ترجیحات شیعی – سنی باروری در ایران

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار جمعیت شناسی اجتماعی دانشگاه مازندران، بابلسر

2 کارشناس ارشد مطالعات جوانان، دانشگاه مازندران، بابلسر

چکیده

در این تحقیق، الگوها و تعیین کننده های مرتبط با ترجیحات باروری گروه های شیعی و سنی مذهب در ایران را مورد توجه و بررسی قرار می دهیم. مطابق نتایج این تحقیق، بیشترین ترجیح باروری هم در جمعیت شیعی مذهب و هم در جمعیت سنی مذهب معطوف به الگوی "خانواده دو فرزندی" است، درحالیکه دو الگوی "خانواده بی فرزندی" و "خانواده تک فرزندی" نه در جمعیت شیعی مذهب و نه در جمعیت سنی مذهب چندان پذیرفتنی نیست. درعین حال، این الگوهای کلی تحت تاثیر سه دسته تعیین کننده های جمعیت شناختی (مانند محل سکونت، وضعیت تاهل، سن، و سطح تحصیلات)، دینداری و نگرش جنسیتی است. در مجموع، یافته های این تحقیق را می‌توان اینگونه جمعبندی و تبیین کرد که تعلقات دینی مذهبی همچون یک عنصر ثانوی در تبیین ترجیحات باروری عمل می کنند و سطح توسعه اقتصادی اجتماعی و واقعیت های زندگی روزمره نقش بمراتب مهمتری ایفا می کنند که مخصوصا باید به نقش تعیین کننده متغیرهایی همچون روستانشینی در برابر شهرنشینی، سنت گرایی و بیسوادی در برابر مدرنیسم و گسترش تحصیلات عالی اشاره کرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Shi'a – Sunni Preferences for Fertility in Iran

نویسندگان [English]

  • Yaghoob Foroutan 1
  • Shadi Bayazidi 2
1 Associate Professor of Social Demography, University of Mazandaran, Babolsar
2 MA in Youth Studies, University of Mazandaran, Babolsar
چکیده [English]

This study examines the association between religious belonging and fertility preferences, and presents research-based evidence in order to explain the patterns and determinants related to Shi'a and Sunni preferences for fertility. This analysis is based on a survey conducted in rural and urban areas of Ahvaz, Babolsar, Bojnord, Esfarayen, Gonbad Kavos, Kamyaran, Khoramabad, Mahmoudabad, Hamadan, and Saghez. The survey includes 4267 males and females aged 15 years old and over.
 
According to the preliminary results of this analysis, three general patterns can be addressed. First, the two-child family is the most visible observation that is preferred by most Shi'a and Sunni populations. Second, both childlessness and one-child family are preferred by a negligible proportion of Shi'a and Sunni populations. Third, Sunni population tends to prefer a relatively higher number of children as compared with Shi'a population. However, these general observations are substantially affected by three groups of determinants: demographic determinants (such as age, place of residence, marital status, level of education), religiosity and gender attitudes. Finally, the results can be summarised and explained by the underlying conclusion that religious belonging tends to play a role as a secondary determinant of the fertility preference of Shi'a and Sunni populations, whereas the level of socio-economic development and daily-life facts play a significantly more important role. This particularly applies to such determinants as urbanization, modernization and education.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Fertility preferences
  • Shi'a – Sunni populations
  • family size patterns
  • Iran
ادیبی سده، م.، ارجمند سیاهپوش، ا. و درویش زاده، ز. (1390). بررسی میزان افزایش باروری و عوامل مؤثر بر آن در میان طایفه کرد ساکن اندیمشک. مجله مطالعات توسعه اجتماعی ایران، 4(1)، 81-98.
حسینی، ح. و گراوند، م. (1392).سنجش عوامل موثر بر شکاف رفتار و نگرش زنان
به سن مناسب ازدواج در شهر کوهدشت. زن در توسعه و سیاست، 1(11)، 101-118.
طالب، م. و گودرزی، م. (1383). قومیت و جنسیت: مطالعه موردی گروههای قومی درسیستان و بلوچستان. پژوهش زنان، 2 (1)، 48-23.
کنعانی، م. (1385). پیوند سنت و نوسازی در افزایش سن ازدواج: نمونه ایرانیان ترکمن. نامه انجمن جمعیت‌شناسی ایران،1(1)، 104-126.
گلدستون، ج. و همکاران (1395). جمعیت شناسی سیاسی: نقش جمعیت در نقش تغییرات جمعیتی در سیاست ملی و امنیت بین المللی (ی. فروتن، ترجمه). تهران: موسسه مطالعات و مدیریت جامع و تخصصی جمعیت کشور.
عنایت، ح. و پرنیان، ل. (1392). مطالعه رابطه جهانی شدن فرهنگی و گرایش به فرزندآوری. فصلنامه زن و جامعه، 4(2)، 136- 109.
فروتن، ی. (1388). زمینه‌های فرهنگی تحوّلات جمعیّت‌شناختی: با اشاراتی به انتقال باروری در ایران. فصلنامه انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات، 14، 91-110.
فروتن، ی و رضایی پاشا، ص (1397)، تاثیرات هویت دینی بر تمایلات فرزندآوری در مناطق روستایی و شهری منتخب ایران، مطالعات ملی،  شماره 73: 75- 96.
فروتن، ی و کرمی، ف (1395). الگوها و تعیین کننده‌های تمایلات فرزندآوری در ایران. نامه انجمن جمعیت شناسی ایران، شماره 21. صص ۱۰۱-۷۲.
لوکاس، د. و میر، پ. (1381). درآم‍دی‌ ب‍ر م‍طال‍ع‍ات‌ ج‍م‍ع‍ی‍ت‍ی (ح. محمودیان، ترجمه)، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
محمودیان، ح. و نوبخت، ر. (1389). مذهب و باروری: تحلیل رفتار باروری گروههای سنی و شیعه شهر گله دار استان فارس. مسائل اجتماعی ایران، 1(1)،195-215.
Foroutan, Y. (2020), Migrants’ Education and Its Economic Return:
Ethno-Religious Differentials, Social Identities: Journal for Study of Race, Nation and Culture (in press).
Foroutan, Y. (2019), "Cultural analysis of Half-Century Demographic Swings
of Iran: The Place of Popular Culture", Journal of Ethnic and Cultural Studies, 6 (1): 77-89.
Foroutan, Y. (2019), Formation of Gender Identity in the Islamic Republic of
Iran: Does Educational Institution Matter?,Journal of Beliefs & Values: Studies in Religion & Education, 39 (2): 1-18.
Foroutan, Y. (2017), “Construction of Religious Identity in Contemporary Iran:
Sociological Perspective”, Journal of Persianate Studies, 10 (1): 107-127.
Foroutan, Y. (2017), Muslim Minority of New Zealand in Global
Context: Demographic Perspective, Journal of Muslim Minority Affairs, 37 (4): 511-519.
Foroutan, Y. (2015). Misunderstood Population?: Methodological Debate on
Demography of Muslims in the West. Pp.163-176, In Yearbook of International Religious Demography, The Netherlands: Brill Press.
Foroutan, Y. (2014). Social Changes and Demographic Responses in Iran.
British Journal of Middle Eastern Studies, 41(2), 219-229.
Goldstone, J. et al. (2012).Political Demography: How population changes are
reshaping international security and national policies. New York: Oxford University Press.
Huntington,S. (1996). The Clash and Civilization and Remaking of World Order.New
York: Simon & Schuster.
McQuillan, K. (2004).When Does Religion Influence Fertility?.Population
And Development Review, 30(1), 25-56.
Norris, P.& Inglehart, R. (2004).Sacred and Secular: Religion and
PoliticsWorldwide. Cambridge, UK: Cambridge University Press.
Westoff, C. F. & Jones, E. (1979).The End of'Catholic' Fertility.Demography
16(2), 209-217.
Westoff, C. F. & Frejka, T. (2007).Religiousness and Fertility Among European
Muslims.Population and Development Review,33(4), 785-809.