سیاست اجتماعی نامتوازن در ایران (آموزش و اشتغال زنان)

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسنده

'گروه تعاون و رفاه، دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

سیاست‌های اجتماعی متوازن در ابعاد و سطوح مختلف، تلاشی برای دستیابی به اهداف و نتایج مطلوب و همسو در سیاست‌گذاری است. در میان انواع گروه‌های ذینفع سیاست‌های اجتماعی، زنان از این جهت که هم ایجادکنندگان و هم دریافت‌کنندگان خدمات اجتماعی هستند، اهمیت قابل توجهی دارند و سبب شده تا موضوع مستقیم و غیرمستقیم سیاست‌های اجتماعی قرارگیرند. اما این سیاست‌ها هیچ‌گاه بدون چالش نبوده و موقعیت اجتماعی و وضعیت رفاهی آنان را متأثر ساخته است. این سیاست‌ها از یک سو در جهت «شهروندی جنسیتی»  و از سوی دیگر در جهت تحقق «شهروندی فعال» زنان بوده است. حال پرسش این است که: آیا این موقعیت شهروندی دوگانه می‌تواند ناشی از عدم توازن و ناهماهنگی سیاست‌های اجتماعی برای زنان باشد؟ این مقاله، با اتخاذ رویکرد نهادگرایی تاریخی و با استفاده از روش تحلیل اسناد نشان خواهد داد، یکی از دلایل ناهمسانی موقعیت شهروندی زنان را بایستی در سیاست‌های اجتماعی نامتوازن در دو بعد اشتغال و آموزش جستجو کرد. در حالی که، به منظور دستیابی به نتایج مطلوب سیاست‌گذاری، اتخاذ سیاست‌هایی که در تدوین و اجرا دارای انسجام و پیوستگی باشند، ضروری است. تحقق این هدف مستلزم تحول نظام نهادی، و همزمان حرکت از ترجیحات فردی سیاست‌گذار به سوی تصمیم‌گیری نهادی است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Non-Uniformity Social Policy in Iran (Education and Employment of Women)

نویسنده [English]

  • Masoumeh Qarakhani
faculty of social science,Allameh Tabataba'i University
چکیده [English]

Uniformity Social Policy in different level and dimension is effort for favorable and coordination outputs in social policy making. Among social policy stakeholders, women is important subject, because, they play an important part in social services as providers and receivers of them. The status and role of women make them the subject of direct and indirect social policy, including education, health, employment, child care and so on. But, social policies of women in Iran have never been without challenge. One of the outcomes of policy making for women are inconsistent and paradoxical effects on the situation of women. Education policy, with the development of higher education and employment policy are two examples of these imbalance social policies that have dissimilar effects on the status and situation of women in Iran. On the one hand the policy of the development of higher education inevitably leads to “active citizenship” of women and Preventive employment policies involved with “gendered citizenship”, on the other hand. So the question is what effect does policy making have for women on the situation and statues of women? This article with historical institutional approach and documents analysis shows that some Dissimilar and non-coordination outcomes of social policy for women consequence non Uniformity input of Policy education and employment. While, in order to achieve optimal policy outcome, policies should be adopted that will ensure coherence in implementation and strengthen institutional capacity. Realizing this goal involves the evolution of the institutional system, and then moving from the individual preferences of the policy maker to institutional decision making.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Social policy for women
  • Education policy
  • Employment policy
  • Uniformity Social Policy

