بنیان های فرهنگی اعمال قدرت در مدرسه

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار جامعه‌شناسی و پژوهشگر پژوهشکده کردستان‌شناسی، دانشگاه کردستان،سنندج،ایران

2 کارشناسی ارشد جامعه‌شناسی،دانشگاه کردستان،سنندج،ایران

چکیده

این پژوهش در پی آن است که شیوه­های اعمال قدرت و مؤلفه­های فرهنگ مدرسه را توصیف و تحلیل کند و نشان دهد چگونه این دو در تلاقی با هم معانی و دیدگاه­های بدیل دانش­آموزان را زمین­گیر می­نمایند. چارچوب نظری و روشی  پژوهش بر اتنوگرافی انتقادی استوار و جهت ارتقای حساسیت نظری از سازه­های نظری فوکو، بوردیو، اپل و ایلیچ بهره گرفته شده است روش پژوهش، اتنوگرافی انتقادی و جامعه­ی پژوهش، مدارس مقطع تحصیلی متوسطه­ی دوم پسران در شهر سنندج بود. نمونه­ها به روش هدفمند و از خلال مشاهده و کار اتنوگرافیک­ در میدان پژوهش انتخاب و داده­ها از طریق یادداشت از رهگذر مشاهده­ی غیرمشارکتی، گپ و گفت با سوژه­ها و مطلعین کلیدی انتخاب شد و طی32 مصاحبه­­ی فردی با دانش­آموزان، معلمان و اولیاء و 5 مصاحبه گروهی متمرکز  با دانش­آموزان داده­ها گردآوری، کدگذاری و تحلیل شد. بر اساس یافته­ها، قدرت انضباطی، قدرت تعاملی، گروه معلمان، فشار به والدین و رویکرد اداره از شیوه­های اعمال قدرت در مدرسه بود که از رهگذر فرهنگ مدرسه ممکن و بازتولید می­شود. حفظ شأن مدرسه و حریم معلمان، ناهمنوائی هم­چون آسیب، مدارا و نگهداری، بهره­گیری از قدرت والدین و همچنین الگوها و فرایندهای سیطره­ی امر انضباطی و امر درسی، ساخت دانش مدرسه و برساخت نوع دانش­آموز از مؤلفه­های فرهنگ مدرسه و ایده­های مبنایی و تئوری­های ضمنی معلمان به­شمار می­رود. مدرسه از رهگذر ارتباط نزدیک با  خانه و آموزش و پرورش، درگیر مجموعه­ای از روابط سیستم است که ارجاع به آن، قدمی مؤثر برای فهم تم­ها و رویه­های فرهنگی است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Cultural foundations of power in school

نویسندگان [English]

  • omid Ghaderzadeh 1
  • shirzad Rostamizadeh 2
1 Associate Professor of Sociology and Researcher at Kurdistan Studies Institute, University of Kurdistan, Sanandaj, Iran
2 Master of Sociology, University of Kurdistan, Sanandaj, Iran
چکیده [English]

This research seeks to describe and analyze the ways of exercising power and the components of school culture and show why and how these two serve each other and embrace the meanings and alternative perspectives of students. Theoretical and methodological framework of the research is based on critical ethnography and to promote theoretical sensitivity, the theoretical constructs of Foucault, Bourdieu, Apple and Ilich have been used.The research method was critical ethnography and the research population was boys' secondary schools in Sanandaj.Samples were selected purposefully through observation and ethnographic work in the research field and data were selected through notes through non-participatory observation, conversation with key subjects and informants and Data were collected, coded and analyzed during 32 individual interviews with students, teachers, and parents, and 5 focus group interviews with students.According to the findings, disciplinary power, interactive power, teacher group, pressure on parents and management approach were some of the ways of exercising power in school that is possible and reproduced through school culture Preserving the dignity of the school and the privacy of teachers, inconsistencies such as harm, tolerance and maintenance, using the power of parents as well as patterns and processes of dominating the disciplinary and academic affairs, building school knowledge and building the type of student are components. School culture and basic ideas and implicit theories of teachers are considered.The school, through its close connection with the social places of home and education system, is involved in a set of systemic relationships, the reference to which is an effective step in understanding and explaining cultural themes and practices.

کلیدواژه‌ها [English]

  • School Culture
  • Disciplinary Power
  • Teachers' Implicit Theories
  • Home Schooling
  • Critical Ethnography
     کتاب­نامه
آلتوسر، لوئی(1387)، ایدئولوژی و ساز و برگ­های ایدئولوژیک دولت، ترجمه روزبه صدرآرا، تهران: چشمه.
اپل، مایکل دبلیو(1398)، دانش رسمی: آموزش دموکراتیک در عصر محافظه­کاری، ترجمه نازنین میرزابیگی، تهران: آگاه.
ایلیچ، ایوان(1389)، مدرسه­زدائی از جامعه، ترجمه داور شیخاوندی، تهران: گیسا.
ایلیچ، ایوان(1356)،فقر آموزش در آمریکای لاتین(صدقه و آزار)،ترجمه هوشنگ وزیری،تهران: خوارزمی.
برادران کاشانی، زهرا، کرمانی، مهدی، و فولادیان، مجید(1398)، «تحصیل منضبطانه و کنشگری منفعلانه: نشانه­شناسی اجتماعی صف در تجربه تحصیلی دختران جوان»، مجله جامعه­شناسی ایران، دوره نهم، شماره چهار.
بوردیو، پیر(1393)، درسی درباره­ی درس، ترجمه ناصر فکوهی، تهران: نی.
بینش، مرتضی،کشتی­آرای،نرگس، یوسفی، علیرضا، و یارمحمدیان،محمدحسین(1393)، «تجربه زیسته­ی دانش­آموزان از مدرسه: راهنمای عمل برنامه درسی»، مجله پژوهش­های برنامه­ی درسی،دوره چهارم،شماره1.
 
رومانی،سعید، حاجی حسین نژاد،غلام­رضا، فاصلی، نعمت الله، و حسینی­خواه، علی(1398)،«بررسی فرهنگ روابط معلمان با همکاران، والدین و دانش­آموزان: مدارس روستایی و چندپایه»، مطالعات آموزشی و آموزشگاهی، دوره 8، شماره 2.
سلیمان­پور عمران، محبوبه،اسماعیلی شاد،بهرنگ،مرتضوی کیاسری، فاطمه،و علی­آبادی،مهدی(1398)،«رابطه فرهنگ مدرسه و احساس تعلق به مدرسه با نقش میانجی موفقیت تحصیلی در  دانش­آموزان»،فصلنامه رهبری و مدیریت آموزشی،سال سیزدهم،شماره3.
سیدمن، استیون(1393)، کشاکش آرا در جامعه­شناسی، ترجمه هادی جلیلی، تهران: نی.
شارع­پور، محمود(1393)، جامعه­شناسی آموزش و پرورش، تهران: سمت.

شریفی، ناهید، بدری، شاه طالبی حسین­آبادی، و اکبر اعتباریان خوراسگانی(1399)، «مدرسه آینده در ایران:روش نظریه زمینه­ای»، جامعه پژوهشی فرهنگی، سال یازدهم، شماره دوم.

شیربگی، ناصر و صادقی، شراره(1399)، «مطالعه­ی کیفی تجربه­ی اعضای مدرسه از رهبری موازی در مدارس»، مدیریت بر آموزش سازمانها، سال نهم، شماره یک.
شیربگی، ناصر، غلامی، خلیل، و بساطی، مختار(1394)، «شناخت باورهای مشرک انضباطی اعضای جامعه­ی مدرسه (مطالعه موردی: یک دبیرستان پسرانه)»، مطالعات برنامه­ریزی آموزشی، دوره چهارم، شماره هفت.

 

فوکو، میشل(1388)، مراقبت و تنبیه: تولد زندان، ترجمه نیکو سرخوش و افشین جهاندیده،تهران: نی.
کالینیکوس، آلکس(1396)، درآمدی تاریخی بر نظریه­ی اجتماعی، ترجمه اکبر معصوم­بیگی، تهران: آگه.
مدیسون، سویینی(1397)، مردم­نگاری انتقادی: روش­ها، علم اخلاق و اجرا، ترجمه فهیمه­سادات کمالی، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
یعقوبی، علی(1395)،«مخالفت­خوانی­های دانش­آموزان و گفتمان مدرسه: مطالعه دانش­آموزان استان گیلان»، مطالعات اجتماعی ایران، دوره نهم، شماره 4، 166-138.
Anderson. Gray L. (1989), “Critical Ethnography in Education: Origins, Current Status, And New Directions”, Review of Educational Research,  Vol. 59, No. 3.
Carspecken, PF.(1996), Critical Ethnography in Educational Research: A Theoretical and Practical Guide, 1st ed. New York: Psycholo.
 Meo, A., Parker, A.(2004), “ Teachers, Teaching and Educational Exclusion: Pupil Referral Units and Pedagogic Practice ”, International Journal of Inclusive Education, vol.8,no.1.
Mills,C.Wright.(1970),The Sociological Imagination,  New York: Oxford University Press.
Peterson, K. D., and Deal, T. E. (2011), The shaping school culture fieldbook, John Wiley & Sons.‏
Thomas, J.(1993), Doing Critical Ethnography (Qualitative Research Method),Sage Publications : Newbury Park London New Delhi.