جهش شناختی در اعتماد: (شناسایی ذهنیت افراد در خصوص اعتماد اجتماعی با استفاده از روش کیو)

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار رشته مدیریت، دانشگده علوم انسانی، دانشگاه ایلام، ایلام ایران

2 کارشناسی ارشد مدیریت دولتی دانشگاه ایلام ،ایلام، ایران

چکیده

پژوهش حاضر باهدف تعیین الگوهای ذهنی جامعه شناسان و روانشناسان در خصوص اعتماد اجتماعی انجام شد. روش پژوهش برحسب هدف کاربردی، به لحاظ ماهیت اکتشافی و از حیث گردآوری داده‌ها، توصیفی ـ پیمایشی می‌باشد که با استفاده از روش کیو (کیفی ـ کمی) الگوهای ذهنی مختلف نمونه آماری نسبت به اعتماد عمومی احصاء گردید. جامعه آماری در بخش کمی و کیفی جامعه شناسان و روانشناسان دوازده نفر (n=12) بودند که از طریق روش نمونه‌گیری گلوله برفی و به‌صورت هدفمند با آن‌ها مصاحبه انجام شد و در میان آن‌ها کارت‌های مربوط به گزاره‌های کیو توزیع گردید. داده‌ها با استفاده از مصاحبه مبتنی بر روش کیو (Q) گردآوری شدند که 77 گزاره نهایی شناسایی و در مرحله بعد توسط مشارکت‌کنندگان اولویت‌بندی شدند. درنهایت، بر اساس یافته‌ها و نتایج تحلیل عاملی کیو، مشخص شد که پنج الگوی ذهنی مختلف نسبت به مؤلفه‌های اعتماد اجتماعی وجود دارد که در بین هر الگو گزاره‌هایی مطابق با جهش شناختی در اعتماد شناخته‌شده است، همچنین الگوی غالب در بین الگوهای ذهنی شناسایی‌شده الگوی ذهنی امنیت گرایی (اعتماد جهت جلوگیری یا پیشگیری سوءاستفاده از نقاط ضعف، اعتماد به‌منظور احساس امنیت و ...) هست.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Cognitive Leap of Trust (Faith):Understanding the Mentality of People about Social Trust Using the Q-Methodology

نویسندگان [English]

  • ardashir shiri 1
  • hedayatollah Rezaeekhah 2
1
2
چکیده [English]

The present study was conducted with the aim of determining psychologists and sociologists’ mentality of social trust. Based on the purpose, the research method is applied, regarding the nature it is exploratory, and with regard to data collection it is a descriptive survey. Using the Q-methodology (quantitative-qualitative) the sample’s different patterns of mind about social trust were studied. The sample for the qualitative and quantitative part included 12 psychologists and sociologists selected through the snowball sampling that were interviewed purposefully and received the Q cards. The data was collected through the Q-methodology-based interviews and yielded 77 final propositions or items. The propositions were then prioritized by the participants in the next stage. In the end, the findings and the Q factor analysis indicated that there are five different mentalities of the components of social trust, and in each mentality or pattern propositions related to the cognitive leap of trust (faith) are identified. Moreover, the dominant pattern among the indentified mental patterns is the security-oriented mentality (i.e. trust to prevent the exploitation of weaknesses, trust to have a sense of security, etc.).

کلیدواژه‌ها [English]

  • Cognitive Leap of Trust (Faith)
  • Social Trust
  • Q-methodology
اوجاقلو، سجاد و زاهدی، محمدجواد (1384). بررسی اعتماد اجتماعی و عوامل مؤثر بر آن در بین ساکنان شهر زنجان، مجله جامعه‌شناسی ایران، دوره ششم، شماره 4.
چلبی، مسعود (1381). جامعه‌شناسی نظم؛ تحلیل و تشریح نظری نظم اجتماعی، چاپ اول، تهران: نشر نی.
رفیع پور، فرامرز (1387). آناتومی یا آشفتگی جامعه، چاپ اول، تهران: انتشارات سروش.
شارع پور، محمود و دیگران (1386). رتبه‌بندی سرمایه اجتماعی در مراکز استان‌های کشور، فصلنامه رفاه اجتماعی، سال هفتم، شماره 26.
کلمن، جیمز (1377). بنیاد نظریه‌های اجتماعی، ترجمه منوچهر صبوری، تهران: نشر نی.
شارع پور، محمود (1380). فرسایش سرمایه اجتماعی و پیامدهای آن، نامه انجمن جامعه‌شناسی، سال اول، شماره یک.
زین‌آبادی، مرتضی (1387). بررسی وضعیت اعتماد در جامعه ایران و راه‌های بازسازی آن، پژوهشنامه شماره 16، گروه پژوهش‌های فرهنگی و اجتماعی، پژوهشکده تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام، تهران.
پهلوان، منوچهر (1385). بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر تغییر ارزش‌های جوانان، پایان‌نامه دکتری جامعه‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی علوم و تحقیقات تهران.
مهندسین مشاور مازند طرح (1387). طرح آمایش سرزمین استان مازندران، گزارش اولیه بخش فرهنگ و سرمایه اجتماعی.
وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی (1381). ارزش‌ها و نگرش‌های ایرانیان، دفتر طرح‌های ملی، موج دوم، تهران، ویرایش اول.
دانایی‌فرد، حسن؛ حسینی، سید یعقوب و شیخها، روزبه (1392). روش‌شناسی کیو: شالوده‌های نظری و چارچوب انجام پژوهش، چاپ اول، تهران: صفار.
خوش‌گویان فرد، علیرضا (1386). روش‌شناسی کیو. تهران: انتشارات مرکز تحقیقات صداوسیما.
نیک‌رفتار، طیبه (1391). روش کیو و کاربرد آن در یک مطالعه موردی. چاپ اول، تهران: نگاه دانش.
حیدرآبادی، ابوالقاسم (1392). اعتماد اجتماعی و عوامل اجتماعی - فرهنگی مؤثر بر آن، مجله تخصصی جامعه‌شناسی، سال اول، شماره اول.
آزاد ارمکی، تقی و همکاران (1377). گزارش تفصیلی بررسی مقدماتی ارزش‌های جهانی، موسسه مطالعات و پژوهش‌های اجتماعی، دانشگاه تهران.
ازکیا، مصطفی و غفاری، غلامرضا (1384). جامعه‌شناسی توسعه، چاپ پنجم، تهران: انتشارات کیهان.
امیرکافی، مهدی (1380). اعتماد اجتماعی و عوامل مؤثر بر آن، نمایه پژوهشی، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، شماره 18.
الوانی، سید مهدی و حسن دانایی‌فرد (1380). مدیریت دولتی و اعتماد عمومی و دانش مدیریت، ویژه‌نامه مدیریت دولتی، شماره.55
کتابی، محمود؛ ادیبی سده، مهدی؛ قاسمی، وحید و صادقی، ستار (1389). سنجش اعتماد اجتماعی و عوامل مؤثر بر آن، جامعه‌شناسی کاربردی سال بیست و یکم، شماره چهارم.
 
 
Aggarwal, R., Goodell, J. W., & Selleck, L. J. (2015). Lending to women in microfinance: Role of social trust. International Business Review, 24(1), 55-65.
Alesina, A., & Ferrara, E. L. (2000). The determinants of trust. Retrieved from
Arnott, D. C. (2007). Trust-current thinking and future research. European Journal of Marketing, 41(9/10), 981-987.
Barron, J. M., & Loewenstein, M. A. (1985). On employer-specific information and internal labor markets. Southern Economic Journal, 431-445.
Bélanger, É., & Nadeau, R. (2005). Political trust and the vote in multiparty elections: The Canadian case. European journal of political research, 44(1), 121-146.
Burke, K., & Calton, J. M. (2010). A framework describing the relationships among social technologies and social capital formation in electronic entrepreneurial networking. E-Collaboration Technologies and Organizational Performance: Current and Future Trends: Current and Future Trends, 199.
Coleman, J. S. (1994). Foundations of social theory: Harvard university press.
Cook, J., & Wall, T. (1980). New work attitude measures of trust, organizational commitment and personal need non‐fulfilment. Journal of occupational psychology, 53(1), 39-52.
Ding, Z., Au, K., & Chiang, F. (2015). Social trust and angel investors' decisions: A multilevel analysis across nations. Journal of Business Venturing, 30(2), 307-321.
Fukuyama, F. (1999). Social capital and civil society. Paper presented at the IMF conference on Second Generation reforms.
Garbarino, E., & Johnson, M. S. (1999). The different roles of satisfaction, trust, and commitment in customer relationships. the Journal of Marketing, 70-87.
Gilson, L. (2003). Trust and the development of health care as a social institution. Social science & medicine, 56(7), 1435-1438.
Hart, C. W., & Johnson, M. D. (1999). Growing the trust relationship. Marketing Management, 8(1), 8.
Inglehart, R. (1997). Modernization and postmodernization: Cultural, economic, and political change in 43 societies (Vol. 19): Cambridge Univ Press.
Johnson, D., & Grayson, K. (2005). Cognitive and affective trust in service relationships. Journal of Business research, 58(4), 500-507.
Johnson, N. D., & Mislin, A. A. (2011). Trust games: A meta-analysis. Journal of Economic Psychology, 32(5), 865- 889.
Johnson, R. W. (1980). Public trust protection for stream flows and lake levels. UC Davis L. Rev., 14, 233.
Johnson, T. J., & Kaye, B. K. (2009). In blog we trust? Deciphering credibility of components of the internet among politically interested internet users. Computers in Human Behavior, 25(1), 175-182.
Knack, S., & Keefer, P. (1997). Does social capital have an economic payoff? A cross-country investigation. The Quarterly journal of economics, 1251-1288.
Kong, D. T. (2015). A gene–environment interaction model of social trust: The 5-HTTLPR S-allele prevalence as a moderator for the democracy–trust linkage. Personality and Individual Differences, 87, 278-281.
Kramer, R. M. (1999). Trust and distrust in organizations: Emerging perspectives, enduring questions. Annual review of psychology, 50(1), 569-598.
Leibrecht, M., & Pitlik, H. (2015). Social trust, institutional and political constraints on the executive and deregulation of markets. European Journal of Political Economy, 39, 249-268.
Leonardi, R., Nanetti, R. Y., & Putnam, R. D. (2001). Making democracy work: Civic traditions in modern Italy: Princeton University Press.
Martins, N. (2002). A model for managing trust. International Journal of Manpower, 23(8), 754-769.
Misztal, B. A. (1996). Trust in modern societies : the search for the bases of social order. Cambridge, U.K.
Cambridge, Mass.: Polity Press ;
Blackwell Publishers, Inc.
Nye Jr, J. S., & Zelikow, P. D. (1997). Conclusion: Reflections, conjectures, and puzzles. Why people don’t trust government, 253-281.
Putnam, R. D., Leonardi, R., & Nanetti, R. Y. (1994). Making democracy work: Civic traditions in modern Italy: Princeton university press.
Raiser, M., Haerpfer, C., Nowotny, T., & Wallace, C. (2002). Social capital in transition: a first look at the evidence. Sociologický časopis/Czech Sociological Review, 693-720.
Rawlins, B. R. (2008). Measuring the relationship between organizational transparency and employee trust.
Robbins, B. G. (2016). From the general to the specific: How social trust motivates relational trust. Social science research, 55, 16-30.
Shaw, R. B. (1997). Trust in the balance: Building successful organizations on results, integrity, and concern: Jossey-Bass.
Steelman, T. A., & Maguire, L. A (1999) Understanding participant perspectives: Q-methodology in national forest management. Journal of policy analysis and management, 18(3), 361-388.
Stephenson, W. (1953). The study of behavior; Q-technique and its methodology.
Szklarski, B., & Sztompka, P. (2001) Trust: A Sociological Theory: JSTOR.
Uslaner, E. M. (2004). Trust and social bonds: Faith in others and policy outcomes reconsidered. Political Research Quarterly, 57(3), 501-507.
Van Exel, J., & De Graaf, G. (2005). Q methodology: A sneak preview. Retrieved January, 24, 2009.