پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگی
جامعهپژوهی فرهنگی
2383-0468
2383-0476
12
1
2021
05
22
مطالعه ی جامعه شناختی هویت فرهنگی مهاجران لَک مقیم تهران (با تأکید بر مؤلفه ی زبان)
1
25
FA
رحمان
باقری
مربی گروه علوم اجتماعی دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
rbaheri732@gmail.com
اسفندیار
غفاری نسب
دانشیار گروه جامعه شناسی، دانشکده اقتصاد، مدیریت و علوم اجتماعی، دانشگاه شیراز
ghafarina@gmail.com
10.30465/scs.2021.25779.2040
هدف تحقیق حاضر، مطالعه وضعیت هویت فرهنگی مهاجران لَکِ ساکن محله­ی نامجو تهران با تأکید بر مؤلفه­ی زبان است. لذا، از رویکرد کیفی، روش نمونه­گیری گلوله­برفی، مصاحبه­های نیمه­ساخت­یافته و عمیق با 17 نفر استفاده شد. مصاحبه­ها با روش تحلیل تماتیک، تحلیل گردیدند. براساس یافته­ها، تعلق و پایبندی، بازاندیشی و بازتعریف زبان (لَکی)، در بین نسل اول و دوم و نیز بین زنان و مردان مهاجر یکسان نیست که شرایط متفاوت جامعه­پذیری، نقش مهمی در آن دارد؛ برخلاف جامعه­ مبدأ، جامعه­ی میزبان بخش مهمی از هویت­یابی و فرهنگپذیری را به­عهده­ی فرد گذاشته که علاوه بر تفاوت­های فردی، تفاوت نسلی را در شکل­دهی به هویت برجسته می­کند. بدین­ترتیب با گذشت زمان و جایگزینی نسل­ها، هویت فرهنگی تازه­ای شکل گرفته که از مسیر زبان می­گذرد. اکنون نوعی راهبرد یکپارچه­سازی (هویت پیوندی) اساس فرایند فرهنگپذیری مهاجرین است و با توجه به ویژگی سیال هویت، ممکن است در آینده جای خود را به مفهوم راهبردیِ همگونی فرهنگی بدهد.
زبان,مهاجران لَک,هویت فرهنگی,بازاندیشی,مشارکتکنندگان
https://socialstudy.ihcs.ac.ir/article_6270.html
https://socialstudy.ihcs.ac.ir/article_6270_53afb14b7da915c4a1a351aeb41b8023.pdf
پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگی
جامعهپژوهی فرهنگی
2383-0468
2383-0476
12
1
2021
05
22
ارایه مدل توسعه فرهنگ شهروندی در کلان شهر تهران
27
66
FA
سعید
تیموری
دانشجوی دکترای مدیریت و برنامه ریزی فرهنگی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال
sina49t73@gmail.com
اسماعیل
کاوسی
0000-0001-7234-5380
استاد گروه مدیریت و برنامه ریزی فرهنگی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال
ekavousy@yahoo.com
عباسعلی
قیومی
دانشیار گروه مدیریت و برنامه ریزی فرهنگی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال
ghayoomi@yahoo.com
10.30465/scs.2021.22574.1928
امروزه، فرهنگ شهروندی به عنوان مؤلفهی کلیدی توسعه اجتماعی و فرهنگی مورد توجه اندیشمندان قرار گرفته است. از سویی تحقق مفهوم و شکل گیری ایده شهروندی، نیازمند وجود بستری مناسب می باشد که از آن به عنوان جامعه مدنی یاد میشود. کیفیت مشارکت شهروندان در امور جامعه، از شاخصهای اساسی توسعه یافتگی و از الزامات اساسی سرمایه اجتماعی در هر جامعه مدنی است. عناصر کلیدی فرهنگ شهروندی، همواره از طرف محققان و صاحب نظران، از گذشته تا کنون مورد بحث قرار گرفته است. از ضروریات دستیابی به شاخصهای توسعه، تعیین میزان نهادینه شدن فرهنگ شهروندی میباشد. در این پژوهش به منظور ارایه مدل توسعه فرهنگ شهروندی در کلان شهر تهران، با استفاده از تحلیل محتوای قیاسی؛ با شناسایی 787 کد مفهوم، کدگذاری و دسته بندی آنها در سه مرحله نهایتا 173 شاخص اصلی؛ در شش بعد و 23 مولفه، تبیین و با استفاده از تکنیک دلفی سه مرحله ای در بین 18 نفر از خبرگان علمی و اجرایی، این شاخص ها مورد جرح و تعدیل قرار گرفت. نهایتا مدل توسعه فرهنگ شهروندی در کلان شهر تهران در شش بعد مفهوم فرهنگ و شهروندی، مدیریت شهری و شهرداری، تربیت و آموزش شهروندی، اخلاق شهروندی، حقوق شهروندی، مشارکت شهروندی ارائه شد.
فرهنگ و شهروندی,مدیریت شهری و شهرداری,تربیت و آموزش شهروندی,اخلاق شهروندی,حقوق شهروندی,مشارکت شهروندی
https://socialstudy.ihcs.ac.ir/article_6269.html
https://socialstudy.ihcs.ac.ir/article_6269_1c988d2ff7b6946e26c86fcc100642aa.pdf
پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگی
جامعهپژوهی فرهنگی
2383-0468
2383-0476
12
1
2021
05
22
مطالعه جامعهشناختی رویکردهای جهانگرایانه و جهانوطنانه و جایگاه آنها در جامعه ایرانی (مورد مطالعه شهر تهران)
67
90
FA
مجتبی
جهانگردی
دانشجوی دکتری جامعه شناسی سیاسی دانشگاه تربیت مدرس
mjahangardi3@yahoo.com
علی
ساعی
دانشیار گروه جامعهشناسی دانشگاه تربیت مدرس
saeia@modares.ac.ir
10.30465/scs.2021.32543.2271
موضوع این مقاله مطالعه جامعهشناختی رویکردهای جهانگرایانه و جهانوطنانه و جایگاه آنها در جامعه ایرانی است. پژوهش حاضر تلاش دارد تا علاوه بر بررسی مفهومی این دو رویکرد، به شناسایی نگرشهای کنونی مردم درباره آنها و عوامل اجتماعی مرتبط با آن بپردازد. دستگاه نظری پژوهش بر تئوریهای الریش بک، رونالد رابرتسون، مالکوم واترز و جان تاملینسون درخصوص این دو رویکرد و عوامل گسترش آنها استوار است. نوع تحقیق به سبب بررسی مفهومی، اسنادی و به سبب بررسی نگرشهای موجود در جامعه ایرانی، کمی و بر مبنای پیمایش اجتماعی است. حجم نمونه 811 نفر و شیوه نمونهگیری، نمونهگیری طبقهبندی شده تناسبی(برحسب جنس) و در مراحل نهایی نمونهگیری تصادفی ساده و سیستماتیک است. یافتههای پژوهش دلالت براین دارند که، معیار اصلی در شناحت مفهوم جهانوطنی سه اصل زمیندوستی، نوعدوستی و مسئولیتپذیری در قبال جهان است، در حالی که معیار و نقطه ثقل مفهوم جهانگرایی، مصرف و رویآرودن به آخرین ذائقههای جهانی است. همچنین شواهده تجربی پژوهش دلالت بر بالابودن میزان گرایش به جهانوطنی و جهانگرایی در جامعه نمونه دارد. به استناد یافتههای تجربی پژوهش میتوان داوری کرد که گزارههای مشاهدهای، صدق راهحلهای بیان شده در پژوهش مبنی بر رابطه میزان مصرف رسانههای نوین با میزان گرایش به جهانوطنی و جهانگرایی را تأیید میکند.
جهانوطنی,جهانگرایی,نگرش جهانی,تجربه آموزشهای نوین,مصرف رسانههای نوین,پیمایش اجتماعی,تحلیل رگرسیون
https://socialstudy.ihcs.ac.ir/article_6317.html
https://socialstudy.ihcs.ac.ir/article_6317_a30dccf44b9eef35ed6d3bddbd0fa203.pdf
پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگی
جامعهپژوهی فرهنگی
2383-0468
2383-0476
12
1
2021
05
22
تفسیری فراگیر از امنیت اجتماعی در مطالعه موردی ایران
91
120
FA
حمید
سجادی
استادیار و عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران
hmd_sajadi@yahoo.com
10.30465/scs.2021.32658.2278
نظریههای امنیت اجتماعی بر هویت، ارزشها و باورهای جامعه بهعنوان اساس جامعهبودگی که انسجام و بقاء جامعه درگرو آن است، تاکید دارند. امنیت اجتماعی، مفهومی زمینهمند است که درهر جامعهای با ابتنای بر دغدغههای اساسی و انسجامبخش آن جامعه صورتبندی میشود. بنابهاین مهم امنیت اجتماعی موضوع پژوهشهای بسیاری در جامعه ایران بوده است. بااین حال تنوع و تفرق یافتههای پژوهشها که هر یک وجهی از این مفهوم را موضوع تحقیق خود قرار دادهاند، دستیابی به تعریفی فراگیر از امنیت اجتماعی را ناکام گذاشته است. با این وصف مقاله پیشرو با رویکردی توصیفی و تحلیلی و بکارگیری روش فراترکیب، تلاش دارد تا گستره متنوع پژوهشهای این حوزه را احصاء و نتایج را بصورت نظاممند تجزیه و تحلیل کرده و با ترجمه آنها به-یکدیگر، تفسیری جامع از این مفهوم در جامعه ایران را ارائه کند. دادهها به شیوه اسنادی جمعآوری شد. براساس یافتههای پژوهش؛ مطالعات امنیت اجتماعی در هشت محور احساسامنیت، ارزشهای اسلامی، نیروی انتظامی، فضای شهری، خانواده، زنان، رسانههای جمعی و هویت طبقهبندی شدند. ارائه تفسیریجامع از امنیتاجتماعی با جایابی گستره دغدغههای اساسی جامعه در ذیل مفهوم بسط یافته هویت-مدرن، اسلامی و ایرانی<strong>- </strong>پیگیری شد. نتیجه این که توازن عناصر هویتساز جامعه ایرانی مبنای امنیتاجتماعی و عدم تعادل آنها ناامنیاجتماعی است.
امنیت اجتماعی,هویت,ارزشهای اسلامی,مدرنیته,سوژهگی-ابژهگی
https://socialstudy.ihcs.ac.ir/article_6272.html
https://socialstudy.ihcs.ac.ir/article_6272_cabcbcce7817509f712dfb5ff3bf4a5e.pdf
پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگی
جامعهپژوهی فرهنگی
2383-0468
2383-0476
12
1
2021
09
11
هنر و خیابان: چرا منشأ و نوع شناسی نقاشی دیواری غیررسمی در ایران
121
139
FA
ناهید
مؤید حکمت
دانشیار پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنکی
nahidmoayedhekmat@yahoo.com
آیدین
باقری
کارشناسی ارشد جامعه شناسی دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات
aidinbagheri27@yahoo.com
پرویز
اجلالی
دانشیار جامعه شناسی موسسه ,عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه ریزی
pejlali@gmail.com
10.30465/scs.2021.32709.2280
پژوهش حاضر به چرایی پیدایش وگونه شناسی گرافیتی یا دیوارنگاری غیر رسمی در فضای شهرهای ایران میپردازد. در این پژوهش گرافیتی به تمامی تصاویر یا حروف به کاربرده شده در اماکن عمومی بر روی سطوحی نظیر دیوارها یا پلها و … که برای عموم قابل رویت (گاهی نیز غیر قابل رویت) است گفته میشود. البته باید به این نکته توجه داشت که این نگارندگان هیچ مجوزی برای عرضه هنرخود درفضای عمومی از هیچ نهادی دریافت نمیکنند و به صورت خود جوش و با صرف هزینههای شخصی به آن میپردازند. <br />این پژوهش برای نخستین بار به روش نظریه زمینهای انجام شده وبدین منظور در مدت زمان5 سال(از سال 1392 الی 1397 ) با 31 نفر از دیوارنگاران غیر رسمی در شهرهای تهران، شیراز ، مشهد، تبریز، مصاحبههای عمیق انجام شده است. یافتههای این تحقیق حاکی از آن است که پدیده دیوارنگاری غیر رسمی را می توان به دو گونه تفکیک کرد. اول : دیوارنگـاران خودبیانگر انگیزه اصلی این گروه از ترسیم دیوارنگاری غیر رسمی یا گرافیتی تولید هیجان، خودبیانگری ، دست یازیدن به یک کنش اجتماعی است و دوم : دیوارنگاران معترض .منظور گروه دیگری از جوانان ونوجوانان دیوارنگار است که آشکارا طالب حق خود بر شهرهستند و علاوه بر خود بیانگری، دیوارنگاری برایشان ابزاری است برای نقد وضع موجود جامعه ای که در آن زندگی می کنند.
گرافیتی,خودبیانگری,مقاومت,حق بر شهر,خیابان
https://socialstudy.ihcs.ac.ir/article_6706.html
https://socialstudy.ihcs.ac.ir/article_6706_9cf26af2af3c01eecd463c5036ab79f3.pdf
پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگی
جامعهپژوهی فرهنگی
2383-0468
2383-0476
12
1
2021
05
22
تحول مفهوم سوژه و نسبت آن با امر اجتماعی در رویکرد کریستوا
141
166
FA
سودابه
یوسفی فضل
دانشجوی دکتری جامعهشناسی گروههای اجتماعی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
soudabehyousefi@gmail.com
مصطفی
مهرآیین
استادیار جامعه شناسی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنکی، تهران
ms.mehraeen@gmail.com
منصور
وثوقی
استاد گروه جامعه شناسی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران
vosooghi_mn@yahoo.com
10.30465/scs.2021.32488.2269
هدف اصلی این مقاله ارائه الگویی از سیر تحول سوژه مدرن (با تاکید بر نظریات دکارت و کانت)به سوژه پساساختارگرا و پسامدرن با توجه به دو بعد یکپارچگی و خود­بنیادی سوژه در معنای کلاسیک آن و همچنین بررسی نسبت سوژه با امر اجتماعی در رویکرد نظری ژولیا کریستوا می باشد.سویه های اجتماعی نظریه کریستوا، او را از دیگر پساساختارگرایان و پیشگامان نظری خود جدا می­سازد.در این بررسی نظری به این مسئله می­پردازیم که چگونه کریستوا به کشف ساختارهای ناهمگون در عرصه زبان، سوژه و جامعه در یک کلیت نظری می­پردازد وچگونه از طریق مرکزیت­زدایی در هر یک این عرصه­ها به بازیابی ابعاد اجتماعی، روانی و زبانی سوژه نائل می­شود. نهایتا این مقاله به لزوم پیوند امر نشانه­ای و نمادین درهر یک از سطوح اجتماعی، روانی و زبانی و دررابطه پویای ذهن و زبان و جامعه پرداخته و شرح می­دهد که چگونه مباحث نظری مرتبط با جایگشت نظام های نشانه­ای و نمادین می­تواند راهگشای تبیین گفتمان هویتی و اجتماعی باشد.
سوژه خودبنیاد,سوژه یکدست,سوژه چند پاره,امر نشانهای,امر نمادین,امر اجتماعی,هویت پیوندی
https://socialstudy.ihcs.ac.ir/article_6271.html
https://socialstudy.ihcs.ac.ir/article_6271_30c2bc39b1cc33f10c886d1aa82cf9cb.pdf