ابراهیم اخلاصی؛ یاسر رستگار؛ زهرا راسخی
چکیده
مطالعه بازنمایی اجتماعی و زیباییشناسنانه بدن در حوزه عمومی از رایجترین دستورکارهای پژوهشی دهه اخیر در ایران بوده است. پراکندگی نتایج مطالعات، ضرورت فراتحلیل پژوهشهای ناظر به ساخت اجتماعی بدن را با بهمنظور رسیدن به تصویری نسبتاً جامع از آوردهها و چالشهای مطالعاتی آشکار میسازد. هدف مطالعه، شناسایی و سنخبندی ...
بیشتر
مطالعه بازنمایی اجتماعی و زیباییشناسنانه بدن در حوزه عمومی از رایجترین دستورکارهای پژوهشی دهه اخیر در ایران بوده است. پراکندگی نتایج مطالعات، ضرورت فراتحلیل پژوهشهای ناظر به ساخت اجتماعی بدن را با بهمنظور رسیدن به تصویری نسبتاً جامع از آوردهها و چالشهای مطالعاتی آشکار میسازد. هدف مطالعه، شناسایی و سنخبندی متغیرهای معطوف به ساخت اجتماعی بدن در جامعه ایرانی است. پرسش اصلی مطالعه این است که در پژوهشهای داخلی 1395-1386 پدیده مدیریت بدن در نسبت با چه متغیرهایی مورد توجه محققان علوم اجتماعی قرار گرفته است؟ فراتحلیلِ 29 مقاله پژوهشی منتخب نشان میدهد بدنهای طبیعیزیستشناختی کنشگران اجتماعی متأثر از 48 متغیر در چهار سنخ اجتماعی، فرهنگی، زمینهای و روانشناختی، به نوعی مصنوع اجتماعی فرهنگی بدل شدهاند. متغیرهای اجتماعی در 8/57% موارد بیشترین فراوانی، و متغیرهای فرهنگی در 2/27% موارد کمترین فراوانی را دارا هستند؛ در 2/78% پژوهشها، متغیرهای روانشناختی توجه پژوهشگران را به خود جلب نمودهاند؛ بدینسان، متغیرهای اجتماعی، و روانشناختی، بیشترین اهمیت، و متغیرهای زمینهای و فرهنگی اهمیت کمتری نزد نویسندگان پژوهشهای مرورشده داشتهاند. فقدان راهکار اجرایی در 2/78% مطالعات و امتناع پژوهشگران داخلی از مطالعه چگونگی برساختهشدن اجتماعی بدن از منظر نسبتگزینی آن با ابعاد مختلف گفتمان مسلط دینی و سیاسی محوریترین وجه مغفول در پژوهشهای فراتحلیلشده است.
