تقی آزاد‌ارمکی؛ محمدحسین شریفی ساعی؛ مریم ایثاری؛ سحر طالبی
دوره 2، شماره 2 ، اسفند 1390، ، صفحه 1-34
چکیده
تحولات اجتماعی سالهای اخیر در ایران، به‌تدریج، ابعاد متفاوتی به خود گرفته‌‌اند و نه‌تنها ارزش‌ها که رفتارهای افراد را مشمول تغییر قرار داده‌‌اند. یکی از این تغییرات در حوزة روابط جنسی پیش از ازدواج و در مناسبات با جنس مخالف روی داده است. نتایج تحقیقات متعدد نشان میدهد که روابط جنسی پیش از ازدواج، در سالهای ...
بیشتر
تحولات اجتماعی سالهای اخیر در ایران، به‌تدریج، ابعاد متفاوتی به خود گرفته‌‌اند و نه‌تنها ارزش‌ها که رفتارهای افراد را مشمول تغییر قرار داده‌‌اند. یکی از این تغییرات در حوزة روابط جنسی پیش از ازدواج و در مناسبات با جنس مخالف روی داده است. نتایج تحقیقات متعدد نشان میدهد که روابط جنسی پیش از ازدواج، در سالهای اخیر، میان جوانان افزایش یافته است. اما بیان «رشد» این روابط همة ماجرا نیست؛ چرا‌که افزایش حجم این رفتارهای جدید به‌تدریج پیچیده‌تر شدن آنها را نیز در پی داشته است تا آن‌جا که امروزه با «گونه‌‌های متفاوتی» از روابط جنسی پیش از ازدواج مواجه‌‌ایم که خاستگاه‌‌های متفاوتی دارند. هدف این تحقیق کیفی سنخ‌شناسی الگوهای متفاوت روابط جنسی پیش از ازدواج در ایران بوده است. در این تحقیق، با 54 نفر از پسران و دخترانی که این روابط را تجربه کردهاند مصاحبه شده است. یافته‌‌های پژوهش نشان میدهد که الگوهای روابط جنسی پیش از ازدواج در ایران به حداقل «شش دسته» تفکیک و تکثیر شده است. این الگوها عبارت‌اند از 1. روابط آزاد (الگوهای روسپی‌گری)؛ 2. روابط صیغه‌‌ای؛ 3. روابط دوست‌دختر ـ دوست‌پسر؛ 4. روابط هم‌خانگی؛ 5. روابط ضد عاشقانه (الگوهای فریب)؛ و 6. روابط مبتنی بر عشق سیال. این الگوهای گوناگون را می‌‌توان در زیر چتر سه گفتمان متفاوت از یکدیگر مجزا کرد: «گفتمان پیشامدرن» (روابط دسته‌های اول و دوم)، «گفتمان مدرن» (روابط دسته‌های سوم، چهارم، و پنجم)، و «گفتمان پسامدرن» (روابط دستة ششم). هریک از این گفتمان‌ها سوژه‌‌ها را در جهت خاصی فرا‌می‌خوانند و افراد در این گفتمان‌ها نه صرفاً رفتارها که ارزش‌‌های متفاوتی نیز پیدا کردهاند. در‌این‌میان، گفتمان پیشامدرن قدمتی به درازای تاریخ دارد که تاکنون به بقای خود ادامه داده است؛ اما، در کنار آن، امروزه، در لایه‌‌های پنهان جامعة شهری، دو گفتمان مدرن و پسامدرن نیز سر برآورده‌‌اند که، به‌رغم تفاوت‌‌هایشان، هر دو محصول فرایند مدرنیته در جامعة ایرانی‌اند؛ الگوهایی از رابطه که به مدد تحولات ساختار اجتماعی و اقتصادی و تغییرات ارزشی ناشی از آن، در سالهای اخیر، با گسترش زیادی مواجه شده‌‌اند.
