بازخوانی مفهوم "سلوک" در بستر علوم انسانی

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری عرفان اسلامی پژوهشکده امام خمینی

2 پژوهشکده امام خمینی

10.30465/scs.2024.49467.2882

چکیده

در عرفان، مشایخ صوفی برای وصال به حقیقت، منازل و مقاماتی را تنظیم کرده‌اند از حیث خصوصیات بارزی که در حالات یا تعالیم‌شان بود، از دیگران متمایز می‌شدند. همین نکته به شاخصى اصلى در رهنمودها و شیوۀ تربیتى ایشان بدل شده است. در مطالعۀ سنت‌های عرفانی ما به این نتیجه رسیده‌ایم که عرفا با تمامی اشتراکاتی که دارند، دارای مفترقات جدیی نیز هستند و این تفاوت‌ها را به انحاء مختلف در سلوک خود نمایان می‌کنند که اگر به این مفردات به دیدۀ انتقادی نظر نیفکنیم مقولۀ "تحول" و "تمایز" را در مکاتب مختلف عرفانی بدرستی درک نخواهیم کرد. البته برخی ممکن است این تمایزات را ذوقی تفسیر کنند اما مطالعات جدید در حوزه‌های بینا رشته‌ای در علوم اجتمای و علوم انتقادیِ انسانی امکان‌های دیگری را پیش روی ما قرار می‌دهد که با صِرف ارجاع به مفهوم "ذوق" نمی‌توان موضوع را پایان یافته تلقی کرد. در این پژوهش ما سه سنخ از سلوک را ذیل مفاهیم "زاهدانه"، "عاشقانه"، " عالمانه" صورتبندی کرده‌ایم که استعدادها و توانمندی‌های روحی سالکان بر گرایش‌شان بر یکی از این سلوک تأثیراتی داشته است. این پژوهش براساس مطالعات کتابخانه‌ای و با تکیه بر رویکرد سیاقمند و روش تحلیل محتوا و متن محور صورت پذیرفته است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Revisiting the concept of “Suluk: Spritual Sojourn" in the context of humanities

نویسندگان [English]

  • zenab shariatnia 1
  • Hasan Mehdipour 2
  • Mohammad Roodgar 2
1 Institute of Imam Khomeini
2 Institute of Imam Khomeini
چکیده [English]

In mysticism, Sufi masters have defined stages and positions for the attainment of truth, distinguishing themselves from others based on prominent characteristics present in their states or teachings. This point has become a primary indicator in their guidance and educational approach. In the study of mystical traditions, we have concluded that despite their commonalities, mystics also have significant differences, which they manifest in various ways in their spiritual practice. Without critically considering these distinctions, we will not properly understand the concepts of "transformation" and "differentiation" in different mystical schools. Some may interpret these differences as subjective, but new studies in interdisciplinary fields of social sciences and critical humanities present other possibilities that cannot be concluded simply by referring to the concept of "subjectivity." In this research, we have categorized three aspects of spiritual practice under the concepts of "Ascetic," "Romantic," and "Scholarly," which have had an impact on the inclinations of practitioners based on their spiritual abilities and talents. This research is based on library studies and relies on a coherent approach and content analysis method

کلیدواژه‌ها [English]

  • Mysticism
  • Spiritual Sojourn
  • Ascetic behavior
  • Romantic behavior
  • Scholarly behavior