رضا روحانی؛ علی اکبر کجباف
چکیده
ایران در دوره صفویه بویژه درعهد شاه عباس اول ( 1038-978 ق / 1629-1571م ) رشد سیاسی، فرهنگی واقتصادی قابل توجهی را تجربه کرد.لذا با توجه به اهمیت اعتماد و سرمایه اجتماعی درتوسعه پایدار، در این جستار تلاش شده است با تکیه برنظریه اعتماد زتومکا، وضعیت سرمایه اجتماعی ایران اواخر دوره صفوی بررسی شده و به این پرسش پاسخ داده شود که آیا نظام اقتصادی ...
بیشتر
ایران در دوره صفویه بویژه درعهد شاه عباس اول ( 1038-978 ق / 1629-1571م ) رشد سیاسی، فرهنگی واقتصادی قابل توجهی را تجربه کرد.لذا با توجه به اهمیت اعتماد و سرمایه اجتماعی درتوسعه پایدار، در این جستار تلاش شده است با تکیه برنظریه اعتماد زتومکا، وضعیت سرمایه اجتماعی ایران اواخر دوره صفوی بررسی شده و به این پرسش پاسخ داده شود که آیا نظام اقتصادی ایران دوره صفویه امکان و ظرفیتهای فرهنگی-اجتماعی لازم جهت استمرار رونق اقتصادی و حتی گام نهادن در مسیر نظام سرمایه داری را داشته است ؟ بر این اساس در این پژوهش با رویکرد توصیفی-تحلیلی و با استفاده از منابع تاریخی از طریق بررسی و تحلیل شاخصه های اعتماد زتومکا، وضعیت سرمایه اجتماعی در ایران دوره صفویه مورد واکاوی قرارگرفت. یافتههای این پژوهش نشان می دهد رواج ترکیبی از عوامل زمینه ای اجتماعی و فرهنگی همچون تقدیرگرایی، فساد مالی، رشوه، نفاق، حالگرایی و عدم خطر پذیری به عنوان کاهندههای اعتماد وسرمایه اجتماعی در این دوره عمل کرده‌اند. از این رو چنین می توان نتیجه گرفت که سرمایه اجتماعی پایین ظرفیت لازم را برای ورود ایرانیان به مدار توسعه فراهم نمی کرد.
ناهید سمنانی؛ فریبا حنیفی؛ اصغر شریفی
چکیده
هدف این مطالعه شناسایی عوامل موثر بر مولفه های سرمایه اجتماعی در آموزش و پرورش به منظور ارائه مدل علمی مناسب جهت ارتقای آن است. روش تحقیق به لحاظ هدف توسعه‌ای، از نظرنوع دادهها آمیخته اکتشافی متوالی، در بخش کیفی به روش داده بنیادو بخش کمی به روش توصیفی از نوع پیمایشی است.در جامعه آماری بخش کیفی تعدادی از خبرگان آموزش و پرورش ودر بخش ...
بیشتر
هدف این مطالعه شناسایی عوامل موثر بر مولفه های سرمایه اجتماعی در آموزش و پرورش به منظور ارائه مدل علمی مناسب جهت ارتقای آن است. روش تحقیق به لحاظ هدف توسعه‌ای، از نظرنوع دادهها آمیخته اکتشافی متوالی، در بخش کیفی به روش داده بنیادو بخش کمی به روش توصیفی از نوع پیمایشی است.در جامعه آماری بخش کیفی تعدادی از خبرگان آموزش و پرورش ودر بخش کمی مدیران مناطق 19گانه و آموزشی شهر تهران که 1096 نفر بودندقرارداشتند. نمونه های بخش کیفی 12 نفر به روش گلوله‌برفی ودر بخش کمی 285 نفر به روش خوشه‌ای، طبقه‌ای نسبی انتخاب شدند. ابزار تحقیق، پرسشنامه محقق ساخته که روایی و پایایی با ضریب 881/0 تایید شد. دادهها توصیفی، استنباطی مورد تجزیه، تحلیل قرار گرفتند. از 79 شاخص موجود 6 عامل اصلی و 13 مولفه شناسایی شدکه عامل هویت اجتماعی دربرگیرنده مولفه‌های خانوادگی، فردی و فرهنگی، عامل مشارکت اجتماعی دربرگیرنده مولفه-های فعالیت‌های اجتماعی و سیاسی، عامل شبکه‌های اجتماعی دربرگیرنده مولفه‌های روابط و مناسبات اجتماعی، عامل آسیب‌های اجتماعی دربرگیرنده مولفه‌های هنجارها و بی‌اعتمادی اجتماعی،عامل آگاهی اجتماعی دربرگیرنده مولفه-های دانش اجتماعی وتوسعه ارزش‌های اجتماعی، عامل مسئولیت اجتماعی در برگیرنده مولفه‌های انسجام و اعتماد اجتماعی می باشد. نتایج نشان داد که مدل ،ساختاری مناسب دارد و از برازش برخورداراست .
محرم عباسی؛ الهام ابراهیمی؛ ملیحه شیخی قهی؛ علیرضا اکبری
چکیده
امروزه سرمایه اجتماعی به عنوان سرمایه‌ای کلیدی در سازمانها و جوامع ایفای نقش میکند. اهمیت آن تا حدی است که بدون توجه به آن ممکن است نرخ بازگشت سرمایه حاصل از دیگر سرمایههای موجود کاهش یابد. با توجه به اهمیت این نوع سرمایه، شاهد انجام پژوهشهای متعددی در سطوح و بافتهای متفاوت هستیم که شاخص‌های گوناگونی در سطوح تحلیل متفاوت ...
بیشتر
امروزه سرمایه اجتماعی به عنوان سرمایه‌ای کلیدی در سازمانها و جوامع ایفای نقش میکند. اهمیت آن تا حدی است که بدون توجه به آن ممکن است نرخ بازگشت سرمایه حاصل از دیگر سرمایههای موجود کاهش یابد. با توجه به اهمیت این نوع سرمایه، شاهد انجام پژوهشهای متعددی در سطوح و بافتهای متفاوت هستیم که شاخص‌های گوناگونی در سطوح تحلیل متفاوت را برای ابعاد سه‌گانه مفهوم سرمایه اجتماعی معرفی کرده‌اند. بنابراین، بررسی یکپارچه این پژوهشها برای شناسایی شاخص‌های کلیدی این مفهوم در سطوح تحلیل متفاوت ضرورت دارد. در این راستا هدف از انجام این پژوهش، بررسی جامع شاخص‌های سرمایه اجتماعی در سطوح تحلیل متفاوت است. بدین منظور از رویکرد فراترکیب و روش تحلیل محتوای قیاسی استفاده شد. جامعه مورد بررسی مقالات موجود در زمینه سرمایه اجتماعی، در پایگاههای علمی از سال 1970 تا 2018 به تعداد 5195 مقاله بود که از میان آن‌ها 72 مقاله به روش نمونهگیری قضاوتی انتخاب شدند. نتیجه اولیه استخراج کدهای اولیه در قالب ۱۴ مقوله فرعی و طبقه‌بندی آن‌ها ذیل سه مقوله اصلی سرمایه اجتماعی بود. تدقیق و مطالعه متون مرتبط با این شاخص‌ها نشان داد سه سطح تحلیل برای مفهوم سرمایه اجتماعی قابل تبیین است. این سه سطح مختلف تحلیل عبارتند از: سطح کلان (جوامع)، سطح میانی (گروه‌ها یا سازمانها) و سطح خرد (عاملان فردی).
عیسی برقی؛ محمد حرفتی سبحانی لیل آبادی
چکیده
در دهههای اخیر دغدغه های توسعه پایدار در میان جوامع سبب گردیده است که تمامی مولفه های توسعه از جمله توسعه اجتماعی در کانون توجه صاحبنظران قرار گیرد. در این بین مفهوم سرمایه اجتماعی که به عنوان یک کاتالیزور سبب اثربخشی سایر اقسام سرمایه ها می شود ضرورری است در برنامه ریزی های اصولی نهاد آموزش و پرورش به عنوان نتایج آموزشی–تربیتی، ...
بیشتر
در دهههای اخیر دغدغه های توسعه پایدار در میان جوامع سبب گردیده است که تمامی مولفه های توسعه از جمله توسعه اجتماعی در کانون توجه صاحبنظران قرار گیرد. در این بین مفهوم سرمایه اجتماعی که به عنوان یک کاتالیزور سبب اثربخشی سایر اقسام سرمایه ها می شود ضرورری است در برنامه ریزی های اصولی نهاد آموزش و پرورش به عنوان نتایج آموزشی–تربیتی، بیش از پیش، آشکار میگردد.. پژوهش حاضر از نظر هدف بنیادی و نحوه گرد آوری داده ها براساس سیاهه تحلیل در روش تحلیل محتوا می باشد. جامعه آماری این پژوهش شامل محتوای تمامی کتابهای دوره متوسطه اول در سال تحصیلی 98-97 بوده و برای نمونه گیری کتاب های پیام های آسمانی، فارسی، تفکر و سبک زندگی و مطالعات اجتماعی در پایه های هفتم، هشتم و نهم به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. ابزار پژوهش شامل سیاهه تحلیل محتوای محقق ساخته سرمایه اجتماعی برحسب نظریه پاتنام بود که برای برآورد روایی سیاهه تحلیل از روایی محتوایی استفاده شده و پایایی آن نیز از طریق روش اسکات برای 54/89 درصد محاسبه شد. برای تجزیه و تحلیل دادهها از سنجش فراوانی و روش آنتروپی شانون استفاده شد. یافتههای پژوهش نشان داد که برای دوره متوسطه اول میزان توجه به مولفه های سرمایه اجتماعی وضعیت مطلوبی دارد که سهم مولفه هنجارهای همیاری اندکی از دیگر مولفهها بیشتر است. هرچند که ضریب اهمیت مولفه شبکه ها در کتاب های پیام های آسمانی و ضریب اهمیت مولفه اعتماد در کتاب های مطالعات اجتماعی نسبت به سایر مولفه ها در جایگاه پایین تری قرار دارد در فرجام مقاله براساس نتایج حاصل، پیشنهاد گردید ضمن تقویت جایگاه مولفه شبکهها در کتابهای تفکر و سبک زندگی شاخص های مردم سالاری، نقش شوراهای و انجمنهای ملی و محلی، اعتماد اجتماعی و نهادی، مذمت دروغگویی و آزادی بیان و نقدپذیری از نمود بالایی برخوردار باشند.
محمدرضا یزدان پناه شاه آبادی؛ حسن سجادزاده
دوره 9، شماره 3 ، پاییز 1397، ، صفحه 123-146
چکیده
یکی از مهمترین معضلات در بازآفرینی بافت تاریخی شهرها، کاهش مستمر جمعیت ساکن و کیفیت زندگی در این گونه بافت‌ها می‌باشد. مهمترین راهبرد در طرحهای توسعه شهری توجه به ابعاد کالبدی و اجتماعی کیفیت زندگی ساکنان به منظور تشویق ساکنان جهت ادامه سکونت در بافت های تاریخی بوده است. در پژوهش حاضر از طریق ارزیابی کیفیت ذهنی ساکنان به نقش ...
بیشتر
یکی از مهمترین معضلات در بازآفرینی بافت تاریخی شهرها، کاهش مستمر جمعیت ساکن و کیفیت زندگی در این گونه بافت‌ها می‌باشد. مهمترین راهبرد در طرحهای توسعه شهری توجه به ابعاد کالبدی و اجتماعی کیفیت زندگی ساکنان به منظور تشویق ساکنان جهت ادامه سکونت در بافت های تاریخی بوده است. در پژوهش حاضر از طریق ارزیابی کیفیت ذهنی ساکنان به نقش سرمایه اجتماعی در کیفیت زندگی منطقه 12 تهران پرداخته شده است. برای این منظور از طریق روش معادلات ساختاری و توزیع 420 پرسشنامه بین ساکنان محلات تاریخی تهران (محلات حصار صفوی) به ارزیابی ارتباط بین سرمایه اجتماعی بر کیفیت زندگی ساکنان پرداخته شده است. روایی پرسشنامه به تأیید 12 نفر از متخصصان عرصه کیفیت زندگی و سرمایه اجتماعی رسیده است. نتایج بررسی نشان دهنده وجود ارتباط معنادار بین این دو حوزه مفهومی است. برازش مناسب مدل و ضریب همبستگی 0.59 نشان دهنده ارتباط بین سرمایه اجتماعی و کیفیت زندگی ساکنان در سطح محلات تاریخی تهران در سطح اطمینان 99 درصد است. در نتیجه توجه به ارتقاء شاخصهایی چون اعتماد، مشارکت شهروندی، پیوندهای همسایگی و شبکه‌های اجتماعی بتواند نقش مؤثری در ارتقاء کیفیت زندگی شهری داشته باشد.
محمد فرهادی
دوره 9، شماره 1 ، بهار 1397، ، صفحه 99-129
چکیده
مسئله پژوهش حاضر بررسی عوامل مؤثر بر مشارکت اجتماعی است. پس از بررسی مباحث نظری این حوزه و با تکیه بر نظریه‌های جامعه‌شناختی کنش، چهار متغیر سرمایه اجتماعی، سرمایه اقتصادی، احساس بی‌قدرتی و سرمایه فرهنگی به عنوان مهمترین عوامل مؤثر بر مشارکت‌اجتماعی در چارچوب مفهومی پژوهش پذیرفته شد. روش تحقیق؛ پیمایش، نمونهگیری آن طبقه‌ای ...
بیشتر
مسئله پژوهش حاضر بررسی عوامل مؤثر بر مشارکت اجتماعی است. پس از بررسی مباحث نظری این حوزه و با تکیه بر نظریه‌های جامعه‌شناختی کنش، چهار متغیر سرمایه اجتماعی، سرمایه اقتصادی، احساس بی‌قدرتی و سرمایه فرهنگی به عنوان مهمترین عوامل مؤثر بر مشارکت‌اجتماعی در چارچوب مفهومی پژوهش پذیرفته شد. روش تحقیق؛ پیمایش، نمونهگیری آن طبقه‌ای با کسربرابر و جمعیت آماری دانشجویان دانشگاه تهران هستند. بر اساس نتایج پژوهش، متغیرهای تحقیق توانستند 20 درصد واریانس مشارکت اجتماعی را تبیین کنند(20٪=R2). بر اساس نتایج تحقیق میزان مشارکت دانشجویان در مجموع پایین است اما تفاوت معنیداری میان میزان مشارکتذهنی زنان و مردان وجود ندارد. موانع مشارکت در وجه ذهنی ضعف مفاهیم، معانی و هنجارهای مشارکتجویانه و در وجه عینی، فقدان یا ضعف نهادهای مشارکتی است. موانع مشارکت در زنان بیشتر عینی است. تقویت سرمایهاجتماعی، رفع اثر سرمایه اقتصادی در رفتارهای مشارکتی در وجه ذهنی و تأسیس و تحکیم نهادهای مشارکتی در مناسبات دانشگاهی در وجه عینی، از راهکارهای افزایش مشارکت نزد دانشجویان است.
احسان حمیدی زاده؛ نگین هادی
دوره 8، شماره 1 ، بهار 1396، ، صفحه 113-132
چکیده
به دلیل نقش تاثیر گذار والدین در تربیت فرزندان، بررسی منش اقتدار گرایانه در بین والدین و احتمال انتقال آن به وسیله والدین به فرزندان می تواند بسیار مهم و تاثیر گذار باشد. این مقاله بررسی رابطه بین منش اقتدارگرایانه و سرمایه اجتماعی و تعدادی متغیر های زمینه ای (مانند سن و تحصیلات و...) را در بین والدین دانش آموزان مقطع اول دبستان ...
بیشتر
به دلیل نقش تاثیر گذار والدین در تربیت فرزندان، بررسی منش اقتدار گرایانه در بین والدین و احتمال انتقال آن به وسیله والدین به فرزندان می تواند بسیار مهم و تاثیر گذار باشد. این مقاله بررسی رابطه بین منش اقتدارگرایانه و سرمایه اجتماعی و تعدادی متغیر های زمینه ای (مانند سن و تحصیلات و...) را در بین والدین دانش آموزان مقطع اول دبستان در شهر شیراز را مورد توجه قرار داده است. با این هدف پرسشنامۀ خود ساخته که بر گرفته از پرسشنامه F-scale آدورنو است، بین والدین 400دانش آموز دبستانی که به صورت تصادفی خوشه‌ای انتخاب شده بودند توزیع گردید؛ تحلیل آماری دادههای این بررسی نشان میدهد که رابطه بین دو سازه منش اقتدار گرایی و سرمایه اجتماعی در سطح 95 درصد رابطهای معنیدار است. علاوه بر این سازه منش اقتدارگرایانه با متغیرهای سن، تحصیلات، تعداد فرزندان رابطه معناداری دارد. در نهایت با بررسی مقیاس F در بین والدین دانش آموزان به این نتیجه رسیدیم که والدین شیرازی از میزان منش اقتدارگرایانه بالایی برخوردار هستند.
سینا احمدی؛ رحمت شمسی؛ بختیار احمدی
دوره 7، شماره 4 ، زمستان 1395، ، صفحه 1-22
چکیده
سرمایۀ اجتماعی با تأمین نوعی امنیت معنایی برای افراد که بهواسطه معنادهی سنتها، ارزشها و قواعد در زندگی افراد در جامعه حاصل میآید، افراد جامعه را از گرفتارآمدن در دامن ناهنجاری‌ها و انحرافات و جرایم ، به‌مثابه مظاهر ناامنی اجتماعی و مشارکت منفی در جامعه به دور میدارد.هدف تحقیق حاضر بررسی و شناسایی رابطه بین سرمایه ...
بیشتر
سرمایۀ اجتماعی با تأمین نوعی امنیت معنایی برای افراد که بهواسطه معنادهی سنتها، ارزشها و قواعد در زندگی افراد در جامعه حاصل میآید، افراد جامعه را از گرفتارآمدن در دامن ناهنجاری‌ها و انحرافات و جرایم ، به‌مثابه مظاهر ناامنی اجتماعی و مشارکت منفی در جامعه به دور میدارد.هدف تحقیق حاضر بررسی و شناسایی رابطه بین سرمایه اجتماعی و جرایم در بین جوانان مجرم واقع در زندان مرکزی شهرسنندج می‌باشد.روش مطالعه ،پیمایشی و با استفاده از نمونه تصادفی 196 نفری زندانیان مجرم( 18-39) ساله صورت گرفته است.برای تحلیل داده ها ازجداول دوبعدی و ضریب همبستگی پیرسون استفادهشده است. یافتهها نشان می دهند رابطه بین سرمایه اجتماعی و میزان جرم جوانان ازنظر آماری معناداراست به این صورت که هرچه جوانان از سرمایه اجتماعی بیشتری برخوردار باشند میزان ارتکاب به جرم آن‌ها کمتر و بالعکس. همچنین جوانانی که بیشتر مرتکب جرم میشوند، در فضاهای اجتماعی رشد کرده‌اند که از سرمایۀ اجتماعی پایینتری برخوردار است. پس میتوان با برنامهریزی در راستای افزایش سرمایه اجتماعی میزان بزهکاری و جرم را در جامعه مورد پژوهش کاهش داد.
