بازنمایی نقش اجتماعی زنان در سینمای پس از انقلاب ایران مطالعه موردی دو فیلم «یه حبه قند» و «فروشنده»

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار رشته جامعه شناسی (گرایش جامعه شناسی سیاسی)، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

2 پژوهش علوم اجتماعی،پژوهشکده جامعه شناسی،پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی،تهران،ایران

چکیده

پژوهش پیش رو با هدف پی­بردن به نحوه بازنمایی نقش اجتماعی زنان در رسانه سینما و شناخت ایدئولوژی­های پنهان در پشت این بازنمایی­ها با استفاده و ترکیب دو روش تحلیل روایت بارت و نشانه­شناسی فیسک انجام گرفته است.به این منظوردو فیلم «فروشنده» و «یه حبه قند»، با استفاده از روش نمونه­گیری هدفمند مورد انتخاب شده­اند. سعی بر آن بوده تا به این سؤال پاسخ داده شود که زنان در فیلم­های سینمایی مورد بررسی چگونه بازنمایی می­شوند و ایدئولوژی پنهان در این آثار چیست. یافته­ها حاکی از آن‌اند که بازنمایی­های ارائه شده از زنان در هر دو فیلم در راستای تحکیم و تثبیت کلیشه­های جنسیتی  جامعه ایران قدم برداشته­اند و در هر دوی آنها مردان متفکر و زنان منفعل به نمایش درآمده­اند. همچنین با وجود تفاوت­های موجود در دو فیلم، نقش پررنگ سنت و تأثیر آن در تصمیمات شخصیت­های آنها به خوبی دیده می­شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Representation of Women's Social Role in Iranian Cinema after the Revolution؛A Case Study of Two Films "A Cube of Sugar " and" The Salesman

نویسندگان [English]

  • mohammad salar kasraee 1
  • Prooshat Mehrvarzi 2
2 Social science research,studies of society and security,Institute for humanities and cultural studies,tehran,iran
چکیده [English]

The present research aims to find out how women's social role is represented in the media, with the emphasis on cinema; and the identification of hidden ideologies behind these representation. For this purpose, two movies, " The Salesman " and " A Cube of Sugar ", have been selected. The analysis of these two films has been carried out using and combining two methods of Narrative Analysis of Bart and Fisk's semiotics. The main question was how women are represented in these two selected films.
The findings suggest that, despite all the apparent differences between the two films, the representations presented about women in both films movie beside consolidate the patriarchal traditional system of Iranian society.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Representation
  • Narrative Analysis
  • ideology
  • woman
  • Semiotics
منابع فارسی
آسابرگر، الف (1380)، روایت در فرهنگ عامه، رسانه و زندگی روزمره، ترجمه محمدرضا لیراوی، تهران: سروش
استریناتی، د (1380)، «مقدمه‌ای بر نظریات فرهنگ‌عامه»، ترجمه: ثریا پاک­نظر، تهران: گام نو
بارت، ر. (1380). «اسطوره در زمانه حاضر». ترجمه ی یوسف اباذری. ارغنون. ش 18. ص 85-135.
بارت، ر (1387). «درآمدی بر تحلیل ساختاری روایت­ها»، ترجمه محمد راغب، تهران: فرهنگ صبا.
بدیعی، م (1376)، «نگاهی به دومین همایش زن و رسانه‌ها»، فصلنامه رسانه، سال هشتم، شماره 1
بشیریه، ح، (1379)، «نظریه‌های فرهنگ در قرن بیستم»، تهران: آینده پویان.
تولان، م.(1383)، «درآمدی بر روایت»، ترجمه: سید ابوالفضل حری، تهران: فارابی.
تولان، م.(1386)، «روایت­شناسی: درآمدی زبان­شناختی- انتقادی»، ترجمه: سید فاطمه علوی و فاطمه نعمتی، تهران: سمت.
دووینو، ژ (1379)، جامعه­شناسی هنر، ترجمه: مهدی سحابی، تهران: مرکز
راغب، م (1387)، «پیشنه دانش روایت شناسی» در کتاب درآمدی بر تحلیل ساختاری روایت­ها، نویسنده: رولان بارت، تهران: فرهنگ صبا
راودراد، الف. وتقی­زادگان، م (1391)، «سپیده یا الی؛ خوانش انتقادی فیلم درباره الی»، فصلنامه مطالعات فرهنگی و ارتباطات، سال نهم، شماره 31
سجودی. ف (1382)«نشانه شناسی کاربردی»، چاپ اول، تهران: قصه
سلدن، ر (1375)، «نظریه ادبی و نقد علمی»، ترجمه: جلال سخنور، سیما زمانی، تهران: فرزانگان پیشرو
سلطانی گرد فرامرزی، م. (1385)، «نمایش جنسیت در سینمای ایران»، فصلنامة پژوهش زنان، نشر مرکز مطالعات و تحقیقات زنان، شماره 1و2.
سوسور، ف (1378)، «دوره زبان شناسی عمومی»، ترجمه: کوروش صفوی، تهران: هرمس
سجودی. ف (1382)، «نشانه‌شناسی کاربردی»،1382، تهران: قصه
 شایان مهر، ع، (1377) «دایره المعارف تطبیقی علوم اجتماعی (کتاب اول)»، تهران: سازمان انتشارات کیهان
بشیریه، ح (1379)، «نظریه‌های فرهنگ در قرن بیستم»، تهران: موسسه فرهنگی‌ آینده پویای تهران
ضمیران، م (1382)«در آمدی بر نشانه شناسی هنر»، چاپ اول، تهران: قصه.
علی عبدالرحمن عواض. (1383)، «بررسی وضعیت زنان در رسانه های جهان عرب»، نشریه پژوهشهای ارتباطی، شماره 38.
فیسک، ج.(1381)، «فرهنگ و ایدئولوژی»، ترجمه: مژگان برومند، مجله ارغنون، شماره 20
فیسک، ج.(1390)، «فرهنگ و تلوزیون»، ترجمه:مژگان برومند، مجله ارغنون،، جلد 19
گیدنز، آنتونی (1379). «جامعه­شناسی»، ترجمه: منوچهر صبوری، تهران: نی
محمدپور، الف؛ و ملک­صادقی، م؛ و علیزاده، م.(1391)، «مطالعه نشانه شناختی بازنمایی زن در فیلم‌های سینمایی ایران، (مطالعه موردی: فیلم‌های سگ‌کشی، چهارشنبه‌سوری و کافه ترانزیت)»، فصلنامه انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات، سال هشتم، شماره 29
مهدی­زاده، سیدمحمد (1387)، «رسانه و بازنمایی»، تهران: دفتر مطالعات و توسعه رسانه­ها
مهدی زاده، م و اسماعیل، م.(1391)«نشانه شناختی تصویر زن در سینمای ابراهیم حاتمی کیا»، زن در فرهنگ و هنر، دوره 4، شماره 1
هال، الف (1386)، «غرب و بقیه: گفتمان و قدرت»، ترجمه: محمود متحد، تهران: آگه.
منابع لاتین
Barthes, 1968 Barthes, R. (1968). Elements of Semiology. Trns. Annette Lavers Colin Smith. New York: Hill Wang.
Barthes,R(1997). Introduction to the structural analysis of narratives,in image,music,taste,Essaya selected and translated Stephen Heath. London:Fontana.
Bufkin, J. (2003). The Representation of Ethno-racial Minorities and Women in Modern Movies. available in (www. ingenta. com).
Burns,Tom. (1992),Erving Goffmsn, London and New York,Routledge
Calefato, P. (2008). On myths and fashion: Barthes and cultural studies. Sign systems studies.
Dekoven, M. (1998). Modern mass to postmodern popular in Barthes's mythologies. Raritan.
Hall,S(1997),The Work of Representation,In Cultural Representation and Signifying Practice, London: Sage Publication
Hall,S & Jhally,S. (2007). Representation & Media, Northampton,MA: Media Education Foundation
Goffman,E. (1976).Gender Advertisements. Studies in the Anthropology of Visual Communication 3:69-154.
Goffman,E. (1997).The Goffman Reader,edited and with preface andintroduction by Charles Lemert and Ann Branaman,Blackwell Publisher Ltd.
Goffman,E. (1979), Gender Advertisements, Cambridge,MA: Harvard University.
Rojek,C(2003), Stuart Hall, Polity publications
Smith,Greg(1996), Gender Advertisements Revisited, A Visual Sociology Classic,Electronic Journal of Sociology
Van Zoonen,l. (1991).Feminist Perspective on the Media, In Curran,J.Mass Media and Society, New York.