خاستگاه چرخش زبانی یورگن هابرماس: بنیانگذاری نظریه اجتماعی انتقادی و جایگاه نظریه زبانی هومبولت

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 بخش جامعه شناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

2 بخش جامعه شناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران.

10.30465/scs.2024.49697.2896

چکیده

اصطلاح «چرخش زبانی» هر چند در رویکردهای مختلف، معانی خاصی دارد اما به‌طور کلی، به این امر اشاره می‌کند که در قرن بیستم، «زبان» مرکز توجه اندیشمندان قرار گرفت. مباحثات پیرامون زبان، سبب شد که این اندیشمندان نسبت به یکدیگر مواضع تحلیلی و انتقادی بگیرند. هابرماس، با نقدهایی که به دو سنت فلسفی هرمنوتیکی و تحلیلی وارد کرده‌است؛ موضع پراگماتیستی خود به زبان را تثبیت نموده‌ است. با پیگیری آثار هابرماس، روشن می‌شود که خاستگاه توجه او به زبان را باید در«نظریه زبانی هومبولت» دانست. نظریه هومبولت تقسیم‌بندی سه سطحی از زبان ارائه می‌کند و این امکان را برای هابرماس فراهم می‌آورد که او بتواند اولاً به دیگر رویکردها زبان‌اندیش، نقدهایی وارد کند و نابسندگیِ تفسیرِ آن‌ها از زبان را آشکار سازد؛ ثانیاً با برجسته‌سازی سطح پراگماتیستی زبان، نظریه‌ای اجتماعی بنا نهد که بتواند وضعیت تحقق‌یافته مدرنیته را فهم و نقد کند. خاستگاه «چرخش زبانی» هابرماس ریشه در نظریه زبانی هومبولت دارد، متفکری که در حاشیه جریان فلسفی قرار می‌گیرد اما هابرماس با برجسته‌سازی نظریه زبان‌شناختی او نشان می‌دهد که تفسیر و فهم دو متفکر اصلی زبان‌اندیش قرن بیستم، یعنی هایدگر و ویتگنشتاین درباره مورد زبان، در تقسیم‌بندی سه سطحی هومبولت قابل تحلیل است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The Origins of Jürgen Habermas' Linguistic Turn: The Foundation of Critical Social Theory and the Place of Humboldt's Linguistic Theory

نویسندگان [English]

  • Seyyed Esmaeil Masoudi 1
  • Mohammad Taghi Iman 2
  • Hosseein Abbasi 1
1 Sociology Department, Shiraz University, Shiraz, Iran.
2 sociology Department, Shiraz University, Shiraz, Iran
چکیده [English]

Although the term "linguistic turn" has specific meanings in different approaches, it generally refers to the fact that in the 20th century, "language" became the center of attention of thinkers. Discussions about language caused these thinkers to take analytical and critical positions towards each other. Habermas, with the criticisms he made to two philosophical traditions, hermeneutic and analytical; He has established his pragmatist position on language.By following the works of Habermas, it becomes clear that the origin of his interest in language should be considered in "Humboldt's linguistic theory". Humboldt's theory presents a three-level division of language and provides Habermas with the possibility that he can first criticize other approaches to language-thought and reveal the inadequacy of their interpretation of language;Secondly, by highlighting the pragmatic level of language,he built a social theory that can understand and criticize the realized state of modernity. The origin of Habermas's "linguistic turn" is rooted in Humboldt's linguistic theory, a thinker who is on the fringes of the philosophical stream, but by highlighting his linguistic theory, Habermas shows that the interpretation and understanding of the two main thinkers of twentieth century linguistic thought,namely Heidegger and Wittgenstein about language can be analyzed in Humboldt's three-level division.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Linguistic turn
  • Habermas
  • Humboldt
  • linguistic theory
  • cognitive interests
  • pragmatism
  • Critical social theory