دیدگاه بی‌فرزندان ارادی دربارة فرزندآوری: مطالعه‌ای در شهر رشت

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 ندارد

2 استادیار گروه جامعه شناسی، دانشگاه گیلان

3 استایار گروه جامعه شناسی، دانشگاه گیلان

چکیده

هدف این مقاله توصیف تمایل و یا عدم تمایل به فرزندآوری در بین افراد بی‌فرزند ارادی در شهر رشت و فهم کنش آن‌ها در زمینۀ بی‌فرزندی بر اساس نظریه «جامعه در مخاطره» و «فردی شدن» بک و بک-گرانشایم است. روش پژوهش، میدانی کیفی و تکنیک پژوهش مصاحبه‌ی عمیق با 13 نفر از افراد بی‌فرزند است که حداقل 5 سال بی‌فرزندی ارادی داشته‌اند. یافته‌ها نشان می‌دهند که افراد داشتن یا نداشتن فرزند را به‌مثابه انتخابی می‌دانند که می‌تواند به‌خاطر انتخاب‌های دیگر به تعویق افتاده یا سرکوب شود. با این حال،  بین دو جنس از نظر گرایش به بی‌فرزندی تفاوت وجود دارد. به طوری که زنان‌ مادر شدن را برای شکل‌گیری هویت خود مهم تلقی می‌کنند، اما مردان چنین نظری دربارۀ پدر شدن ندارند. مهم‌ترین دلایل افراد برای بی‌فرزند را می‌توان در پنج مؤلفه خلاصه کرد: مسئولیت‌های بالای پدرومادری، محدویت‌های اجتماعی فرزند برای والدین، محدویت‌های زناشویی فرزند برای والدین، هزینه‌های بالای داشتن فرزند و مخاطره‌های بارداری برای زنان. گونه‌شناسی بی‌فرزندی ارادی سه دسته از بی‌فرزندان را نشان می‌دهد. بی‌فرزندان دائمی، بی‌فرزندان موقت و بی‌فرزندانی که تصمیم مشخصی برای داشتن یا نداشتن فرزند اتخاذ نکرده‌اند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Voluntary childless' sight on childbearing: A study in Rasht

نویسندگان [English]

  • Mahdi Hamidifar 1
  • Mohammad Amin Kanani 2
  • hamid Abdollahi chanzanaq 3
1
2 Assistant Professor, Department of Social Sciences, University of Guilan
3
چکیده [English]

The purpose of this article is to describe the desirability of childbearing among voluntarily childless in the Rasht and to understand their action on childlessness on the basis of Beck and Beck-Greensheim's theory of "The Risk Society" and "Individualization". The method of research is qualitative fieldwork and the research technique is an in-depth interview with thirteen individuals who have been voluntarily childless for at least 5 years. Findings indicate that people think on having or not having a child as a choice which can be delayed or suppressed due to other choices. However, there is a difference between the two sexes on tendency to childlessness. Women consider maternity as crucial to their identity, but men do not have the same views about fatherhood. The most important reasons for being childless can be summarized in five category: high responsibilities for child support, social constraints for parents, marital constraints for parents, high child-bearing costs, and pregnancy-related risks for women. The typology of voluntary malformation shows three categories of childlessness. permanent childlessness, temporary childlessness and those who did not have adopted specific decisions to have children or not.

کلیدواژه‌ها [English]

  • "Fertility"
  • "voluntary childlessness"
  • "delayed childbearing"
  • "individualization"
  • "individual choice"
  • "Rasht"

مراجع

آزادی، زینب (1392)، بررسی عوامل موثر بر تأخیر در فرزندآوری زنان از زمان ازدواج تا تولد فرزند اول؛ مطالعه موردی زنان 15-35 ساله‌ی شهرستان ایلام در سال 1391، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران.
احمدی منش، صادق (1391)، بررسی تأثیر سبک زندگی بر سطح و الگوی باروری، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران.
استراوس، اَنسِلم و جولیت کربین (1392)، مبانی پژوهش کیفی: فنون و مراحل تولید نظریه‌ی زمینه‌ای، ترجمه ابراهیم افشار، چاپ سوم، تهران: نشر نی.
اسحاقی، محمد؛ سیده فاطمه محبی؛ شهربانو پاپی‌نژاد و زینب جهاندار (1393)، «چالش‌های فرزندآوری زنان شاغل در یک مطالعه‌ی کیفی»، زن در توسعه و سیاست، دوره 12، شماره 1، صص: 134-111.
بهبودی گندوانی، سمیرا (1393)، طراحی و روان سنجی پرسشنامه علل تأخیر در فرزندآوری در زنان نخست‌زا، پایان‌نامه دکترای تخصصی، دانشکده علوم پزشکی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران.
حسینی، حاتم و محمدجلال عباسی شوازی (1388)، «تغییرات اندیشه‌ای و تأثیر آن بر رفتار و ایده‌آل‌های باروری زنان کُرد و تُرک»، پژوهش زنان، دوره‌ی 7 ، شماره 2، صص: 84-55.
خداکرمی، ناهید؛ سمیه هاشمی، صدیقه صدیق، مصطفی حمدیه و ربابه طاهری پناه (1388)، «تجربه زندگی با ناباروری: یک بررسی پدیدارشناسی»، فصلنامه باروری و ناباروری، دوره دهم، شماره چهارم، صص: 287-297.
ریتزر جورج و داگلاس جی. گودمن (1393)، نظریه جامعه شناسی مدرن، ترجمه خلیل میرزایی و عباس لطفی‌زاده، تهران: نشر جامعه شناسان.
سرایی، حسن (1385)، «تداوم و تغییر خانواده در جریان گذار جمعیتی ایران»، انجمن جمعیت شناسی ایران، شماره 2، صص: 60-37.
سماکار، ندا (1390)، بررسی عوامل مؤثر بر نگرش به تک‌فرزندی (مطالعه موردی زنان در آستانه‌ی ازدواج شهر تهران)، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران.
شریفیان، اکبر و ربابه صادقیان (1390) «بررسی تأثیر عوامل اجتماعی موثر بر درمان ناباروری در زنان نازا»، فصلنامه علوم اجتماعی، شماره پنجاه و هشتم، صص: 229-264.
عباسی شوازی، محمدجلال؛ اصغر عسگری خانقاه و حجیه بیبی رازقی نصرآباد (1384)، «ناباروری و تجربه زیسته‌ی زنان نابارور: مطالعه موردی در تهران»، مجله پژوهش زنان، دروه سوم، شماره سوم، صص: 91-113.
عباسی شوازی، محمدجلال و عباس عسکری ندوشن (1384)، «تغییرات خانواده و کاهش باروری در ایران: مطالعه موردی استان یزد»، نامه علوم اجتماعی، شماره 25، صص: 75-25.
عباسی شوازی، محمدجلال و ملیحه علی‌مندگاری (1389)، «تأثیر ابعاد متفاوت استقلال زنان بر رفتار باروری آن‌ها در ایران»، پژوهش زنان، دوره‌ی 8، شماره 1، صص: 51-31.
عنایت، حلیمه و لیلا پرنیان (1392)، «مطالعه رابطه جهانی شدن فرهنگی و گرایش به فرزندآوری»، فصلنامه زن و جامعه، سال چهارم، شماره دوم. صص: 136-109.
فلیک، اووه (1392)، درآمدی بر تحقیق کیفی، ترجمه هادی جلیلی، چاپ ششم، تهران: نشر نی.
کنعانی، محمدامین؛ سیده معصومه شادمنفعت و مهدی حمیدی‌فر (1393)، «روایت ناباروران ارادی از فرزندآوری: مطالعه‌ای پدیدارشناختی»، هفتمین همایش انجمن جمعیت‌شناسی ایران.
لاپتن، دبورا (1380) «بیم و مدرنیزاسیون تأملی»، ترجمه مریم رفعت‌جاه، ارغنون، شماره18. صص. 293-316.
هادی، صلاح الدین (1392)، تعیین‌کننده‌های جمعیتی، اجتماعی - فرهنگی و اقتصادی مؤثر بر میزان باروری (مطالعه موردی: زنان متاهل شهرستان اشنویه)، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه تربیت معلم، تهران.
Abma, J. & Martinez,  G (2006), "Childlessness Among Older Women in the United States: Trends and Profiles", Journal of Marriage and Family, Volume68,Issue4,pages1045–1056, http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/jomf.2006.68.issue-4/issuetoc
Basten, Stuart. 2009. ‘Voluntary Childlessness and Being Childfree.’ The Future of Reproduction: Working Paper #5. Vienna Institute of Demography.
Beck, U & Beck- Gernsheim, E. (1995), The Normal Chaos Of Love. Cambridge: Polity Press.
Beck, U & Beck-Gernsheim, E. (2002), Individualization: Institutionalized Individualism and its Social and Political Consequence. London: sage.
Beck, U. (1992), Risk Society: Toward a New Modernity. London: Sage Publication.
Beck, Ulrich; Giddens, Anthony & Lash, Scott (1994). Reflexive Modernization: Politics, Tradition and Aesthetics in the Modern Social Order; Polity Press.
Boddington, B & Didham, R (2009), "Increases in childlessness in New Zealand", J Pop Research, 26:131–151 DOI 10.1007/s12546-009-9008-3.
Carmichael, G & Whittaker, A (2007), "Choice and circumstance: Qualitative insights into contemporary childlessness in Australia", Eur J Population, 23:111–143, DOI 10.1007/s10680-006-9112-4..
Chan, R (2007) "Family at-Risks: the risks and its management in Hong Kong", The 4th Annual East Asian Social Policy research network International Conference University of Tokyo, Tokyo, Japan.
Chancey, L (2006), Voluntary Childlessness In The United States: Recent Trends By Cohort And Period. A Thesis. The Department of Sociology, B.A., McNeese State University.
Creswell, J (2007), Qualitative inquiry & Research Design: Choosing Among Five Approaches, Sage Publications.
Fiedera,b Martin & Huberc, Susanne (2007). The effects of sex and childlessness on the association between status andreproductive output in modern society; Evolution and Human Behavior 28: 392–398.
Gillespie, Rosemary (2000). When no means no: disbelief, disregard and deviance as discourses of voluntary childlessness; Women’s Studies International Forum, Vol. 23, No. 2, pp. 223–234.
Gore, D. (2002); "I Don’t Want Any Children… Ever:Gender Differences in Voluntary Childlessness in the US", Florida State University.
Graham, M; Hill, E; Shelly, J & Taket, A (2011), "Why are childless women childless? Findings from an exploratory studyin Victoria, Australia", Journal of Social Inclusion, 4(1), 70-89
Hall, D (2002), "Risk Society and The Second Demographic Transition", Canadian Studies in Population, Vol. 29(2), 2002, pp. 173-193.
Harvey, P (2008), The Investigation of Voluntarily Childless Married Couples and Marital Satisfaction. A Thesis Masters in Family and Child Studies, University Of Central Oklahoma.
Hosseini-Chavoshi M., McDonald P. et Abbasi-Shavazi M., The Iranian Fertility Decline, 1981-1999: An Application of the Synthetic Parity Progression Ratio Method, Populations 2006/5-6, Volume 61, p. 701-718.
Ibisomi, L & Mudege, N (2011), "Childlessness: perceptions, acceptability and the gender dimension".sixth African population conference: past, present, and future.
Jacobson, C & Heaton, T (2010), "Voluntary Childlessness Among American Men and Women in the Late 1980's"; Biodemography and Social Biology, Volume 38,Issue1-2: 79-93 http://www.tandfonline.com/ doi/pdf/10.1080/ 19485565.1991.9988773.
MacInnes, J.(2006)  "Voluntary Childlessness, Fertility ‘Plans’ And The ‘Demand’ For Children: Evidence From Eurobarometer Surveys", Centre d’Estudis Demogràfics, Papers De memografia 287: 1-53.
McDonald, Peter; Hosseini-Chavoshi, Meimanat, Abbasi-Shavazi, Mohammad Jalal & Rashidian, Arash (2015); An assessment of recent Iranian fertility trends using parity progression ratios. DEMOGRAPHIC RESEARCH VOLUME 32, ARTICLE 58, PAGES 1581−1602. DOI: 10.4054/DemRes.2015.32.58 http://www.demographic-research.org/Volumes/Vol32/58/
Miettinen, A (2010), "Voluntary or Involuntary Childlessness? Socio-Demographic Factors and Childlessness Intentions among Childless Finnish Men and Women aged 25–44".  Finnish Year book of Population Research, pp. 5–24.
Miranti, R; McNamara, J; Tanton, R & Yap, M (2009), "A narrowing gap? Trends in the childlessness of professional women in Australia 1986–2006", J Pop Research, 26:359–379 DOI 10.1007/s12546-009-9022-5.
Mishra, K & Dubey, A (2014), "Indian Women’s Perspectives on Reproduction and Childlessness: Narrative Analysis". International Journal of Humanities and Social Science Vol. 4, No. 6(1). 157-164.
Noordhuizen, S; de Graaf, P & Sieben, I (2010), "The Public Acceptance of Voluntary Childlessness in the Netherlands: from 20 to 90 per cent in 30 years", Soc Indic Res, 99:163–181, DOI 10.1007/s11205-010-9574-y.
Park, K & College, W (2005), "Choosing Childilessness: Weber’s Typology of Action and Motives of the Voluntarily Childless", Sociological Inquiry, Vol. 75, No. 3, 372–402.
Parr, N (2009), "Childlessness Among Men in Australia", Popul Res Policy Rev, 29:319–338 DOI 10.1007/s11113-009-9142-9.
Rosero-Bixby,  Luis & Dow, William H. (2009),  Surprising SES Gradients in Mortality, Health, and Biomarkers in a Latin American Population of Adults, Psychological Sciences and the Journal of Gerontology: Social Sciences. Published online:4. doi:  10.1093/geronb/gbn004.
Waren, W & Pals, H (2013), "Comparing characteristics of voluntarily childless men and women", Journal of Population Research, Volume 30, Issue 2, pp 151-170;http://link.springer.com/article/10.1007%2Fs12546-012-9103-8#/close

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار