مطالعه ادراکات و رفتارهای کاربران ایرانی در مواجهه با انتشار اخبار جعلی در شبکه‌های اجتماعی

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری رشته علوم ارتباطات اجتماعی، واحد علوم و تحقیقات،دانشگاه آزاد اسلامی،تهران، ایران.

2 دانشیار گروه علوم ارتباطات واحد علوم و تحقیقات،دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

3 استادیار پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش، سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزش

10.30465/scs.2024.49240.2870

چکیده

هدف این پژوهش مطالعه ادراکات و رفتارهای کاربران ایرانی در مواجهه با انتشار اخبار جعلی در شبکه‌های اجتماعی اینستاگرام و تلگرام بود. روش پژوهش از نوع پیمایشی و ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه آنلاین بود. جامعه آماری شامل کاربران ایرانی مصرف‌کننده رسانه‌های اجتماعی«اینستاگرام و تلگرام» جهت دریافت اخبار است. حجم نمونه با استفاده از تحلیل توان تعیین شد که شامل400 نفر (234زن و 166مرد) انتخاب شدند. جهت تعیین اعتبار پرسشنامه از اعتبار صوری و جهت تعیین پایایی پرسشنامه، از آلفای کرونباخ ( 89/0) استفاده گردید. یافته های پژوهش نشان داد که بسط اطلاعات، سواد رسانه‌ای در تشخیص انتشار اخبار جعلی و انتظار تجویزی از رسانه‌های اجتماعی به طور قابل‌توجهی اعتماد و بی‌اعتمادی را نسبت به «اینستاگرام و تلگرام» پیش‌بینی می‌کنند که به نوبه خود برشدت استفاده کاربران ایرانی از پلتفرم‌های اطلاعاتی تأثیر می‌گذارد. نتایج تحلیل عاملی نشان داد که ویژگی‌های مبتنی بر اطلاعات و ویژگی‌های کاربران به طور قابل‌توجهی بر اعتماد و بی‌اعتمادی تأثیر می‌گذارد، اما بین دو ساختار متمایز اعتماد و بی اعتمادی واسطه‌های مهمی هستند که از طریق آنها انتشار اخبار جعلی بر استفاده کاربران تأثیر می‌گذارد. اعتماد به مراتب تأثیر قوی‌تری بر افزایش شدت استفاده از«اینستاگرام و تلگرام» دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Studying the perceptions and behaviors of Iranian users in the face of the spread of fake news in social media

نویسندگان [English]

  • Setayeshalzahra Ebrahimi 1
  • mohammad soltanifar 2
  • ali jafary 3
1 Department of Communication Sciences/Science and Research Branch/tehran/iran
2 faculty member
3
چکیده [English]

The purpose of this research was to study the perceptions and behaviors of Iranian users in the face of the spread of fake news on Instagram and Telegram social networks. The research method was a survey and the data collection tool was an online questionnaire. The statistical population includes Iranian users who consume social media "Instagram and Telegram" to receive news. The sample size was determined using power analysis, which included 400 people (234 women and 166 men). To determine the validity of the questionnaire, face validity was used and Cronbach's alpha (0.89) was used to determine the reliability of the questionnaire. The findings of the research showed that the expansion of information, media literacy in detecting the spread of fake news and prescriptive expectation from social media significantly predict trust and distrust towards "Instagram and Telegram", which in turn influence the intensity of Iranian users' use of information platforms. Puts. The results of factor analysis showed that information-based characteristics and user characteristics significantly affect trust and distrust, but between the two distinct constructs of trust and distrust, they are important mediators through which the spread of fake news affects users' use.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Fake news
  • trust
  • social networks
  • online post-truth
  • perceptions of Iranian users