اثر بخشی آموزش تاب آوری بر راهبردهای تنظیم هیجان و رضایت از زندگی زنان سرپرستِ خانوار

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه بررسی مسائل اجتماعی و روانشناختی ایران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

2 کارشناسی ارشد روانشناسی، دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

زندگی در جهان امروز پر از اِسترس و چالشهایی می باشد که افراد ناگزیرند برای مقابله با  شرایط اِسترس و بحران ها از مهارتهایی استفاده کنند. یکی ازاین مهارتها تاب آوری است. هدف از این تحقیق بررسی اثر بخشی آموزش تاب آوری بر راهبردهای تنظیم هیجانی و رضایت از زندگی زنانِ سرپرستِ خانوار  تحّت پوشش بهزیستی شهرستان شوشتر در سال 95 بود. این پژوهش مداخله ای از نوع پیش آزمون - پس آزمون با گروه گواه است که بر روی 30 نفر از زنان سرپرستِ خانوار  که از تاب آوری پایین تری برخوردار بودند إجرا   شده است. داده ها با استفاده ی مقیاس های تاب آوری کانر و دیویدسون(2003)، رضایت از زندگی داینر(1985)، تنظیم شناختی هیجان گرانفسکی و همکاران (2003) به روش خود گزارش دهی جمع آوری شد. داده ها با استفاده آمارتوصیفی (میانگین و انحراف استاندارد) و آماراستنباطی (تحلیل کوواریانس)  در سطح p> 0/05 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج حاکی از افزایش میانگین نمرات تنظیم هیجان و رضایت زندگی در گروه آزمایش بود. در نتیجه می توان از آموزش تاب آوری برای این گروه از زنان (سرپرستِ خانوار ) استفاده کرد تا با تنظیم هیجان های مثبت و منفی و استفاده از راهبردهای شناختی انطباقی بتوانند به رضایت از زندگی نایل شوند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effectiveness of resilience training on emotion regulation strategies and life satisfaction among women-headed households

نویسندگان [English]

  • seyed mohammad hoseini beheshtian 1
  • roqayyeh mirzazadeh 2
چکیده [English]

Living in today's world is full of stress and challenges that compelled people to cope with stress and crises of their skills. The aim of this study was to evaluate the effectiveness of resilience training on emotion regulation strategies and life satisfaction and well-being of women heads of household under 95 in the city of Shushtar.This interventional study pretest - posttest control group on 30 women heads of household who had lower resiliency implemented. Using a scale of resiliency Connor and Davidson (2003), life satisfaction Diener (1985), cognitive emotion regulation Granfsky and colleagues (2003) were collected by self-report. Data using descriptive statistics (mean and standard deviation) and inferential statistics (analysis of covariance) at p> 0/05 were analyzed. The results showed that emotional adjustment and life satisfaction scores in the test group. As a result, the power of resilience training for this group of women (head of household) can be used as positive and negative emotion regulation and cognitive codes using an adaptive strategy to achieve life satisfaction.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Resiliency
  • Emotion regulation strategies
  • life satisfaction
  • Female-headed households

مراجع

  • ابوالقاسمی، عباس .(1390). ارتباط تاب آوری، اِسترس و خود کارآمدی با رضایت از زندگی در دانش آموزان دارای پیشرفت تحصیلی بالا و پایین ، مطالعات روانشناختی، دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی دانشگاه الزهرا (س)، دوره 7، شماره 3، 132 – 151.
  • بشارت، محمد علی .(1388). بررسی مقدماتی ویژگی های روانسنجی پرسشنامه تنظیم شناختی هیجان،گزارش پژوهشی، دانشگاه تهران.
  • بشارت، محمد علی. (1393). بررسی ویژگیهای روانسنجی پرسشنامه تنظیم شناختی هیجان در نمونه ای از جامعه ی ایرانی، مجله دانشکده پرستاری و مامایی، دوره 24،شماره 84، 61- 70.
  • حسینی حاجی بکنده، احمد؛ تقی پور، ملیحه. (1389). بررسی تأثیرات حمایت اجتماعی بر سلامت اجتماعی زنان سرپرستِ خانوار ، فصلنامه علمی پژوهشی اجتماعی، سال سوم، شماره 7، 139- 158 .
  • حسینی قمی، طاهره؛ سلیمی بجستانی، حسین. (1391). اثر بخشی اموزش تاب آوری بر اِسترس مادران دارای فرزندان مبتلا به سرطان در بیمارستان امام خمینی (ره) تهران، روانشناسی سلامت، شماره 4، 98-108  .
  • حمید، نجمه.(1389). رابطه میان سخت رویی روان شناختی، رضایت از زندگی و امید به عملکرد تحصیلی دانش آموزان دختر پیش دانشگاهی، فصلنامه روانشناسی کاربردی، سال 4،شماره4(16)، 101- 116.
  • خلعتبری، جواد؛ بهاری، صونا.(1389). ارتباط بین تاب آوری و رضایت از زندگی، فصلنامه روانشناسی تربیتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تنکابن، سال اول، شماره2، 83- 94.
  • دلاور، علی.(1388). روش تحقیق در روانشناسی و علوم تربیتی، تهران: ویرایش
  • سامانی، سیامک؛ جوکار، بهرام؛ صحراگرد، نرگس.(1386). تاب آوری، سلامت روانی ورضایتمندی از زندگی، مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران، سال سیزدهم، شماره 3، 290- 295.
  • سلطانی زاده، محمد. (1384). بررسی رابطه بین لذت جسمانی، هیجان – طلبی و سلامت ذهن دانشجویان دانشگاه اصفهان، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی ، دانشگاه اصفهان.
  • سلیمانی، اسماعیل، حبیبی، یعقوب .(1393). ارتباط تنظیم هیجان و تاب آوری با بهزیستی روان شناختی در دانش آموزان، مجله روانشناسی مدرسه، دوره 3،شماره4 ، 51- 72.
  • شادی طلب، ژاله؛ علیرضا، گرایی نژاد.(1383). فقر زنان سرپرستِ خانوار ، فصلنامه ی پژوهش زنان، دوره 2، شماره 1، 49-70.
  • صدرالسادتی، بهاره .(1391). بررسی راهکارهای إرتقای سلامت اجتماعی زنان سرپرستِ خانوار ،واحد پذیرش کمیته امداد امام خمینی (ره) شهرستان پیرانشهر، 2، 5- 13 .
  • صیدی سارویی، محمد؛ صدف، امینی؛ مرضیه، حسینی، سیده مریم.(1392). رابطه الگوهای ارتباطی خانواده و ویژگی های شخصیتی با بهزیستی روان شناختی با واسطه گری تاب آوری در بیماران ام. اس، روش ها و مدل های روان شناختی، سال سوم، شماره 11، 17- 38.
  • طهماسبیان، کارینه؛ اناری، آسیه .(1390). "سن، تحصیلات و تعداد فرزندان : زنان سرپرست خانواده و نگرانی نسبت به آینده فرزندان، مجموعه مقالات ارائه شده در همایش ملی زنان سرپرستِ خانوار ، دانشگاه شهید بهشتی، پژوهشکده خانواده.
  • علیزاده، سپیده.(1388). تدوین برنامه عقلانی – هیجانی ، رفتاری و بررسی تأثیر آن بر تاب آوری و سلامت روان افراد مبتلا به اچ آی وی. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تنکابن.
  • کشاورز، امیر، مولوی، حسین ، یارمحمدیان،ا. (1387). رابطه بین جزمیت – انعطاف پذیری و ویژگی های جمعیت شناختی با شادکامی، مجله روان شناسی،1، 4 -19.
  • ·         کلانتر، جهانگیر.(1377). بررسی رابطه چندگانه متغیرهای سرسختی،تیپ شخصیتی الف و فشارهای روانی با بیماریهای روانی دانش آموزان پسر سال سوم نظام جدید شهرستان اهواز، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید چمران اهواز.
  • محمدی، مسعود.(1384). بررسی عوامل مؤثر بر تاب آوری در افراد در معرض خطر سو مصرف مواد. پایان نامه دکتری دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، تهران.
  • مهرابی،حسینعلی، سلطانی زاده، محمد.، کشاورز، امیر و مولوی ، ح. (1385). تعیین عوامل مؤثر در رضایت از زندگی دانشجویان دانشگاه اصفهان، سومین سمینار سراسری بهداشت روانی دانشجویان، تهران، دانشگاه علم صنعت، 159- 168.
  • نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن (1390)، مرکزآمار ایران،www.amar.org.ir.
  • نصیری، حبیب الله؛ جوکار، بهرام.(1387). معنا داری زندگی، امید، رضایت از زندگی و سلامت در زنان، پژوهش زنان،6، 157- 176.
  • وردی، مینا .(1380). رابطه کمال گرایی و سرسختی روانشناختی با سلامت روانی و عملکرد تحصیلی دانش آموزان دختر مراکز پیش دانشگاهی اهواز، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید چمران اهواز.
  • همایی، رضوان .(1379). بررسی رابطه ی فشارزا های روانی دختران مراکزپیش دانشگاهی اهواز با سلامت روانی با توجه به نقش تعدیل کننده ی سرسختی روانشناختی در آنها، پایان نامه ی کارشناسی ارشد روان شناسی تربیتی، دانشگاه شهید چمران اهواز.