پروانه دانش؛ زهرا ذاکری نصرآبادی؛ عظیمه سادات عبداللهی
دوره 5، شماره 3 ، آذر 1393، ، صفحه 1-30
چکیده
دربارة پدیدة «اختلاف نسلی» صاحب‌نظران با یکدیگر اختلاف نظر دارند، اما در جوامعی هم‌چون ایران، که تغییرات ساختاری و ارزشی وسیعی را تجربه می‌کند، نبود مدیریت صحیحِ تضادهای حاصل از این تغییرات در بخش‌های مختلف جامعه به طور بالقوه زمینه را برای بروز مسئلة «شکاف نسلی» و در شدیدترین حالت «گسستگی بین نسل‌ها» و بحران ...
بیشتر
دربارة پدیدة «اختلاف نسلی» صاحب‌نظران با یکدیگر اختلاف نظر دارند، اما در جوامعی هم‌چون ایران، که تغییرات ساختاری و ارزشی وسیعی را تجربه می‌کند، نبود مدیریت صحیحِ تضادهای حاصل از این تغییرات در بخش‌های مختلف جامعه به طور بالقوه زمینه را برای بروز مسئلة «شکاف نسلی» و در شدیدترین حالت «گسستگی بین نسل‌ها» و بحران هویت ناشی از این امر فراهم می‌کند. هدف از مقالة حاضر تحلیل دادههای تجربی به منظور شناخت وضعیت شکاف نسلی در جامعة کنونی ایران، با استفاده از تحلیل ثانویة دادههای موج پنجم پیمایش ارزش‌‌های جهانی، با حجم نمونة 2667 نفر و روش کتابخانهای برای تحلیل نظری این پدیده است. نتایج حاکی از آن است که گرایش نوجوانان و جوانان به ارزش‌‌های مدرن و احساس بحران هویت ناشی از جداافتادگی آنها از نسلهای پیشین بهمرور افزایش یافته است و در صورت نبود مدیریت صحیح فرایندهای فرهنگپذیری نوجوانان و بازتولید فرهنگی جوانان از سوی دولت و رسانهها، تعارضات نسلی و در نهایت گسست نسلی آینده مسیر توسعة جامعه را به مخاطره خواهد انداخت.
مجید الیاسی؛ فاطمه پرده‌دار؛ سوده ترشیزی؛ غلامرضا خوش‌فر؛ مجید دنکو
دوره 2، شماره 2 ، اسفند 1390، ، صفحه 55-76
چکیده
این پژوهش به ارزیابی عوامل مؤثر بر مصرف کالاهای فرهنگی میان جوانان می‌پردازد. هدف اصلی تحقیق حاضر، شناخت نقش برخی عوامل فردی و اجتماعی چون سن، جنسیت، شغل، سطح تحصیلات، مدت‌زمان گذران اوقات فراغت، و پایگاه اقتصادی ـ اجتماعی بر میزان مصرف کالاهای فرهنگی میان جوانان است. روش پژوهش پیمایشی است. جامعة آماری جوانان 18 تا 29 سالة شهر ...
بیشتر
این پژوهش به ارزیابی عوامل مؤثر بر مصرف کالاهای فرهنگی میان جوانان می‌پردازد. هدف اصلی تحقیق حاضر، شناخت نقش برخی عوامل فردی و اجتماعی چون سن، جنسیت، شغل، سطح تحصیلات، مدت‌زمان گذران اوقات فراغت، و پایگاه اقتصادی ـ اجتماعی بر میزان مصرف کالاهای فرهنگی میان جوانان است. روش پژوهش پیمایشی است. جامعة آماری جوانان 18 تا 29 سالة شهر گرگان (96429 نفر) و نمونة آماری 400 نفر از جوانان است. برای انتخاب نمونه، از روش نمونهگیری تصادفی خوشهای چندمرحلهای استفاده شده و ابزار عمدة جمعآوری دادهها «پرسشنامة محققساخته» بوده است. توصیف و تبیین دادهها با استفاده از روشهای آماری متناسب با سطح سنجش متغیرها صورت گرفته است. یافتهها و نتایج تحقیق نشان میدهد که میان جنسیت و مصرف کالاهای فرهنگی تفاوت است؛ بهطوری که مردان بیشتر از زنان کالاهای فرهنگی مصرف میکنند. همچنین سطح تحصیلات، سن، مدت‌زمان گذران اوقات فراغت، و پایگاه اجتماعی ـ اقتصادی با میزان مصرف کالاهای فرهنگی رابطة مثبت دارد.
سیدبیوک محمدی
دوره 3، شماره 1 ، خرداد 1391، ، صفحه 139-158
چکیده
این مقاله حاصل تحقیقی میدانی است که به روش کیفی و به منظور شناسایی شاخصهای مناسب برای مطالعۀ قدرت در خانواده در شهر تهران انجام گرفته است. در این مقاله، ضمن بحث دربارۀ لزوم شناسایی شاخص‌ها، تبدیل آنها به مفاهیم، و تبدیل مفاهیم به مقوله‌ها بر اهمیت استفاده از مشاهدات و مصاحبه‌های میدانی وسیع و نظام‌مند نیز تأکید ...
بیشتر
این مقاله حاصل تحقیقی میدانی است که به روش کیفی و به منظور شناسایی شاخصهای مناسب برای مطالعۀ قدرت در خانواده در شهر تهران انجام گرفته است. در این مقاله، ضمن بحث دربارۀ لزوم شناسایی شاخص‌ها، تبدیل آنها به مفاهیم، و تبدیل مفاهیم به مقوله‌ها بر اهمیت استفاده از مشاهدات و مصاحبه‌های میدانی وسیع و نظام‌مند نیز تأکید شده است. همچنین عوامل مرتبط با شاخصهای قدرت در خانواده، که از تنوع و فراوانی بسیاری برخوردارند، ازجمله رفتارهای کلامی یا غیر کلامی همسران گردآوری و طبقهبندی شده است. با طبقهبندی شاخص‌ها مقولات اصلی بهدست آمده و هر مقوله با مفاهیم زیرمجموعة خود به قرار زیر مشخص شده است:
1. ارزش‌ها و نگرشها (مفاهیم استقلال و آزادی)؛
2. پذیرش (مفاهیم اعتماد، احترام، و قدرشناسی)؛
3. رضایتمندی (مفاهیم راضیبودن و تحملکردن)؛
4. نیازمندی (مفاهیم نیاز در حال حاضر و نیاز در آینده)؛
5. مالکیت و اختیارات (مفاهیم امکانات مالی و تصمیمگیری)؛
6. ارتباطات (مفاهیم مذاکره و مشاورهجویی)؛
7. همکاری (مفاهیم اشتراک مساعی و رابطه با بچهها).
ژاسنت صلیبی
دوره 2، شماره 2 ، اسفند 1390، ، صفحه 101-119
چکیده
در این مقاله، به تبیین سهم ارتباطات غیر کلامی به‌مثابة یکی از سه سنخ ارتباطات اجتماعی یعنی کلامی، غیر کلامی، و پیرا‌کلامی در کنش متقابل اجتماعی پرداخته شده است. در‌این‌راستا، در آغاز سخن، اهمیت توجه به نقش ارتباطات غیر کلامی در روابط روزمره بین افراد و سوءِ ادراک‌ها و سوءِ برداشت‌ها در کنش متقابل اجتماعی مطرح ...
بیشتر
در این مقاله، به تبیین سهم ارتباطات غیر کلامی به‌مثابة یکی از سه سنخ ارتباطات اجتماعی یعنی کلامی، غیر کلامی، و پیرا‌کلامی در کنش متقابل اجتماعی پرداخته شده است. در‌این‌راستا، در آغاز سخن، اهمیت توجه به نقش ارتباطات غیر کلامی در روابط روزمره بین افراد و سوءِ ادراک‌ها و سوءِ برداشت‌ها در کنش متقابل اجتماعی مطرح شده است. بهدنبال آن، دو زیرساخت نظری جامعه‌شناختی و روانشناختی اجتماعی کنش متقابل اجتماعی برای بهتصویرکشیدن نقش مکمل و مهم ارتباطات غیر کلامی در مبادلات کلامی کنشگران در دریافت پیام تشریح و نقش نشانههای غیر کلامی و کارکردهای آنها بحث شده است. در ادامه، برخی از رفتارهای غیر کلامی توصیف شده است و، در نتیجهگیری، ضمن جمعبندی موارد فوق بر نقش ارتباطات غیر کلامی و سهم آن در کنش متقابل اجتماعی و، در راستای آن، ادراک اجتماعی، که به تکوین برداشت‌ها در کنشگران منجر می‌شود، تأکید شده است.
)
