مطالعه جنسیتی پژوهش‌ورزی در علوم انسانی؛کاووشی در ادوار جشنواره بین المللی فارابی

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسنده

دانشیار جامعه شناسی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

چکیده

شناخت تفاوت های جنسیتی در علم موضوع مطالعاتی مهمی در ساحت جامعه شناسی علم و مطالعات زنان و جنسیت است که به بررسی سهم هر یک از دو جنس بعنوان کنشگر علم در قالب تولید، پژوهش، آموزش و ارزیابی پرداخته و می تواند در سامان مندی سیاستگذاریهای علم و بهینه سازی برنامه ها تاثیرگذار باشد. این پژوهش به روش کمی از نوع تحلیل ثانویه اطلاعات به تحلیل جنسیتی وضعیت برگزیدگان در جشنواره بین المللی فارابی در بخش برگزیدگان داخلی، خارجی و سایر عناوین و نیز دست اندرکاران کمیته علمی در سالهای ۱۳۸۶-۱۳۹۸ میپردازد.
تعداد برگزیدگان مرد در بخش داخلی بیش از سه برابر برگزیدگان زن است. زنان در بهترین موقعیت (دوره نهم) توانسته اند  به۳۰ درصد جوایز دست یابند. پژوهشگران زن در گروه فناوری اطلاعات، اطلاع رسانی و کتابداری، زبان و ادبیات و زبانشناسی و هنر و زیبایی شناسی با بالاترین امتیاز، حضور نه چندان شاخصی را به ثبت رسانده اند.
در بخش های جانبی تنها سه زن در این سالها برگزیده شده اند. در بخش بین المللی، نسبت جنسیتی ۰/۰۹است. در مجموع ۵ زن در مقابل ۱۳۵ مرد توانسته اند در شورای علمی جشنواره عضویت یابند. مقاله با رویکرد تحلیلی به طرح راهبردهایی جهت تغییر و برون رفت از وضعیت موجود پرداخته است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Gender study of Academic Research in humanities; Exploring Role of women in the Farabi International Festival

نویسنده [English]

  • somayeh sadat shafiei
Associate research Professor of Sociology ,Institute of Humanities and Cultural Studies
چکیده [English]

Recognition of gender differences in science is one of the most important topics in interdisciplinary studies in social sciences -in the field of sociology of science and studies of women and gender. It can benefit the science policy making and led to the optimization of related programs. This study aims to identify the situation of women experts and researchers in the field of humanities and reminding the necessity to use their capacities more than before. Methodologically using secondary analysis, it explores winners of Farabi International Festival in four sections: domestic part, foreign part and other titles as well as those involved in the scientific committee as members.
Findings show that the number of male winners is more than three times that of female. In total, women in the best position (ninth period) have been able to achieve 30% of the awards. Female researchers have highest score in the groups of information technology, information and librarianship, language and literature and linguistics, as well as art and aesthetics. In the side section, including five awards, only three women have been selected during these years. The gender ratio in the international selection section is 0.09. A total of 5 women against 135 men have been able to join the scientific committee of the festival in eleven rounds. The article outlines strategies for changing and overcoming the current situation.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Female researchers
  • gender stereotypes
  • glass ceiling
  • women in science
  • امامی رضوی، رابعه، سنجقی، محمد ابراهیم، بوشهری، علیرضا، جعفری،سید اصغر، باقری، ابوالفضل (1398). مدلسازی ارزیابی سیاست هاتی علم و فناوری زنان موردکاوی حمایت از محققان زن در بخش پژوهش و فناوری، زن در توسعه و سیاست، د 17، ش 4، 602-581 .
  • جانعلی زاده چوب بستی و همکاران (۱۳۸۷). تبیین جامعه شناختی جایگاه حرفه ای زنان دانشگاهی؛ مطالعه موردی زنان هیئت علمی دانشگاه اصفهان. زن در توسعه و سیاست، ۲۱.
  • شادی طلب، ژاله (۱۳۹۷) ارتقا زنان به رتبه استادی در دانشگاه های ایران، پژوهشکده مطالعات اجتماعی.
  • شریعت پناهی نسیم و شعیبی، مهیا(۱۳۹۸)هنجار موفقیتدر میان زنان پژوهشگر در علم ورزی زنان در میدان دانشگاه، پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
  • شفیعی، سمیه سادات، پورباقر، زهرا (۱۳۹۳) زنان و شاخص های توسعه در ایران و ترکیه، فصلنامه توسعه اجتماعی و برنامه ریزی رفاه، دانشگاه علامه طباطبائی، شماره 21.
  • کشاورز، خدیجه (۱۳۹۹) دشواری های زنان برای ورود به حرفه دانشگاهی: مطالعه ای کیفی، فصلنامه تحقیقات فرهنگی ایران، ۱۳ (۱).
  • مهدی زاده، محمد (۱۳۸۹). نظریه های رسانه اندیشه های رایج و دیدگاه های انتقادی، تهران: همشهری.
  • نوروزی چاکلی، عبدالرضا (۱۳۹۰)، آشنایی باعلم سنجی(مبانی، مفاهیم، روابط و ریشه‌ها)، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها، سمت) مرکز تحقیق و توسعه علوم انسانی)؛ دانشگاه شاهد، مرکز چاپ و انتشارات.
  • همدانی، فاطمه و نورمحمدی، حمزه علی(1393) سهم زنان ایران در تولید و استاندهای علمی در حوزه های اولویت دار علم و فناوری جمهوری اسلامی ایران، مطالعات زنان، سال 12، ش 1 . 45-66 .

 

  • https://en.unesco.org/news/just-30-world%E2%80%99s-researchers-are-women-whats-situation-your-country
  • Hakim C 1996, Key Issues in Women’s Work: Female Heterogeneity and the Polarisation of Women’s Employment, Atlantic Highlands, NJ: Athlone, London.
  • Lindsey, L. L. (2015): Gender Roles: A Sociological Perspective, Boston, MA: Prentic Hall.
  • Massey D S et al 1993, ‘Theories of International Migration: A Review and Appraisal’, Population and Development Review, Vol. 19, No. 3, Pp. 431-466.
  • Riley and McCarthy 2003, "Feminist Demography", IN: Demography in the Age of the Postmodern, Cambridge: Cambridge University Press, Pp. 99-119.
  • Tran Hanh (2015), Gender Stereotyping Of Managerial Characteristics In Kuwait. AIB-MENA.Chapter 5 Annual Conference Dubai, UAE 13-15 January.