 

 

  • Benard, B, (1995). Fostering resilience in children, Council for Exceptional Children (ERIC No, Ed 386327).
  • Benetti,  C. &  Kambouro poulos, N. (2006).  Affect regulated   indirect   effects of trait anxiety and trait resilience on self-esteem. Personality   and Individual differences, 41, 341-352.
  • Bigbee, J.L. (1985). Hardiness: A new health perspective in health promotion. Nurse Practitioner, 10(11), 51-56.
  • Bonanno, G. A. (2004). Loss, trauma, and human  resilience. American Psychologist, 59, 20-28.
  • Cappella, E &Weinstein, R, S, (2001). Turning Around Reading Achievement: Predictors of High School Students' Academic Resilience, Journal of Educational Psychology, 93(4). 758-771.
  • Carle, A. C., & Chassin, L. (2004). Resilience in a community sample of children of alcoholics: its prevalence and relation internalizing symptomatology and positive affect. Journal of Applied Developmental Psychology, 25, 577-596.
  • Carr, A. (2004). Positive Psychology. London: Routledge.
  • Cicchetti, D., Ackerman, B. P. & Izard, C. E. (1995). "Emotions and emotion regulation in developmental psychopathology". Development and Psychopathology, 7(3), 1-10.
  • Cohn, M, A, Fredrickson, B, L, Brown, S, L, Mikels, J, A & Conway, A, M, (2009). Happiness Unpacked: Positive Emotions Increase Life Satisfaction by Building Resilience, Emotion, 9(3). 361-368,
  • Compas BE, Connor-Smith JK, Saltzman H, Thomsen AH & Wadsworth ME.(2001). Coping with stress during childhood and adolescence: problems, progress, and potential in theory and research. Psychol. Bull. 127:87–127.
  • Connor, K. M., & Davidson, J. R. T. (2003).Development of a new resilience scale: the Connor-Davidson Resilience Scale (CDRISC).Depression and Anxiety, 18,76-82.
  • Connor, K. M., Davidson, J. R. T., & Lee, L. C. (2003). Spirituality, resilience, and anger in sur-vivors of violent trauma: A community survey. Journal of Traumatic Stress, 16, 487–494.
  • Cynthia. R, Pamelas. (1998). Quality of life from nursing & perspectives. Canada: Jones & Bartlett.12, 173- 194.
  • Diener, E. (2000). Subjective well-being: The science of happiness and a proposal for a national index. American Psychologist, 55, 34-43.
  • Diener, E. D., Seligman, M. E. P. (2003). Very happy people. Psychology Science, (13); 80-83.
  • Diener, E., Emmons, R. A., Larsen, R. J., & Griffin,S. (1985). The Satisfaction With Life Scale. Journal of Personality Assessment, 49, 71-75.
  • Edalati, A., & Redzuan, M. (2010). Perception of women towards family values and their marital satisfaction. Journal of American Science, 6(4): 132-137
  • Garmezy N. Resilience and vulnerability to adverse developmental outcomes associate with poverty. Am Behav Sci 1991;34:416-30.
  • Garnefski, N., Baan, N., & Kraaij, V. (2005). Psychological distress and cognitive emotion regulation strategies among farmers who fell victim to the foot-and-mouth crisis. Personality and Individual Differences, 38, 1317-1327.
  • Garnefski, N., Kraaij, v. (2006). Relationships between cognitive emotion regulation strategies and depressive symptoms: a comparative study of five specific samples. Personality and Individual Differences, 40, 1659-1669.
  • Garnefski, N., Kraaij, V., & Spinhoven, P. (2001).Negative life events, cognitive emotion regulation, and emotional problems. Personality and Individual Differences, 30, 1311-1327.
  • Garnefski, N., Kraaij, v., & Spinhoven, P. (2002). "CERQ: Manual for the use of the Cognitive Emotion Regulation Questionnaire. Datec, Leiderdorp, the Netherlands.
  • Gloria, A, M, Castellanos, S, J & Orozco, N, (2005). Perceived educational barriers, cultural fit, coping responses and psychological well being of Latina undergraduates, Hispanic Journal of Behavioral Sciences, 27(2). 161-183.
  • Gross, J.J., & Thompson, R.A.(2007). (in press). Emotion regulation: Conceptual foundations. In J.J. Gross (Ed.), Handbook of emotion regulation (pp. 3–24). New York:
  • Henderson, N., & Milstein, M. M. (2003). Resiliency in schools: Makin happen for students and educators. Thousand Oaks, CA: Corwin
  • Hjemdal O, symptoms. Clin Psychol Psychother 2006;13:194-201.
  • Inzlicht, M., Aronson, J., Good, C., & Mckay, L. (2006). A particular resiliency to threatening environments. Journal of Experimental Social Psychology, 42, 323-336.
  • Kwok, O Hughes, J, N & Luo, W, (2007). Role of resilient personality on lower achieving first grade students' current and future achievement, Journal of School Psychology, 45(1). 61-82.
  • Langlois , J , Fortin , D (1994)’ Single - parent mothers , poverty & mental. Health: AliteraturReviw’.Sante - Mental (1994 ,19,1, spring, pp 157-173).
  • Lazarus, R. S. (1991). Emotion and adaptation. New York: Oxford University Press.
  • maltaby J, Day L, Mccutcheon LE, Gillett R, Houran J, Ashe DD.(2004). Personality and coping: A context for examining celebrity worship and mental health. British Journal of Psychology, 95 , 411-428.
  • Martin, A, J & Marsh, H, (2006). Academic resilience and its psychological and educational correlations: a construct validity approach, Psychology in the Schools,43, 267-281.
  • Martin, A, J, (2002). The student motivation scale: A tool for measuring and enhancing motivation, Australian Journal of Guidance and Counseling, 11(1). 1-20.
  • Martin, C. M. & Dahlen, E. R. (2005). Cognitive emotion regulation in the prediction of depression, anxiety, Stress, and anger. Personality and Individual Differencses, 39, 1249-1260.
  • Masten, A. S. (2004). Regulatory processes, risk, and resilience in adolescent development. Annals of the New York Academy of Sciences, 1021, 310-319.
  • Mikulincer, M., & Shaver, P. R. (2003). The attachment behavioral system in adulthood: Activation, psychodynamics, and interpersonal processes. In M. P. Zanna (Ed.), Advances in experimental social psychology (Vol. 35, pp. 53-152). San Diego, CA: Academic Press.
  • Neenan, Michael, (2009). Developing resilience: A cognitive– behavioural approach. Development and psychopathology–2: 425 - 444
  • Ong, D, Bergeman, C, S, Toni, L, Bisconti & Wallace, A, (2006). Psychological Resilience, Positive Emotions, and Successful Adaptation to Stress in Later Life, Journal of Personality and Social Psychology, 91(4)- 730-749.
  • Ositer, G. R., Markindes, K. S., Black S. A., Goodwin, J. S. (2000). Emotional Wellbeing predicts subsequent Functional independence and survival, Academic Journal of Psychological Studies, (48), 473-478.
  • Pavot., W., & Diener, E. D.   (1993)Review of Satisfaction With Life Scale. Psychological Assessment ,2,164-172.
  • Piers, D., (2004). The Effects of A Cognitive Behavioral and Emotional Resilience Program on the Emotional Resilience, Social Competence and Scool Adjustment of Elementary Students. California State University Long Beach.
  • Piko, B. F. (2006). Satisfaction with life, psychosocial health and materialism among Hungarian youth. Journal of Health Psychology, 11: 824-831.
  • Reeve, J. (2005). Understanding motivation and emotion. New York:Wiley.
  • Simmons s.1994.’Quality of life in community mental health care’.journal of nurse student, England,31,pp: 679-683.
  • Skehill, C. M. (2001). Resilience, coping with an extended stay outdoor education program, and adolescent mental health.canberra: university of Canberra: dissertation for the degree of honurs.
  • Thompson, R. A. (1991). "Emotional regulation and emotional development". Educational Psychology Review, 3, 269-307
  • Thompson, R. A. (1994). Emotion regulation: A theme in search of definition. Monographs of the society for research in child development, 59(23), 25-52.
  • Tugade, M, M & Fredrickson, B, (2004). Resilient Individuals Use Positive Emotions to Bounce Back From Negative Emotional Experiences, Journal of Personality and Social Psychology, 86(2). 320-333.
  • Watson, D., Clark, L. A., & Tellegen, A. (1988). Development and validation of a brief measure of positive and negative affect: The PANAS scales.Journal of Personality and Social Psychology, 54, 1063-1070.
  • Yoo SH, Matsumoto D, LeRoux JA. (2006). The influence of emotion recognition and emotion regulation on intercultural adjustment. Int J Intercult Relat, 30(5), 345–363.   

 

جامعه‌پژوهی فرهنگی
دوره 7، شماره 3
آذر 1395
صفحه 19-36

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار