مطالعه تفاسیر زیارت کنندگان مسجد جمکران از آموزه غیبت

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری جامعه شناسی بررسی مسائل اجتماعی ایران از دانشگاه الزهرا (س)

2 استاد گروه علوم اجتماعی دانشگاه الزهرا (س)

چکیده

در این نوشتار، آموزه غیبت به عنوان یک ایده موعودگرایانه از خلال تفاسیر زیارت­کنندگان مسجد جمکران مطالعه گردید و نشان داده شد که موعودگرایی متاثر از نوعِ نگاه سوژه به پایان هستی (یا تاریخ) و نوعِ رستگاریِ مورد انتظار، در یک صورت نمادین تفسیر می­شود. با وام­گیری دستگاه مفهومی لاکان، سوژه­ها، مفسرانی در نظر گرفته شدند که این ایده را در ساحت نمادین صورت­بندی می­کنند؛ این صورت­بندی از طریق دو فانتزی 1. تحقق جامعه­ای عاری از هرگونه بی­عدالتی و 2. تحقق جامعه­ای عاری از هرگونه فساد، میل به همان­انگاری را در جهت جبرانِ فقدان بنیادی ناشی از غیبت منجی ایجاد می­کند. پیامد این میل در فانتزی اول، تفسیر آموزه غیبت در صورت نمادین اسطوره­ای است و نقش سوژه برای جبران این فقدان، شرکت در مناسکی چون خواندن نماز و دعا برای ظهور منجی در نظر گرفته می­شود. در فانتزی دوم اما، آموزه غیبت در صورت نمادین علمی تفسیر می­شود و نقش سوژه برای جبران فقدان، مبارزه با مصادیق فساد از طریق امر به معروف­ها و نهی از منکراتی است که فرایند تکوینی ظهور را تند یا کند می­کنند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Study of interpretations of the Occultion in pilgrims of Jamkaran Mosque

نویسندگان [English]

  • samareh safikhani 1
  • khadije safiri 2
1 PhD in Sociology Studies of Iranian Social Issues from Al-Zahra University
2 Professor, Department of Social Sciences, Al-Zahra University
چکیده [English]

In this paper, the Occultion was studied as a messianic idea through the interpretations of pilgrims of Jamkaran Mosque. It was demonstrate that messianism is interpreted by the view of subjects about the end of the universe (or history) and the expected redemption. Borrowing Lacanian concepts, the subjects are considered as the commentators who formulate the messianic idea in the symbolic realm. This formulation was realized through two fantasies: 1. the fantasy of realization a society free of injustice and 2. The fantasy of realization a society free of corruption. The desire of identification in order to compensate for the fundamental the loss caused by the absence of Redeemer has two consequences: in the first fantasy the Occultion was interpreted in a mythical form and the role of subject was engage in rituals such as praying for a savior. In the second fantasy the Occultion was interpreted in a scientific form and the role of subject was the fight against corruption.

کلیدواژه‌ها [English]

  • occultation
  • messianism
  • fantasy
  • mythical symbolic form

مراجع

  1. آشتیانی، جلال­الدین. (1369). تحقیقی در دین مسیح. تهران: نشر نگارش.
  2. ــــــــــــــــــــــــ .(1368). تحقیقی در دین یهود. تهران: نشر نگارش.
  3. استاوراکاکیس، یانیس. (1392). لاکان و امر سیاسی (ترجمه محمدعلی  جعفری). تهران: ققنوس.
  4. الیاده، میرچیا. (1386). چشم اندازهای اسطوره (ترجمه جلال ستاری). تهران: انتشارات توس.
  5. تشت زرین، سکینه خاتون. (1397). جهان زندگی در جمکران. تهران: نقد فرهنگ.
  6. تولیت مسجد جمکران. (1385). آشنایی با مسجد مقدس جمکران. قم: حجاب.
  7. شهریاری، مرضیه و مختاری، مریم. (1396). کاربست مفهوم فانتزی عشق لاکان در تبیین طلاق به منزله مسئله­ای اجتماعی. زن در فرهنگ و هنر، 9 (1): 92-73.
  8. حاجی­زاده، احمد. (1396). حضور سالانه 20 میلیون زائر در مسجد مقدس جمکران. خبرگزاری تسنیم. 15 آذر 1396.
  9. حجاریان، سعید. (1379). تحول گفتمان ترقی در اندیشه روشنفکران دینی. چالش ، شماره 6.
  10. ـــــــــــــــــــ . (1380). از شاهد قدسی تا شاهد بازاری. تهران: طرح نو.
  11. طالبی، ابوتراب و سلامی، احمد. (1395). دینداری عامیانه: واکاوی عریضه­نویسی برای چاه جمکران از منظر عریضه­نویسان. فصلنامه علوم اجتماعی، 25 (72): 107-71.
  12. ظفری، سعید. (آبان 1387). مسجد جمکران. ماهنامه موعود ، شماره 93 ص 15.
  13. عالی­پور، یونس. (1396). مسجد جمکران در هفته میزبان 350 هزار زائر است. خبرگزاری مهر. 8 خرداد 1396، کد خبر: 3991405.
  14. عبودیت، عبدالرسول. (1380). هستی شناسی. قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
  15. کاسیرر، ارنست. (1387). فلسفه صورت­های سمبلیک، جلد دوم اندیشه اسطوره­ای (ترجمه یدالله موقن). تهران: هرمس.
  16. قاضی زاهدی گلپایگانی، احمد. (محرم 1426). بناء جدید مسجد مقدس جمکران به امر مبارک آقا امام زمان علیه السلام. نشریه خورشید مکه ، شماره 26 صفحه 24ـ25.
  17. مایرز، تونی. (1385). اسلاوی ژیژک (ترجمه احسان نوروزی). تهران: نشر مرکز.
  18. مشکور، محمدجواد. (1379). تاریخ شیعه و فرقه های اسلام تا قرن چهارم. تهران: چاپخانه خاشع.
  19. مصطفوی، علی­اصغر. (1361). سوشیانت یا سیر اندیشه ایرانیان درباره موعود آخرالزمان. تهران: چاپخانه ندا.
  20. مک­­آفی، نوئل. (1384). ژولیا کریستوا (ترجمه مهرداد پارسا). تهران: نشر مرکز.
  21. هال، لوییس ویلیام هلزی. (1376). تاریخ و فلسفه علم (ترجمه عبدالحسین آذرنگ). تهران: انتشارات سروش.
  22. هالینگ ویل، ر. ج. (1375). مبانی و تاریخ فلسفه غرب (ترجمه عبدالحسین آذرنگ). تهران: انتشارات کیهان.
  23. همایش بین­المللی دکترین مهدویت. (1395). درباره همایش بین­المللی دکترین مهدویت. برگرفته از وب­سایت همایش بین­المللی دکترین مهدویت. قابل دسترسی در:

WWW. Mahdaviat-conference.com/fa/aboutconf/View/5

 

  1. Arjomand، S. A. (1984). The Shadow of God and the Hidden Imam. Chicago and London: The University of Chicago Press.
  2. Bayer, T. L. (2001). Cassirer’s Metaphysics of Symbolic Forms. New Haven & London: Yale University Press.
  3. Cassirer, E. (1946).The Myth of the State. New Haven: Yale University Press.
  4. Demandante, D. (2014). Lacanian Perspectives On Love, kritike, 8 (1): 102-118.
  5. Dolan, M.  F. (1995). Political Action and the Unconscious: Arendt and Lacan on Decentering the Subject.  Political Theory, Vol. 23, No. 2, pp. 330-352.
  6. Zizek, S. (1989). The sublim object of Ideology. London & New York: Verso.

 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار