنگی تفاوت است؛ بهطوری که مردان بیشتر از زنان کالاهای فرهنگی مصرف می‌کنند. همچنین سطح تحصیلات، سن، مدت‌زمان گذران اوقات فراغت، و پایگاه اجتماعی ـ اقتصادی با میزان مصرف کالاهای فرهنگی رابطة مثبت دارد.
محمدرضا جوادی یگانه؛ محمدرضا جعفرآقایی؛ رضا مختاری اصفهانی
دوره 2، شماره 2 ، زمستان 1390، صفحه 77-99
چکیده
مقالة حاضر به بررسی اخلاق اجتماعی و آداب و رسوم لوطیان در دورة قاجار می‌پردازد. لوطی‌گری بخشی از زنجیره‌ای است که، در نظر، با فتوت آغاز می‌شود و در اصناف بازار و عیاری نمود می‌یابد. هر‌چند این نمود خارجی نیز در دورههایی تحول و توسعه می‌یابد اما، در سراشیبی زوال، تبدیل به لوطیان می‌شود و در سدة حاضر با ارجاع به متون ...
بیشتر
مقالة حاضر به بررسی اخلاق اجتماعی و آداب و رسوم لوطیان در دورة قاجار می‌پردازد. لوطی‌گری بخشی از زنجیره‌ای است که، در نظر، با فتوت آغاز می‌شود و در اصناف بازار و عیاری نمود می‌یابد. هر‌چند این نمود خارجی نیز در دورههایی تحول و توسعه می‌یابد اما، در سراشیبی زوال، تبدیل به لوطیان می‌شود و در سدة حاضر با ارجاع به متون مارکسیستی به لمپنها تغییر شکل میدهد. برداشتهای متفاوت و گاه معارض از اصطلاح لوتیان/ لوطیان وجود دارد: از لوت بهمعنای «پابرهنه» تا لوط بهمعنای «منحرف». لوتی بهمعنای «داشمشتی» نیز برای ارجاع به بینیازی لوطیان به‌کار میرود. در این مقاله، ضمن توضیح این برداشت‌ها، به اخلاق لوطیان پرداخته می‌شود و تمایز آنان با پِِِنطیها ذکر می‌شود و بهطور مشخص پوشش و اجزای لباس لوطیان، آداب لوطی‌گری، لهجه و زبان لوطیان، بازیها و سرگرمیهای آنان، و نامهای لوطیان بررسی می‌شود. در پایان مقاله، از مراسم مذهبی لوطیان بحث می‌شود و روایتی از همچشمیهای لوطیانه در مراسم عزاداری محرم و زدوخوردهای آنان ارائه می‌شود.
ژاسنت صلیبی
دوره 2، شماره 2 ، زمستان 1390، صفحه 101-119
چکیده
در این مقاله، به تبیین سهم ارتباطات غیر کلامی به‌مثابة یکی از سه سنخ ارتباطات اجتماعی یعنی کلامی، غیر کلامی، و پیرا‌کلامی در کنش متقابل اجتماعی پرداخته شده است. در‌این‌راستا، در آغاز سخن، اهمیت توجه به نقش ارتباطات غیر کلامی در روابط روزمره بین افراد و سوءِ ادراک‌ها و سوءِ برداشت‌ها در کنش متقابل اجتماعی مطرح ...
بیشتر
در این مقاله، به تبیین سهم ارتباطات غیر کلامی به‌مثابة یکی از سه سنخ ارتباطات اجتماعی یعنی کلامی، غیر کلامی، و پیرا‌کلامی در کنش متقابل اجتماعی پرداخته شده است. در‌این‌راستا، در آغاز سخن، اهمیت توجه به نقش ارتباطات غیر کلامی در روابط روزمره بین افراد و سوءِ ادراک‌ها و سوءِ برداشت‌ها در کنش متقابل اجتماعی مطرح شده است. بهدنبال آن، دو زیرساخت نظری جامعهشناختی و روانشناختی اجتماعی کنش متقابل اجتماعی برای بهتصویرکشیدن نقش مکمل و مهم ارتباطات غیر کلامی در مبادلات کلامی کنشگران در دریافت پیام تشریح و نقش نشانههای غیر کلامی و کارکردهای آن‌ها بحث شده است. در ادامه، برخی از رفتارهای غیر کلامی توصیف شده است و، در نتیجهگیری، ضمن جمعبندی موارد فوق بر نقش ارتباطات غیر کلامی و سهم آن در کنش متقابل اجتماعی و، در راستای آن، ادراک اجتماعی، که به تکوین برداشت‌ها در کنشگران منجر می‌شود، تأکید شده است.
ناهید مؤیدحکمت
دوره 2، شماره 2 ، زمستان 1390، صفحه 121-134
چکیده
مطالعة نگرش‌های فرهنگی موجب دل‌مشغولی آن‌دسته از محققانی است که بعد فرهنگی را در مطالعات اجتماعی مهم قلمداد می‌کنند. در‌این‌راستا، نوشتار حاضر قصد پاسخ‌گویی به این پرسش را دارد که بعدِ نگرشیِ غالب در گزیده‌ای از مثل‌ها و تعبیرهای کناییِِِِِِِِِ مکتوب ِِِِِِِفارسی چیست؟ به‌بیان دیگر، کدام‌یک از ابعاد ...
بیشتر
مطالعة نگرش‌های فرهنگی موجب دل‌مشغولی آن‌دسته از محققانی است که بعد فرهنگی را در مطالعات اجتماعی مهم قلمداد می‌کنند. در‌این‌راستا، نوشتار حاضر قصد پاسخ‌گویی به این پرسش را دارد که بعدِ نگرشیِ غالب در گزیده‌ای از مثل‌ها و تعبیرهای کناییِِِِِِِِِ مکتوب ِِِِِِِفارسی چیست؟ به‌بیان دیگر، کدام‌یک از ابعاد سه‌گانة شناختی، رفتاری یا عاطفیِ نگرش، در مثل‌ها و تعبیرهای کنایی فارسی مذکور، بازتاب بیش‌تری دارد؟ بدین‌ترتیب، تمرکز بر ابعاد نگرشی مثل‌هایی که امروزه اشخاص در گروه‌های سنی، جنسی، و قومی متفاوت به‌کار می‌برند هدف نیست؛ هر‌چند این امر، خود، می‌تواند موضوعِِِِِِِِِِ تحقیق جداگانه‌ای باشد. در این پژوهش، از روش کمّی و تحلیل محتوا، که از متداول‌ترین شیوه‌های گردآوری اطلاعات برای تحلیلِِ ارزشی و نگرشی درحوزة ادبیاتِ مکتوب است، استفاده شده است. پژوهش مزبور از نوع اکتشافی است و فرضیه‌ای را به آزمون نمی‌گذارد. با توجه به موارد مذکور، میتوان گفت که یافتههای این پژوهش، که ادعای تعمیم آن‌ها وجود ندارد، حاکی از آن است که بعد عاطفیِ نگرش با 24/75 درصد بر دو بعدِ شناختی (14/17 درصد) و رفتاریِ (62/7 درصد) در مثل‌ها و تعبیرهای کنایی فارسی بررسی‌شده، برتری چشم‌گیری دارد.
مهرنوش هدایتی
دوره 2، شماره 2 ، زمستان 1390، صفحه 135-158
چکیده
انسان، در عرصه‌های گوناگون زندگی، با موقعیت‌های تنش‌زا و چالش‌برانگیزی مواجه می‌شود که بسیاری از آن‌ها نه‌تنها فرد بلکه خانواده و عملکرد تحصیلی، شغلی، و روابط اجتماعی او را نیز در معرض آسیب قرار میدهد. در چنین شرایطی، مشاورة کارشناسانه می‌تواند به او کمک کند تا، با شناخت بهتر مسئله و راه حل‌های گوناگون، ...
بیشتر
انسان، در عرصه‌های گوناگون زندگی، با موقعیت‌های تنش‌زا و چالش‌برانگیزی مواجه می‌شود که بسیاری از آن‌ها نه‌تنها فرد بلکه خانواده و عملکرد تحصیلی، شغلی، و روابط اجتماعی او را نیز در معرض آسیب قرار میدهد. در چنین شرایطی، مشاورة کارشناسانه می‌تواند به او کمک کند تا، با شناخت بهتر مسئله و راه حل‌های گوناگون، اتخاذ تصمیم و بالاخره عمل، تعادل را بازیابد. چنین کمک تخصصیای طی فرایند مشاوره و رواندرمانی صورت میپذیرد. مشاوره باید متناسب با نیازها و ویژگیهای منحصربهفرد مراجع و محیطی باشد که فرد در آن رشد کرده و به مشکل برخورده است. این فرایند تحت تأثیر نظام باورها، ارزش‌ها، و نحوة نگرش مشاور به انسان، جهانبینی او، چهارچوب نظری، و مکاتب روانشناختی مورد قبول اوست. مشاورهای موفق است که متناسب با خصوصیات بومی ارائه شود. نگاه امروزی جهان نیز در راستای بومیکردن مشاوره است.
