نقش علایق برسازنده‌ی شناخت در کتب جامعه‌شناسی دوره دوم متوسطه

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد رشته جامعه شناسی، دانشگاه رازی

2 استادیار گروه جامعه شناسی، دانشگاه رازی

چکیده

  هدف این پژوهش بررسی نقش علایق برسازنده شناخت در کتب جامعه شناسی دوره دوم متوسطه  است. برای تحقق این هدف با استفاده از روش کیفی و با رویکردی انتقادی به بررسی محتوای کتاب‌های درسی پرداختیم. در این پژوهش نقد به دو صورت انجام می گیرد. 1- نقد درون متنی 2- نقد برون متنی. نقد برون متنی، براساس الگوهایی است که چارچوب نظری- در این جا نظریه هابرماس درباره شناخت و نقش علایق در برساخت آن - در اختیار ما قرار می دهد نقد درون متنی نیز، معطوف به تحلیل انسجام درونی متن است. بر اساس نتایج حاصل از این پژوهش، رویکرد و علاقه جدیدی در کتاب های درسی وجود دارد که بر اساس آن تلاش شده علم جامعه شناسی مورد نقد و بررسی قرار گیرد. این علاقه هر چند شامل ترکیبی خاص از علایق سه‌گانه مطرح شده توسط هابرماس است ولی اساساً ذیل هیچ یک از این علایق  قرار نمی گیرد و می توان آن را «علاقه به بومی سازی» نام نهاد. عناصرتشکیل دهنده این علاقه جدید، عبارتند از 1- عناصری از جامعه شناسی غربی رایج 2- عناصری از عرفان ، فلسفه و الهیات و 3 - عناصری از هویت ملی یا همان ناسیونالیسم ایرانی.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The status of human knowledge and intrests in sociological books at the senior level of Iranian high school

نویسندگان [English]

  • Hadi zand salimi 1
  • Homayoon Moradkhani 2
  • Siyavash gholipour 2
1 Master of Sociology, Razi University
2 Assistant Professor, Department of Sociology, Razi University
چکیده [English]

      The purpose of this study is to investigate "the status of human knowledge and interests" in sociology books at the senior level of Iranian high school. To this end, we use qualitative method and critical approach to analyzing the contents of textbooks. In this research, the review is done in two ways: first internal criticism and second external textual criticism. External textual criticism is based on the models that theoretical framework gives us which includes experimental-theoretical model, interactional-hermeneutic model, and critical-emancipation model. With this adaptation, we want to com to an understanding that how human interests and its relative knowledge are introduced in these books. Internal criticism is based on text data analysis. In conclusion, we find out that there is a new approach and interest in textbooks that on which, attempt is made to evaluate sociology. This kind of interest involves none of interests proposed in Habermas  models. It con be called "localization of sociology". This new interest has its own special components. Its elements are1) some principles of western sociology in social science 2) elements of Islamic mysticism, philosophy, and theology and 3) elements of national identity nationalism.                    

کلیدواژه‌ها [English]

  • cognitive-positivistic
  • cognitive-interactional-historical model
  • cognitive- critical-emancipation model
  • cognitive-localized model
  • second high school sociology books

مراجع

 
منابع
-         اباذری.یوسف،(1389). خرد جامعه شناسی، تهران: طرح نو.
-         استراوس.آنسلم،کربین. جولیت،(1390).مبانی پژوهش کیفی،ترجمه ابراهیم افشار،تهران: نشر نی.
-         تازه کند. جمال،(1391). نقش برنامه های درسی علوم اجتماعی در پرورش مهارت های شهروندی، فصل نامه راهبردی آموزش، دوره 5، شماره 3.
-         پارسانیا.حمید و دیگران،(1392). جامعه شناسی 1 ، تهران: : شرکت چاپ و نشر کتاب های درسی ایران.
-         پارسانیا.حمید،(1392). جامعه شناسی 2 ، تهران: شرکت چاپ و نشر کتاب های درسی ایران.
-         پور رضا. سیده صدیقه،(1388). بررسی کمی وکیفی محتوای کتاب جامعه شناسی دوره متوسطه (علوم انسانی) بر اساس دیدگاه اجتماعی در برنامه ریزی درسی، مجله علوم تربیتی،سال دوم،شماره 6.
-         پیوزی. مایکل،(1390). یورگن هابرماس، ترجمه احمد تدین،تهران: نشر هرمس
-         پور زارعیان. ناصر،(1390). بررسی میزان بازتاب هویت ملی – مذهبی در محتوای کتاب جامعه شناسی 2 دوره متوسطه، شورای تحقیقات استان آذربایجان شرقی، کمیته پژوهشی ناحیه 5 تبریز.
-         دلاور.علی ،(1385). روش تحقیق در روان شناسی و علوم تربیتی ،تهران : نشر ویرایش.
-         دلاور. علی ،(1384).مبانی نظری و عملی پژوهشی در علوم انسانی و اجتماعی، تهران: انتشارات رشد.
-         دواس.ای.دی،(1391). پیمایش در تحقیقات اجتماعی، ترجمه هوشنگ نایبی،تهران: نشر نی.
-         رجب زاده. احمد و دیگران،(1392). مطالعات اجتماعی،تهران: شرکت چاپ و نشر کتاب‌های درسی ایران.
-         ریتزر.جورج،(1388). نظریه جامعه شناسی در دوران معاصر،ترجمه محسن ثلاثی، تهران:انتشارات علمی.
-         سیدمن.استیون،(1390). کشاکش آرا در جامعه شناسی، ترجمه هادی جلیلی، تهران: نشر نی.
-         علی پور. امید(1392)، تحلیل موضوعی و روش شناختی پایا ن نامه های کارشناسی ارشد علوم اجتماعی در دانشگاه گیلان1388-1376، نشریه علوم اجتماعی ، شماره 61.
-         فتحی. فاطمه،(1383). جایگاه مهارت های اجتماعی مورد نیاز دانش آموزان در کتاب های درسی عمومی دوره متوسطه، دو ماهنامه علمی- پژوهشی دانشگاه شاهد، سال یازدهم دوره جدید،شماره 9.
-         فتحی.اعظم،(1387) هویت ملی در کتاب های درسی آموزش وپرورش مورد مطالعه:دوره متوسطه، فصلنامه مطالعات ملی، سال نهم شماره 3.
-         فلیک. اووه،(1391). درآمدی بر تحقیق کیفی، ترجمه هادی جلیلی،تهران: نشر نی.
-         قلی پور. سیاوش،(1388). شناخت و علایق انسانی در جامعه شناسی ایران، تهران:مجله جامعه شناسان ایران ، دوره دهم، شماره2.
-         کاپلستون،فردریک،(1362). تاریخ فلسفه،ترجمه جلال الدین مینوی،تهران: انتشارات علمی وفرهنگی.
-         کانت،امانوئل،(1390). سنجش خرد ناب،ترجمه شمس الدین ادیب سلطانی،تهران:امیر کبیر.
-         کنوبلاخ.هوبرت،(1390). مبانی جامعه شناسی معرفت، ترجمه کرامت اله راسخ،تهران:نشر نی.
-         کریمی. جلیل،(1391). پوزیتیویسم و جامعه شناسی، کرمانشاه: انتشارات دانشگاه رازی.
-         کهنه پوشی.سید مصلح وسیدحامد(1388). تحلیل محتوای مفهوم هویت کتاب های درسی جامعه شناسی 1و2(رشته ادبیات وعلوم انسانی دوره ی متوسطه)،فصلنامه مطالعات برنامه درسی،شماره 14.
-         گلوور.دیوید و دیگران،(1390). جامعه شناسی معرفت، ترجمه شاپور بهیان و دیگران،تهران: انتشارات سمت.
-         مارکس.کارل ،(1379).لودیک.فوئرباغ و ایدئولوژوی آلمانی،ترجمه پرویز بابایی،تهران: نشر مرکز.
-         محمد پور.احمد،(1392). روش تحقیق کیفی ضد روش 1، جلد دوم ،تهران: انتشارات جامعه شناسان.
-         محمد پور.احمد،(1392). روش تحقیق کیفی ضد روش 2، جلد دوم ،تهران: انتشارات جامعه شناسان.
-         محمد پور.احمد،(1390). روش در روش درباره ساخت معرفت در علوم انسانی، ،تهران: انتشارات جامعه شناسان.
-         مردیت.گال و همکاران(1392). روش تحقیق کمی و کیفی در علوم تربیتی و روان شناسی، ترجمه احمد رضا نصر و همکاران،تهران: انتشارات سمت.
-         میرزایی.حسن،(1391). تحلیل محتوای برنامه درسی مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی ایران از منظر توجه به ویژگی های شهروند جهانی، مجله پژوهش در برنامه ریزی درسی، سال نهم، دور دوم شماره 8.
-         لوکاچ.گئورگ،(1378). تاریخ و آگاهی طبقاتی، ترجمه محمد چعفر پوینده،تهران: نشر تجربه.
-         هاو.ای.ال،(1386). یورگن هابرماس، ترجمه جمال محمدی،تهران: گام نو.
-         -یعقوبی.رحیم،(1389).بررسی جایگاه تفکر انتقادی در محتوای کتاب مطالعات اجتماعی دوره متوسطه، مجله رشد آموزش علوم اجتماعی، دوره 13 شماره 4.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار