بازتاب اعتماد به عنوان یکی از مؤلّفه‌ها‌ی سرمایه‌ی‌اجتماعی در گلستان سعدی

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسنده

دکتری زبان و ادبیات فارسی ، مدرس دانشگاه فرهنگیان

چکیده

در زندگی اجتماعی تعامل و ارتباط سبب گسترش اندیشه‌ها‌ی اجتماعی می‌شود. تداوم زندگی اجتماعی در میان تحولات دنیای امروز جز با مدد از مفاهیم سرمایه‌ اجتماعی و به ویژه اعتماد دشوار است. سرمایه‌ی اجتماعی روابط اجتماعی را سرمایه‌ی یک جامعه می‌داند. این رویکرد دارای سه مؤلّفه‌ی هنجار، اعتماد و مشارکت است. جریان توجه به مفاهیم سرمایه‌ی اجتماعی پیوسته تداوم داشته و مصادیق آن را در ذهن و زبان اندیشمندان گذشته و از جمله سعدی می‌توان یافت. سعدی به واسطه سفرهای متعدد و همراهی با اقشار مختلف با مبانی اندیشه‌های اجتماعی روزگار خویش آشنا و به آن‌ها پرداخته است. این مقاله برای آشنایی با دیدگاه اجتماعی سعدی، مؤلّفه‌ی اعتماد را درکتاب گلستان به شیوه‌ی اسنادی همراه با تحلیل کمّی و کیفی بررسی نموده است. بر این اساس بیشترین تأکید سعدی بعد از مؤلّفه‌ی هنجارگرایی به اعتماد بوده و از بین شاخص‌های اعتماد، احساس امنیّت بالاترین بسامد را داشته و آن را می‌توان با توجه به اوضاع قرن هفتم شاخص مورد توجّه جامعه‌ی عصر سعدی دانست. بعد از آن اعتماد رسمی، غیر رسمی و تعمیم یافته قرار گرفته‌اند. اعتماد در گلستان به گونه‌ی معناداری در باب‌های آن نمود دارد و بین عنوان و مفاهیم باب و مؤلّفه‌ی اعتماد رابطه‌ای مستقیم وجود دارد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The reflection of reliance as one of the social capital components in Golestan of Sa'di.

نویسنده [English]

  • Alimohamad sohrabnejad
PhD of Persian Language and Literature، The Instructor of farhangian University
چکیده [English]

In the social life of humans, the interaction and communication lead to social thoughts extension. The social life continuance among today's world amazing evolution is hard, except by social capital helping concepts,specially reliance. Social capital knows the social relations, the capital of a society base. This approach has three components: the norm, the reliance, and the communion. Paying attention to social capital concepts and components is a continuous stream of consciousness which has been hung on for years and even centuries. And can find its confirmations in the past thinkers mind and language amongst Sa'di in different forms. Sa'di, because of several voyages and accompaniment with different groups, was familiar with the social life basis and social thoughts of his time and had proceeded with them. This article, for acquaintance with the social viewpoint of Sa'di, has checked the reliance component, which is exponent of real life of his time in Golestan book predicatively with qualitative and quantitative analysis and has shown the amount of Sa'di's attention to that. So the most emphasis of Sa'di, after normativism, has been on reliance and among the reliance indices the security feeling has had the highest frequency and can know it as the noteworthy index of society of Sa'di's time based on the circumstances of the 7th century. The formal reliance, informal reliance, and the generalized reliance in Golestan has shone in its chapters meaningfully and there is a direct relation between the title, chapter concepts, and the reliance component.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sa'di
  • Golestan " social capital" trust " feeling security"
- قرآن کریم
- احمدی انارمرزی، ارسلان(1390)، «بررسی مؤلّفه­های سرمایه‌ی‌اجتماعی در تاریخ بیهقی و قصاید ناصرخسرو»، پایان­نامه‌ی کارشناسی ارشد، استاد راهنما مرتضی محسنی، دانشگاه بابلسر.
- ازکیا، مصطفی و غلامرضا غفاری(1380)، توسعه روستایی با تأکید بر جامعه روستایی ایران، تهران، نشر نی.
- امیرکافی، مهدی(1380)، «اعتماد اجتماعی و عوامل مؤثر بر آن»، فصلنامه نمایه پژوهشی، سال پنجم، شماره 18.
- بوردیو، پیر(1389)، «شکل‌های سرمایه»، سرمایه‌ی‌اجتماعی: اعتماد، دموکراسی و توسعه،به کوشش کیان تاجبخش، ترجمه افشین خاکباز و حسن پویان، تهران، شیرازه، چاپ سوم.
ــــــــــــ(1384)، «سرمایه‌ی‌اجتماعی و جامعه مدنی»، سرمایه‌ی‌اجتماعی: اعتماد، دموکراسی و توسعه،به کوشش کیان تاجبخش، ترجمه افشین خاکباز و حسن پویان، تهران، شیرازه، چاپ سوم.
- بهروان، حسین و ندا بهروان(1392)، « تحلیل محتوای مفهوم سرمایه‌ی‌اجتماعی در احادیث امام رضا(ع)» فصلنامه‌ی تحقیقات فرهنگی ایران، دوره‌ی ششم، شماره 3، صص49- 115.
- پاتنام، روبرت.(1392)، دموکراسی و سنت‌های مدنی، ترجمه محمدتقی دلفروز، تهران، جامعه‌شناسان.
ـــــــــــــــ(1384)، «جامعه برخوردار، سرمایه‌ی‌اجتماعی و زندگی عمومی»، مجموعه مقالات سرمایه­ی اجتماعی، اعتماد، دموکراسی و توسعه، تهران، شیرازه، چاپ سوم.
- تاجبخش، کیان(1389)، سرمایه‌ی‌اجتماعی، تهران، شیرازه، چاپ سوم.
ـــــــــــــــ(1384)، سرمایه‌ی‌اجتماعی: اعتماد، دموکراسی و توسعه، تهران، شیرازه.
-تونیکس، فران(1387)«اعتماد سرمایه‌ی اجتماعی و اقتصاد»، اعتماد و سرمایه‌ی اجتماعی، پژوهشکده‌ی مطالعات فرهنگی،صص120-93 .
- جاوید، محمدجواد و اصغر ایزدی جیران(1389)، سرمایه‌ی‌اجتماعی و وضعیت آن در ایران، تهران، پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
- حسین زاده، علی حسین، و همکاران(1391)، «بررسی تأثیر حمایت اجتماعی-عاطفی  و پیوند قوی بر سلامت عمومی»، فصلنامه‌ی تخصصی علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شوشتر، سال ششم، شماره17، صص64- 143.
- خلیلی، محسن(1387)، «سرمایه‌ی‌اجتماعی در تاریخ بیهقی»، مجله‌ی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد، سال چهل­ویکم، شماره 160، صص73- 151.
- خورسندی طاسکوه، علی(1389)، «سرمایه‌ی‌اجتماعی و آموزش سرمایه­زا »، سرمایه‌ی‌اجتماعی و وضعیت آن در ایران، تهران، پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
-رکابدار، لیلا(1390) بررسی مؤلّفه­های سرمایه اجتماعی در داستان نامه بهمنیاری، پایان­نامه­ی کارشناسی ارشد، استاد راهنما: محسنی، مرتضی، بابلسر، دانشگاه مازندران.
- زین آبادی، مرتضی (1387)، « بررسی وضعیت اعتماد در جامعه ایران و راه‌های بازسازی آن»، پژوهشنامه پژوهشکده تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام، شماره 16 ،صص66-33.
- سیف­الهی، سیف­الله(1373)، جامعه­شناسی(اصول، مبانی و مسائل اجتماعی)، مشهد: مرندیز.
- فوکویاما، فرانسیس(1379)، پایان نظم(بررسی سرمایه‌ی‌اجتماعی و حفظ آن)، مترجم: غلامعباس توسلی، تهران، جامعه‌ی ایرانیان.
ــــــــــــــــــــ(1389) «سرمایه­ی­اجتماعی و جامعه مدنی»،سرمایه اجتماعی، اعتماد، دموکراسی و توسعه، تهران،  شیرازه، چاپ سوم.
- فیروزآبادی، سیداحمد و حسین ایمانی جاجرمی(1385)، «سرمایه‌ی‌اجتماعی و توسعه‌ی اقتصادی- اجتماعی در کلان شهر تهران»، رفاه اجتماعی، شماره 23، صص224- 197.
- قاسمی، وحید و همکاران(1385)،«سطح بندی سرمایه‌ی‌اجتماعی در شهرستان‌های استان اصفهان» رفاه اجتماعی، شماره23، صص48- 225.
ــــــــــــــــــــــــــ( 1389)، «سرمایه‌ی‌اجتماعی و جامعه مدنی»سرمایه‌ی‌اجتماعی، اعتماد، دموکراسی و توسعه، تهران، شیرازه، چاپ سوم.
- قرآن کریم(1375)ترجمه‌ی: مؤسسه الهادی زیر نظر آیت الله مشکینی، قم، الهادی.
- کلمن، جیمز(1384)، «نقش سرمایه‌ی‌اجتماعی در ایجاد سرمایه‌ی انسانی»، سرمایه‌ی‌اجتماعی: اعتماد، دموکراسی و توسعه،به کوشش کیان تاجبخش، ترجمه افشین خاکباز و حسن پویان، تهران، شیرازه، چاپ سوم.
- گراوند، علی و همکاران(1396) «بازتاب مشارکت اجتماعی در بوستان» فصلنامه جامعه پژوهی فرهنگی، سال هشتم، شماره 3، پاییز 1396، صص1-30
- گروسی، سعیده و همکاران(1386)، «بررسی رابطه‌ی بین اعتماد اجتماعی و احساس امنیّت»، فصلنامه دانش انتظامی، سال نهم، شماره 2، صص39-26.
- متفکرآزاد، محمّدعلی و همکاران(1393)، «بررسی رابطه‌ی بین سرمایه‌ی‌اجتماعی و بهره­وری کل عوامل تولید در ایران» دوفصلنامه‌ی جامعه‌شناسی اقتصادی و توسعه، سال سوم، شماره اوّل، صص 63-139.
- مشایخی، حمیدرضا و ارسلان احمدی انارمرزی(1390)، «نقد سرمایه‌ی اجتماعی و ضد سرمایه‌ی‌اجتماعی درشعر داروگ و آی ‌آدم‌ها‌ی نیما و سرود باران بدر‌ شاکر سیاب»، مجله‌ی دانشکده‌ی ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید بهشتی، شماره 2، صص66- 139.
- موسوی، میرطاهر(1385)، «مشارکت اجتماعی یکی از مؤلّفه‌های سرمایه‌ی‌اجتماعی»، رفاه اجتماعی، شماره 23، صص92- 67.
- نصراصفهانی، علی و همکاران(1390)، «بررسی سرمایه اجتماعی سازمانی درسازمان­های خدماتی استان اصفهان(بارویکرد آموزه­های مدیریت در آثار سعدی)» مجله­ی جامعه شناسی کاربردی دانشگاه اصفهان، دوره 22، شماره1(پیاپی41)
- نصر اصفهانی، علی و همکاران(1388)، «بررسی تحمّل و مدارا به عنوان یکی از اجزای سرمایه‌ی‌اجتماعی با تکیه بر دیدگاه سعدی» نشریه‌ی مطالعات ملی، دوره10،  شماره 4، صص32- 117.
- یوسفی، غلامحسین( 1373)، گلستان سعدی، تهران، خوارزمی، چاپ سوم