نیاز تاریخی کشور به تأسیس قانون و رویه و باور به قانون مداری و به تبع آن نیاز به تحولی نظاممند در نظام دیوان سالاری ناکارآمد، به ویژه در دورۀ ناصرالدین به سبب تأثیرپذیری نخبگانگیری و دولتی دورۀ قاجار از ارزشهای جامعه غربی در این زمینه، مبدل به مطالبهای جدی -هرچند نیمه پنهان- جامعه ایرانی گردید. برنامههای بنیادین اصلاح ...
بیشتر
نیاز تاریخی کشور به تأسیس قانون و رویه و باور به قانون مداری و به تبع آن نیاز به تحولی نظاممند در نظام دیوان سالاری ناکارآمد، به ویژه در دورۀ ناصرالدین به سبب تأثیرپذیری نخبگانگیری و دولتی دورۀ قاجار از ارزشهای جامعه غربی در این زمینه، مبدل به مطالبهای جدی -هرچند نیمه پنهان- جامعه ایرانی گردید. برنامههای بنیادین اصلاح نظام اداری کشور و برقراری قانون و نظم در دورۀ صدارت میرزا تقی خان امیرکبیر در پاسخ به این مطالبه به علل و دلایل گوناگون سیاسی، اجتماعی، فرهنگی به ویژه ساخت قدرت خودکامه به انجام نرسید و با شهادت امیر معلق ماند. پس از چند سالی نوبت به صدارت میرزا حسین خان سپهسالار قزوینی رسید. براستی میتوان وی را مبدع و آموزگار تأسیس قانون و قانونگذاری و پدید آوردن نهادهای مشورتی در نظام سیاسی- اداری و ساختار دولت و تدوین و اجرای برنامههای اصلاحی نظاممند جهت تحول در زیرساختهای نظام دیوانسالاری ایران دانست. قانون تنظیمات، تأسیس مجلس تنظیمات، مجلس مصلحتخانه، شورای دولت، مجلس وزراء تأسیس پستخانه جدید و برقراری رویههای نوین در نظام دیوانسالاری کشور نظیر شیوه نوین در آداب نامهنگاری رسمی، برقراری قرار اوقات در دستگاه دیوانی، تغییر در پوشش اداری کارکنان، تحول در نحوه دادن نشانهای دولتی، لغو خلعت و ... از جمله مؤلفههای اصلی و تأثیرگذار در برنامههای سپهسالار به شمار میآید.
