بررسی عوامل اجتماعی موثر بر پایبندی به هنجارهای اخلاق اقتصادی نیم قرن اخیر در بازار بزرگ تهران

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسنده

دکتری مسائل اجتماعی ایران دانشگاه شهید بهشتی و مدرس دانشکده کارآفرینی دانشگاه تهران

چکیده

با توجه به اهمیت بازار و نقش هنجارها و ارزش­ها در کنترل آن در تحقیق حاضر به بررسی برخی متغیرهای اجتماعی موثر بر هنجارهای اخلاق اقتصادی بازار پرداختیم. براین اساس از طریق پیمایش تعدادی نمونه از بازاریان تهران به صورت تصادف انتخاب و مورد مصاحبه قرار گرفتند. امروزه فرد گرایی خودخواهانه و عقلانیت ابزاری در بازار تهران افزایش و در مقابل اعتماد متقابل و خاص‌گرایی موثر بر پایبندی به هنجارهای اخلاق اقتصادی کاهش یافته است. تغییر در ساختار نهادی بازار تهران موجب شده تا اخلاق اقتصادی کمرنگ و در نتیجه محیط اقتصادی بازار از ثبات کم‌تری برای بازاریان برخوردار شود.همچنین یافته ها نشان داد که "تغییرات ارزشی" با "تغییرات در پایبندی به هنجارهای اقتصادی" رابطه متوسط دارد (265/0). رابطه‌ی بین "تغییرات خاص‎گرایی"  و "تغییرات پایبندی به هنجارهای اقتصادی" نیز نشان‌دهنده‌ی تغییری  نسبتا قوی (425/0) و معنی‌دار هر دو متغیر در جهت مستقیم است. به این معنا که هر چه "تغییرات خاص‌گرایی" بیشتر شده،"تغییرات پایبندی به هنجارهای اقتصادی" نیز افزایش نشان داده است اما "تغییرات در فردگرایی خودخواهانه" از هر دو متغیر مذکور قوی‌تر (673/0-) عمل کرده است. یعنی "تغییرات پایبندی به هنجارهای اقتصادی" به "تغییرات فردگرایی"، عکس‌العمل قوی‌تری نشان می‌دهد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Study of social factors affecting adherence to the norms of ethics in the past half-century in Tehran Bazaar

نویسنده [English]

  • mojgan houseini qomi
چکیده [English]

 in the present study we explore some social variables affecting market economic. Through the survey a number of examples of Tehran bazaar randomly selected and interviewed. Results show that in the old bazaar, a lack of integration to the norms of the contract followed the severe punishments. Damage of non-compliance with ethical norms in economic activity or "economic ethics” are most of its profits, so the possibility of fraud and other acts contrary arrive the least possible. In such a social environment, economic exchanges accepted very easy and the cost was minimal. Today selfish individualism and instrumental rationality have increased in Tehran market and mutual trust and adherence to norms of morality had declined. Changes in the institutional structure of the market in Tehran have led to weak economic ethics and the market as a result of the economic environment of stability is less important for merchants. The results showed that the "value change" and "change in adherence to the norms of economic" have an average relationship. The relationship between "specific change-oriented" and "adherence to the norms of economic change" is fairly strong. Whatever "change particularisms" is more, "adhere to the norms of economic change" has also increased, but "changes in selfish individualism" has been stronger of both the variable.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Norm
  • individualism
  • Tehran Bazaar
  • value
  • economic ethics
-         اسلیتر، دن. تونیکس، فرن.جامعه بازار، ترجمه حسین قاضیان، نشر نی، تهران، 1386.
-         پرچمی، داوود. بررسی تعهد اجتماعی جوانان و عوامل موثر بر آن، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، 1374.
-         چلبی، مسعود. تحلیل اجتماعی در فضای کنش، نشر نی، تهران، 1385.
-         چلبی، مسعود، جامعه‌شناسی نظم، نشر نی، تهران، 1389.
-         حبیبی، حسن. سرگذشت بازاربزرگ تهران: بازار و بازارچه‌های پیرامونی ان در دویست سال اخیر، انتشارات بنیاد ایران‌شناسی، تهران، 1389.
-         حسینی قمی، مژگان، تغییرات ساخت اجتماعی بازار تهران، مجله پژوهش های جامعه شناسی معاصر، سال دوم، شماره 4، بهار و تابستان 1392.
-         رفیع پور، فرامرز . کند و کاوها و پنداشته ها، شرکت سهامی انتشار، تهران، 1377.
-         رفیع‌پور، فرامرز، وسایل ارتباط جمعی و تغییر ارزشهای اجتماعی، تهران، نشر کتاب فرا، 1378.
-         سوئد برگ، ریچارد، ساختار اجتماعی بازار، ترجمه مجید حسینی نثار و محمدرضا غلامی، انتشارات کتیبه گیل، رشت، 1387.
-         کوزر، لوئیس، زندگی و اندیشه بزرگان جامعه شناسی، ترجمة محسن ثلاثی: انتشارات علمی، تهران، 1382.
-         لوپز، خوزه. جان، اسکات، ساخت اجتماعی، ترجمه حسین قاضیان، نشر نی، تهران،  1385.
-         هریس وایت، باربارا. "فهم بازارها در اقتصادهای در حال توسعه به مثابه نهادهای اجتماعی و سیاسی"، ترجمه علی اصغر سعیدی، مجله تحول همه جانبه اقتصادی سیاسی، سال اول، شماره اول، تابستان، 1385.
 
-    Hout, Michael and Melissa J. Wilde. (2004) “The Denominational Society of the USA: A Reappraisal” in Patterns and Processes of Religious Change in Modern Industrial Societies: Europe and the United States. Edited by Alasdair Crockett and Richard O’Leary. Edwin Mellon Press.
-    Smelser, Neil J. and Swedberg, Richard. (2005) The Handbook of Economic Sociology. New York: Princeton University Press.
-    Swedberg, Richard and Granovetter,Mark. (2001) The sociology of economic life,Westview  press.
-        Swedberg, Richard. (2005)Towards an economic sociology of capitalism, L’Annee Sociologique, 55, no 2, p.419 a 450.