تبیین همزمانی تحولات فرهنگی و باروری در ایران

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 Retired from Statistical center if Iran

2 عضو هیئت علمی مرکز پژوهش ها ، وزارت جهاد کشاورزی

3 استادیار گروه جمعیت شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم وتحقیقات

4 گروه جامعه شناسی ،دانشکده علوم انسانی و اجتماعی ،دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران ،ایران

5 استادیار جامعه شناسی ، دانشگاه آزاد اسلامی ، واحد رودهن

چکیده

باروری یا به تعبیر دیگرفرآیند فرزند آوری ، اگرچه از ارکان اصلی و مهم جمعیت شناسی است اما به عنوان یک پدیدۀ اجتماعی، ارتباط بسیار نزدیکی با فرهنگ وبه طور اخص با سیمای اجتماعی – اقتصادی و سیاست های کلان کشورها دارد. از این رو سیاست و برنامه های اجتماعی اقتصادی و فرهنگی به عنوان یکی از متغیرهای مهم  ، تاثیرقابل ملاحظه ای برباروری دارد ومتقابلا از آن ها تاثیر می پذیرد. یعنی باروری درعین حال که از ارکان تغییرتعداد و ساختار سنی – جنسی جمعیت کشور است، حامل عنصرمهمی ازویژگی های اجتماعی- اقتصادی و فرهنگی نیز به شمار می آید. از طرف دیگر، اتباع هرکشور حتی پس ازمهاجرت به سایرکشور ها و زندگی در آن جا ، هنوزبرخی ریشه های فرهنگی ، آداب ، سنن ، باورها و رفتارهای خود را تا سالیان دراز حفظ می کنند و برخی از باورها ی فرهنگی را حتی تا پایان عمر نیز زنده نگه می دارند. اما داده های موجود حکایت از آن دارد که باروری از این فرآیند مستثنی است و سطح باروری مهاجران وارد شده به یک کشور ، به تدریج به سطح باروری کشور میزبان گرایش پیدا می کند.
در مطالعه­ی حاضر، به منظور بررسی و آزمون این پدیده ، تحولات سطح باروری کشور با تحول همین میزان در بین مهاجران افغانی در ایران مورد مقایسه قرار گرفته است. نتیجه­ی حاصل از این مقایسه ، نشان داد که سطح باروری مهاجران افغانی در ایران به تدریج از الگوی افغانستان فاصله می گیرد و به سطح باروری ایران نزدیک می شود و در واقع حکایت از همگرایی فرهنگ با باروری دارد. با مشاهده­ی این پدیده ، با استفاده از نظریه " سقلمه " به ریشه یابی دلایل این پدیده پرداخته شد و نتایچی نیز به دست آمد که بر محور نظریه های تبیین باروری ، توجیه می پذیرد.   

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

An Explanation of Concurrency between Fertility and Cultural Changes

نویسندگان [English]

  • Mohammad Hossein Nejatian 1
  • Mohsen Ebrahimpour 2
  • Mansour Sharifi 3
  • habibollah zanjani 4
  • Ali Baghaei 5
1 General director,department of sodio-economic statistics of household
2 Assistant professor, Researches center, Ministry of Agricultural Jihad, Tehran, Iran
3 Assistant Professor, Azad university, Garmsar unit, Semnan Province
4 department of Sociology, college of humanities and social sciences, research and sciences branch, Azad Islamic university, Tehran, Iran.
5 Assistant Professor, Azad university, Roudehen unit, Tehran Province
چکیده [English]

Although, Fertility or the process of child bearing is a main and principal pillar of demography, but simultaneously, as a social phenomenon, it has a close relation to the culture and especially to the socio-economic feature as well as to macro policies of countries. Therefore, socio-economic and cultural policies and plans have considerable effect on fertility and reciprocally are affected by it. In other word, fertility, being a main factor of population change, also carries an important cultural element. Meanwhile, citizens of any country after moving to other countries still preserve their own culture, traditions and behaviors for many years and in some cases for whole their lives. However, available data indicates that fertility level is an exception and gradually tends to that of host country.
 In this study, to examine this hypothesis, an Iranian national fertility trend was compared with that of Afghan immigrants. Results of this comparison showed that: the level of fertility among Afghan immigrants has a remarkable tendency to that of Iranian national level, while gradually deferring from their own national level. Therefore, a concurrency between fertility and cultural changes was approved. This finding was then explained using “ Nudge” theory and resulted in an outcome justified by theories of fertility explanation. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Culture
  • Fertility
  • Relation between culture and fertility
  1. 1.                    نجاتیان، محمد حسین طلیعۀ افول رشد شتابان جمعیت کشور، مجموعه مقالات سمیناربررسی مسایل جمعیتی کشور، دانشگاه شیراز،1372.
  2. 2.                    شریفی ، منصور (1385)، " مرحله انتقالی مرگ و میر و شواهدی از استمرار انتقال اپیدمیولوژیک ایران در دهۀ اخیر"، نامه انجمن جمعیت شاسی ایران ، سال یکم ، شمارۀ 2 ، صص194-171 .
  3. 3.                    پژوهشکدۀ آمار ، دانشنامه­ی جمعیت شناسی ، اقتباس از "  “ The dictionary of demography نوشتۀ رونالد پرسا ،تهران 1395.
  4. 4.                    نجاتیان محمد حسین ، نتایج طرح آمارگیری ازافغانیان مقیم ایران، با همکاری دفترآمارسازمان بین المللی کار(ILO) تهران.1384
  5. 5.                    میرزایی، محمد ، جمعیت و توسعه با تأکید بر ایران(ده مقاله) مرکزمطالعات و پژوهش های جمعیتی آسیا واقیانوسیه، تهران 1374.
  6. 6.                    پایگاه تحلیلی خبری خانواده و زنان 1395به آدرس http://mehrkhane.com/
  7. 7.                    عباسی‏ شوازی، محمدجلال و رسول صادقی، 1385. قومیت و باروری: تحلیل رفتار باروری گروههای قومی در ایران، فصلنامه نامه علوم اجتماعی، شماره 29 (زمستان)، صص58-29
  8. 8.                    صادقی، رسول، 1388. ویژگیهای جمعیتی مهاجران خارجی در ایران براساس سرشماری 1385، فصلنامه گزیده مطالب آماری (مجله بررسی‎های آمار رسمی ایران)،  سال 20، شماره 1(بهار و تابستان)، صص 73-41
  9. 9.                    تالر،ریچارد اچ و کاس آر سانستین ، سقلمه ، بهبود تصمیمات در باره­ی تندرستی، ثروت و خوشبختی ، ترجمه­ی مهری مدآبادی، نشرهورمزد، تهران 1397.
  10. 10.                 مرکز آمارایران ، نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن 1385،تنایج کلی، کل کشور، 1 ، تهران 1387
  11. 11.                  سایت اطلاع رسانی مرکز آمارایران به آدرس http://www.sci.org.ir