مراجع

احمدی، امیدعلی (1395) »تحلیل اجتماعی وضعیت و تغییرات ازدواج و طلاق» در گزارش وضعیت اجتماعی زنان در ایران(1390- 1380)، تهران: نشرنی، صص 155- 178.
افراخته، حسن و سودابه سرایی (1392) جایگاه زنان در برنامه توسعه چهارم و پنجم جمهوری اسلامی ایران، مطالعات اجتماعی و روان شناختی زنان، سال 11، شماره 3، پاییز، صص 158 – 133.
باستانی، سوسن و دیگران (1395) «مقایسه شاخص‌های جنسیتی ایران با کشورهای جهان و منطقه»، در گزارش وضعیت اجتماعی زنان در ایران(1390- 1380)، تهران: نشرنی، صص519 – 548.
بهداد، سهراب و فرهاد نعمانی (1393) طبقه و کار در ایران، تهران: نشرآگاه.
راغفر، حسین و میترا باباپور (1395) «فقر معیشتی و اشتغال زنان در ایران» ، در گزارش وضعیت اجتماعی زنان در ایران(1390- 1380)، تهران: نشرنی، صص199 – 220.
پتریک، فیتز(1381) نظریه رفاه، ترجمه هرمز همایون پور، موسسه علای پژوهش تأمین اجتماعی.
پیترز، گای (1386) نظریه نهادگرایی در علم سیاست، ترجمه فرشاد مومنی و فریبا مومنی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاددانشگاهی.
صادقی،مسعود ومصطفی عمادزاد (1383) تحلیلی بر عوامل اقتصادی مؤثر در اشتغال زنان، مجله پژوهش زرنان، دوره 2 شماره 1، بهار، صص 5-12.
کار، مهرانگیز (1379) زنان در بازار کار ایران، تهران نشر روشنگران.
کاردوانی، راحله و همکاران (1396) تبیین الگوهای سیاستی و تحولات سیاست‌گذاری اجتماعی ایران در حوزه (مادری / اشتغال)، پژوهش نامه زنان، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال هشتم، شماره 4، زمستان، صص37- 67.
گزارش اجرای ماده 158 قانون برنامه سوّم توسعه (1383-1379)»، تهران: مرکز امور مشارکت زنان ریاست جمهوری.
عباسی شوازی، محمد جلال و دیگران (1396) تحولات و وضعیت جمعیت در جمهوری اسلامی ایران، مؤسسه مطالعات و مدیریت جامع و تخصصی جمعیت کشور با حمایت مرکز بررسیهای استراتژیک ریاست جمهوری، موسسه ملی تحقیقات سلامت و پروژه جمعیت و توسعه صندوق جمعیت سازمان ملل دانشگاه تهران.
دفتر امور زنان و ریاست جمهوری (1372) نقش زنان در توسعه، انتشارات روشنگران، صص 21 – 27
قاراخانی، معصومه (1390 الف) تحلیل سیاست اجتماعی در ایران 1360 – 1388، پایان نامه دکتری، دانشگاه تربیت مدرس.
قاراخانی، معصومه (1390ب) پژوهش سیاست اجتماعی در ایران، فصلنامه برنامه ریزی رفاه و توسعه اجتماعی، شماره 3 ،133
قاراخانی، معصومه (1390) شرایط امکان و دلایل امتناع میان رشته‌ای سیاست اجتماعی در ایران، فصلنامه مطالعات میان رشته‌ای در علوم انسانی، دوره 2، شماره 22، بهار، صص33 – 53.
قاراخانی، معصومه (1394) زنان و ناهمسانی‌های سیاست آموزش و اشتغال، ویژه‌نامه اقتصادی شرق، تیرماه، صص 46 – 47.
قانعی‌راد، محمدامین و فرهاد خسروخاور (1385) نگاهی به عوامل فرهنگی ورود دختران به دانشگاه‌ها، پژوهش زنان، دوره 4، شماره 4، زمستان، صص 115 – 138.
قانون برنامه اول توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران1368-1372‌(1373) سازمان برنامه و بودجه، مرکز مدارک اقتصادی، اجتماعی و انتشارات.  
قانون برنامه دوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران1374- 1378‌(1375) سازمان برنامه و بودجه، مرکز مدارک اقتصادی، اجتماعی و انتشارات.
قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران1379-1383‌(1378) سازمان برنامه و بودجه، مرکز مدارک اقتصادی، اجتماعی و انتشارات.
قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران1384-1388‌(1383) سازمان برنامه و بودجه، مرکز مدارک اقتصادی، اجتماعی و انتشارات.
قانون برنامه پنجم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران1394-1390‌(1389) سازمان برنامه و بودجه، مرکز مدارک اقتصادی، اجتماعی و انتشارات.
قانون برنامه ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران‌ 1395 - 1399(1394) سازمان برنامه و بودجه، مرکز مدارک اقتصادی، اجتماعی و انتشارات.
قدیمی، اکرم و دیگران (1390) مقایسه جایگاه زنان در برنامه‌های توسعه و کلان جمهوری اسلامی ایران ، مجله تحقیقات زنان، دوره 5، شماره 3، صص 5 – 26، پاییز.
وبلن، توستین (1383) نظریه طبقه مرفه، ترجمه فرهنگ ارشاد، تهران: نشرنی.
مدنی قهفرخی، سعید(1396) وضعیت توسعه انسانی در ایران: آسیب پذیری و تاب آوری، تهران: کتاب پارسه.
مقدم، والنتین (1391) «جنسیت و سیاست اجتماعی: حقوق خانواده و شهروندی اقتصادی زنان در خاورمیانه»، در سیاست‌گذاری در خاورمیانه، گردآوری مسعودکارشناس و والنتین مقدم، ترجمه علی اکبر تاج مزینانی و همکاران، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق، صص 353 – 407.
موسسه پژوهش و برنامه ریز آموزش عالی (1395) آمار آموزش عالی در یک نگاه، دسترسی در https://irphe.ac.ir/files/site1/pages/Amar_1Negah/w-br-bruoshoor94-95.pdf    تاریخ دسترسی10/10/96
 
Alexander, Ernest. R (1995) How organizations Act together, Rutledge.
Challenges of policy coordination for third-country nationals (2015) Coordinating the Network of EU Agencies, one copy: via EU Bookshop (http://bookshop.europa.eu)
Human Development Report ( 2015) Work for human development Briefing note for countries, http://hdr.undp.org/sites/all/themes/hdr_theme/country-notes/IRN.pdf
تاریخ دسترسی 15/10/95
United Nations Economic and Social Commission for Western Asia (2012) integrated Social Policy,Labour Markets And Labour Market Policy In The ESCWA Region, Report IV Copyright © ESCWA .
 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار