جراحی زیبایی مردان در تهران؛ بررسی دیالکتیکی عاملیت و ساختار مبتنی بر واقع‌گرایی انتقادی

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جامعه شناسی دانشگاه شیراز

2 استاد جامعه‌شناسی دانشگاه شیراز

3 دانشیار جامعه‌شناسی دانشگاه شیراز

چکیده

این پژوهش با تکیه بر پارادایم واقع‌گرایی انتقادی، به زمینه‌ها، ساختارها و مکانیسم‌های اجتماعی مولّد جراحی زیبایی مردان در تهران و رابطه دیالکتیکی آنها با عاملیت انسانی پرداخته است. روش‌شناسی پژوهش، بر مبنای روش سه مرحله‌ای توصیف، قیاس و پس‌کاوی «آمبر فلچر» استوار شده است. بدین منظور از دو دسته داده کمّی استخراج شده از پیمایش‌های ملّی پیشین و داده‌های کیفی به‌دست‌آمده از طریق مصاحبه عمیق نیمه ساخت‌یافته با جراحان زیبایی(10 نفر) و مردانی که خدمات جراحی زیبایی دریافت کرده‌اند(14 نفر)؛ استفاده شده است. یافته‌ها نشان می‌دهد که نارضایتی از تصویر بدنی، افزایش اعتماد به‌نفس، تأیید اجتماعی و ارتباطات اجتماعی در زمره انگیزه‌های درونی مردان برای اقدام به جراحی زیبایی بوده‌اند. زنان و چهره‌های مشهور به عنوان مشوّق‌های بیرونی مردان عمل کرده‌اند. مراکز جراحی محدود، کاهش شکاف بین هزینه‌های جراحی زیبایی و درآمد طبقات متوسط جامعه، فقدان تنوع در شیوه‌های پذیرفته شده ابراز هویت، رشد فزاینده شبکه‌های اجتماعی مجازی، بازار اقتصادی پررونق حوزه جراحی زیبایی و کاهش اهمیت اجتماعی دین، زمینه‌‌ها و شرایط اجتماعی لازم را برای جراحی زیبایی مردان فراهم کرده‌اند. ساختارهای اجتماعی و ساز و کار‌های علّی بروز و گسترش جراحی زیبایی مردان در تهران نیز عبارت بودند از: درحال‌گذار بودن جامعه ایران از سنت‌گرایی به مدرن‌گرایی، پزشکی‌شدن حوزه زیبایی، رشد فزاینده ارزش‌های مادی، سیاست رهاسازی فضای پزشکی جامعه توسط وزارت بهداشت، رشد خودگرایی و خودمحوری و زوال اعتماد تعمیم‌یافته.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Men's Cosmetic Surgery in Tehran; A Dialectical Study of Agent and Structure based on Critical Realism

نویسندگان [English]

  • Zeynolabedin Jafari 1
  • Majid Movahhed 2
  • Seyyed Saeed Zahed Zahedani 3
  • Esfandiar Ghaffari Nasab 3
1 Ph.D student in sociology at Shiraz University
2 Professor of Sociology, Shiraz University
3 Associate Professor of Sociology, Shiraz University
چکیده [English]

This study, based on the Critical Realism paradigm, investigates the social contexts and structures and causal mechanisms which lead to men's cosmetic surgery in Tehran and their dialectical relationship with human agency. The methodology of the research is based on Amber Fletcher's  three-step method includes  description, deduction and retroduction. For this purpose, two groups of data were collected: the quantitative data which extracted from previous national surveys and the qualitative data that obtained through in-depth semi-structured interviews with cosmetic surgeons (n = 10) and the men who have received cosmetic surgery services(n = 14). The findings show that body image dissatisfaction, increasing of self-esteem, social approval  and better social communication were among men's internal motivations for proceeding cosmetic surgery. The women and  celebrities has acted as men's external encouragers. Limited surgical centers, reducing the gap between cosmetic surgery costs and middle-class income, a lack of diversity in accepted forms of identity displaying, Increasing growth of virtual social networks, the booming cosmetic surgery market, and  diminishing social importance of religion, have provided necessary contexts and social conditions for men's aesthetic surgery. The transition of Iranian society from traditionalism to modernism, medicalization of the aesthetic field, increasing  growth of materialistic values, policy of releasing  the medical space of  the community by the Ministry of Health, growth of self-centeredness and the decline of generalized trust were among the social structures and causal mechanisms which emergenced and expanded  men's cosmetic surgery in Tehran.

کلیدواژه‌ها [English]

  • men's cosmetic surgery
  • Critical Realism
  • retroduction
  • causal mechanisms
  • medicalization of the aesthetic field

مراجع

منابع:
-        آزاد ارمکی، تقی و چاوشیان، حسن(1381) بدن به مثابه رسانه‌ی هویت، مجله‌ی جامعه شناسی ایران، شماره 4، 75-57
-        اباذری، ی. ع. ( 1393) جامعه بازار، در غلامرضا غفاری و محمدرضا جوادی یگانه(ویراستاران)، گزارش وضعیت اجتماعی کشور (کتاب چکیده‌ها)، صص. 208-203، تهران: شورای اجتماعی کشور.
-        ارزشها و نگرشهای ایرانیان(1395)، طرح ملی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی(موج سوم)، پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات
-        پورنصیری،ث و بوستانی،د. (1395). کندوکاو کیفی پدیده جراحی زیبایی بینی (مورد مطالعه: زنان و مردان جراحی شده  شهر آستارا). مجله علوم اجتماعی. پاییز و زمستان 1395. شماره 2
-        جلایی پور، حمیدرضا(1392)، جامعه شناسی ایران (جامعه کژمدرن)، تهران، نشر علم.
-        رفیع پور، فرامرز ( ۱۳۷۸). آنومی یا آشفتگی‌های اجتماعی: پژوهشی درباره پتانسیل آنومی. تهران: انتشارات سروش.
-        ریتزر، جورج (1374)، «نظریه‌های جامعه‌شناسی در دوران معاصر»، (محسن ثلاثی)، تهران، انتشارات علمی.
-        زاهد، سید سعید(1393)، جنبش های سیاسی معاصر ایران، نشر طه، چاپ دوم
-        سایر، آندرو(1393)، روش در علوم اجتماعی – رویکردی رئالیستی-، ترجمه عماد افروغ، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، چاپ سوم
-        طالبان،محمدرضا، مبشری،محمد و مهرآیین، مصطفی(1389)، بررسی روند دگرگونی ارزشی در ایران(1388-1353)، دانشنامه علوم اجتماعی، دوره 1، شماره 3
-        فاتحی، ابولقاسم و اخلاصی، ابراهیم( 1389) گفتمان جامعه شناسی بدن و نقد آن بر مبنای نظریه حیات معقول و جهان بینی اسلامی ،معرفت فلسفی، سال اول، شماره دوم،82-57
-        فلاح‌زاده، م.ح. (1395). بخش پاسخ به سؤالات شرعی مخاطبان درباره احکام پوشش و آرایش. واقع در سایت مقام رهبری ایران. قابل دسترس در: http://farsi.khamenei.ir/news-content?id=33330 . بازیابی شده در 12 آذر 1396
-        قاضی طباطبائی، م، ابوعلی، و و محسنی تبریزی، ع. ( 1386). پزشکی‌شدن به مثابه بازی: تحلیلی بر برساخت اجتماعی مسایل انسانی. پژوهشنامه علوم انسانی. شماره 53. ص 324 – 289
-        گیدنز، آنتونی. (1385). جامعه‌شناسی، ترجمه: منوچهر صبوری، تهران: نشر نی.
-        لوپز، خوزه و اسکات، جان (1385)، «ساخت نظریه اجتماعی»، (حسین قاضیان)، تهران، نشر نی.
-        محمودی، یسری، محدثی گیلوایی، حسن و تاج الدین، محمدباقر(1396)، مطالعه‌ی جامعه‌شناختی دلایل و پیامدهای جراحی‌های زیبایی زنان و مردان ساکن شهر تهران، فصلنامه شورای فرهنگی اجتماعی زنان و خانواده، دوره بیستم، شماره 77
-        معیدفر، سعید(1385)، جامعه‌شناسی مسائل اجتماعی ایران، همدان: انتشارات نورعلم.
-        معیدفر،سعید و جهانگیری،پرویز(1388)، اعتماد اجتماعی تعمیم‏یافته و عوامل اجتماعی مؤثر بر آن مطالعه موردی شهر ارومیه، جامعه‌شناسی تاریخی، دوره 1، شماره 1، صص:67-47
-        نبوی،سیدعبدالامیر(1389)، جامعه درحال‌گذار؛ بازبینی یک مفهوم، فصلنامه مطالعات بین رشته ای در علوم انسانی، دوره سوم، شماره 1، صص: 213-193
-          Agner ,T.(1991), “Susceptibility of atopic dermatitis patients to irritant dermatitis caused by sodium  lauryl sulphate”, Acta Derm. Venereo, vol. 71, No.4,pp.296-300.
-          Alharethy,Sami.E(2017) Trends and demographic characteristics of Saudi cosmetic surgery patients, Saudi Med J. Jul; 38(7): 738–741.
-          Ashikali, Eleni-Marina & Helga Dittmar  & Susan Ayers(2014), Adolescent girls’ views on cosmetic surgery: A focus group study, Journal of Health Psychology, Reprints and permissions:sagepub.co.uk/journalsPermissions.nav
-          Barker, D J & M J Barker (2002), The body as art, Blackwell Science Ltd ,Journal of Cosmetic Dermatology,1, 88– 93
-          Bhaskar, R.( 1978). A Realist Theory of Science (3rd ed), London. New York, Verso.
-          Bhaskar, R. (1979). The possibility of naturalism: A philosophical critique of the contemporary    human sciences. Atlantic Highlands, NJ: Humanities Press.
-          Carter, B., & New, C. (2004). Introduction: Realist social theory and empirical research. In B. Carter & C. New (Eds.), Making realism work: Realist social theory and empirical research (pp. 1–20). London: Routledge
-          Conrad, Peter(1992)"Medicalization and Social Control". Annual Review of Sociology. 18, Pp. 209-32.
-          Conrad, Peter(2005)"The Shifting Engines of Medicalization". Journal of Health and Social Behaviors. 46, Pp. 3-14.
-          Creswell, John (2007). Qualitative Inquiry & Reasearch Design, Second Edition, California: Sage  Publication
-          Danermark, B., Ekstrِm, M., Jakobsen, L., & Karlsson, J. C. (2002). Explaining society: An introduction to critical realism in the social sciences. London: Routledge.
-          Denzin, N. K., & Lincoln, Y. S. (2011). The Sage handbook of qualitative research. Thousand  Oaks, CA: Sage
-          Fletcher, Amber J. (2016): Applying critical realism in qualitative research methodology meets method, International Journal of Social Research Methodology
-          Global Statistics(2013 & 2016). ISAPS International Study on Aesthetic/Cosmetic procedures.  Retrieved from www.ISAPS.org. visited at  December. 21.2017
-          Harris, Patrick(2013), The Relationship Between Health Impact Assessment and Healthy Public Policy: A Critical Realist Investigation, Dissertation for the degree of Doctor of Philosophy,Centre for Health Equity Training, Research and Evaluation, Part of the UNSW Research Centre for Primary Health Care and Equity, UNSW
-          Holliday, Ruth & Joanna Elfving-Hwang(2012), Gender, Globalization  and  Aesthetic  Surgery in South Korea, Body & Society,18(2) 58–81,ualitative study, Electron J Gen Med 2018;15(3):em29
-          Kazemi,M, Mozaffari niya,N, Abazari,Farokh, Ahmadi,F(2018), Personal motivations of Iranian men and women in making decision to do face cosmetic surgery, Electron J Gen Med 2018;15(3)
-          Nettleton, Sarah(2013)The Sociology of Health and Illness (3rd Ed.), Polity Press, Cambridge
-          Pitts-Taylor, Victoria (2007). Surgery junkies: wellness and pathology in cosmetic culture. New Brunswick, New Jersey: Rutgers University Press
-          Shilling,Chris(2003),The Body and Social Theory,Second Edition,SAGE PublicationsLtd
-          Shilling,Chris(2005), The Body in Culture, Technology and Society, London,Thousand Oaks, New Delhi:SAGE
-          Turner, Bryan S(2008), The Body & Society: Explorations in Social Theory, 3rd Edition, SAGE Publications Ltd
-          Zachariadis, Markos & Scott, Susan & Barrett, Michael(2013), Methodological Implications of Critical Realism for Mixed-Methods Research, Mis Quarterly Vol. 37
 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار