بررسی جامعه‌شناختی کنش انتخاباتی ایرانیان در انتخابات ریاست‌جمهوری در سال 1400ه.ش.

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه علوم اجتماعی، واحد شوشتر، دانشگاه آزاد اسلامی، شوشتر، ایران.

چکیده

موضوع این پژوهش تبیین جامعه‌شناختی چگونگی شکل‌گیری فرایند کنش انتخاباتی ایرانیان و رخداد تحریم انتخابات در سیزدهمین دورۀ انتخابات ریاست‌جمهوری در پارادایم کیفی (تضادی) و با روش توصیفی – اسنادی است. پرسش پژوهش این است که: «پدیدۀ تحریم مشارکت و مقاومت در برابر آن در انتخابات ریاست‌جمهوری ایران 1400ه.ش.، در میان تحریم‌کنندگان این انتخابات، چگونه شکل گرفته است؟». فرض اساسیِ پژوهش بر بنیان تکوین هسته‌های سازمان‌نیافتۀ مقاومت در تقابل با روند هژمونیک‌کردن زندگی جمعی و فردیِ ایرانیان و واکنش آنان برای رهایی از انقیاد استوار شده است. برای مطالعۀ موضوع، از مبانی نظریه‌ای هژمونی گرامشی، مفهوم حکمرانی و تاریخ اعتراضات گسسته و آپارتوس مقاومتِ اقشار پلِبِیَن در دیدگاه فوکو و آپاراتوس ایدئولوژیک دولت در دیدگاه آلتوسر استفاده شده است. نتیجه پژوهش نشان می‌دهد که رخداد کنش تحریم انتخابات پس از پایان دورۀ رهبری اول به این‌سو شکل گرفته و تا سال 1400ه.ش. به علل و شرایط گوناگونی دچار قبض و بسط شده است. هم‌چنین، حاشیه‌ای و پلِبِیَنی کردن گروه‌های مختلف اجتماعی توسط نظام سیاسی و توفیق اکثریت رأی‌دهندگان در تحریم انتخابات، موجبات تکرار تحریم آن، تعمیم یافتن امتناع از مشارکت سیاسی، گسترش و عمیق شدن مقاومت و متکثر شدن قدرت در نظام اجتماعی ایران در آینده را فراهم می‌آوَرَد

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Sociological study of the electoral action of Iranians in the presidential elections in 1400 AH.

نویسنده [English]

  • Khayyam Abbassi
Assistant Professor, Department of Social Sciences, Shushtar Branch, Islamic Azad University, Shushtar, Iran.
چکیده [English]

The research question is: "How has the phenomenon of boycotting participation and resistance against it in the Iranian presidential elections of 1400 A.H. been formed among the boycotters of this election?".To study,the theoretical foundations of Gramsci's hegemony, the concept of governance and the history of discrete protests and the apparatus of resistance of the plebeian classes in Foucault's view and the ideological apparatus of the state in Althusser's view have been used. The result of the research shows that the occurrence of the election boycott action after the end of the first leadership period (charismatic leadership). It was formed in this way and until 2021AD. It has contracted and expanded due to various reasons and conditions. Also, the marginalization and plebeianization of various social groups by the political system and the success of the majority of voters in boycotting the elections, will cause the repetition of the boycott, the generalization of the refusal to participate in politics, the expansion and deepening of resistance and the multiplication of power in Iran's social system in the future.

کلیدواژه‌ها [English]

  • political participation
  • subjugation
  • Apparatus
  • hegemony
  • Election boycott

مراجع

  • منابع

    • اسلامی, احمد و خواجه­سروی, غلامرضا (1399)، تحلیل انتخابات دوره نهم ریاست­جمهوری اسلامی ایران از منظر ساختار و کارگزار، سیاست متعالیه، (29) 8، 274-253.
    • اعتماد، شاپور(گردآورنده و مترجم) (1389)، معادلات و تناقضات آنتونیو گرامشی، تهران: طرح نو.
    • آلتوسر، لویی (1396)، علم و ایدئولوژی، ترجمه مجید مددی، تهران: نیلوفر.
    • آلتوسر، لویی (1399)، ایدئولوژی و ساز و برگ‌های ایدئویوژیک دولت، ترجمه روزبه صدرآرا، تهران: چشمه.
    • اولیور، کلی (1395)، سوبژکتیویته بدون سوژه­ها، ترجمه زهره اکسیری و پویا غلامی، تهران: گل­آذین.
    • ایمان، محمدتقی (1376) رفتار انتخاباتی و مشارکت سیاسی مردم در هفتمین انتخابات ریاست­جمهوری، اطلاعات سیاسی و اقتصادی، شماره، صص 19-12، 123-124.
    • ایمی، داگلاس.جی (1396)، نظام‌های انتخاباتی، ترجمه مسلم آقایی‌طوق و اعظم عدالت‌جو، تهران: انتشارات دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری.
    • بابی­لاشکی و پیشگاهی­فرد، (1388)، تحلیل رفتار انتخاباتی ایرانیان، (مورد مطالعه: حوزه انتخابیه نوشهر و چالوس در انتخابات دوره 8 مجلس شورای اسلامی)، مجله نگرش­های نو در جغرافیای انسانی، تابستان، دوره 1، شماره 3، 112-93.
    • براو، مارتین (1396)، تجربۀ پلِبِیَنی: تاریخی ناپیوسته از نبرد برای آزادی. ترجمۀ فؤاد حبیبی، تهران: ققنوس.
    • بشیریه، حسین (1387 الف)، بسیج و انقلاب سیاسی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
    • بشیریه، حسین (1387ب)، موانع توسعه سیاسی در ایران، تهران: نشر گام نو.
    • بوراووی، مایکل (1393)، مارکسیسم جامعه‌شناسانه، ترجمه محمد مالجو، تهران: نشر نی.
    • بورگنسن، ماریان و فیلیپس، لوئیز (1391)، نظریه و روش در تحلیل گفتمان، ترجمه هادی جلیلی، تهران: نشر نی.
    • پای، لوسین (1380)، بحران­ها و توالی­ها در توسعه سیاسی، ترجمه غلامرضا خواجه­سروی، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
    • پرچمی، داود (1386)، بررسی مشارکت مردم در نهمین انتخابات ریاست­جمهوری، پژوهش­نامه علوم انسانی، ش 53، 73-37.
    • پناهی، محمدحسین (1386)، جامعه­شناسی مشارکت سیاسی زنان، تهران: انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی.
    • تاجیک، محمدرضا و روزخوش، محمد (1387)، بررسی نهمین دوره انتخابات ریاست­جمهوری ایران از منظر گفتمان، مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی، 16، 128-83.
    • جانسون، چالمرز (1363)، تحول انقلابی: بررسی پدیدۀ انقلاب، ترجمۀ حمید الیاسی، تهران: امیرکبیر.
    • جعفری‌نژاد، مسعود؛ بابانسب، حیدر؛ ربیعی، شهریار (1390)، تحلیل رفتار انتخاباتی (مطالعه موردی: دهمین دوره ریاست­جمهوری حوزه انتخابیه هریس)، مجله تحقیقات سیاسی و بین‌المللی، شماره 7، 206-159.
    • جوزپه، فیوری (1360)، آنتونیو گرامشی؛ زندگی مردی انقلابی، ترجمه مهشید امیرشاهی، تهران: خوارزمی.
    • چلپی، مسعود (1385)، جامعه‌شناسی نظم، تهران: نشر نی.
    • حاجی­یوسفی، امیرمحمد و دیگران (1391). انتخابات نهم ریاست­جمهوری و پایگاه‌های اجتماعی در ایران، پژوهش­نامه علوم سیاسی، ش2، 150-123.
    • حمیدی، محمدمحسن (1379)، رویکردهای سیاسی در ادبیات فارسی، تهران: انتشارات: بیم و امید.
    • حیدری، آرش و نصیری، هدایت (1394)، مسئله آلتوسر، تهران: آگاه.
    • خان‌محمدی، یوسف (1392)، فرهنگ سیاسی و رفتار انتخاباتی، تهران: خرسندی.
    • خواجه‌سروی، غلامرضا و همکاران (1400)، بررسی و تحلیل عوامل مؤثر بر مشارکت سیاسی شهروندان؛ مورد مطالعه: مشارکت قوم ترکمن در انتخابات دوازدهم ریاست‌جمهوری، مجله پژوهشهای راهبردی سیاست، تابستان، ش 37، 112-74.
    • دال، رابرت و بریکنر، بروس استاین (1392)، تحلیل سیاسی مدرن، ترجمه حمیرا مشیرزاده، تهران: فرهنگ جاوید.
    • دیوید اوون (1392)، بلوغ و مدرنیته، ترجمه سعید حاجی­ناصری و زانیار ابراهیمی، تهران: رخداد نو.
    • رابینو، پل و دریفوس، رابینو (1389)، میشل فوکو: فراسوی ساختگرایی و هرمنیوتیک، ترجمه حسین بشیریه، تهران: نشر نی.
    • رضی، داوود (1374)، بررسی تطبیقی میزان مشارکت مردم در انتخابات هشت دوره ریاست­جمهوری پس از انقلاب اسلامی ، پایان­نامه کارشناسی­ارشد جامعه­شناسی، دانشگاه تربیت مدرس.
    • ریتزر، جورج (1393)، نظریه جامعه­شناسی، ترجمه هوشنگ نایبی، تهران: نشر نی.
    • سجویک، پیتر (1390)، دکارت تا دریدا: مروری بر فلسفه­ی اروپایی. ترجمه محمدرضا آخوندزاده. تهران: نشر نی.
    • سریع القلم، محمود (1389)، فرهنگ سیاسی ایران، تهران: نشر فرزان روز.
    • سیدمن، استیون، (1386)، کشاکش آرا در جامعه­شناسی، ترجمه هادی جلیلی، تهران: نشر نی.
    • ضیمران، محمد (1393)، میشل فوکو: دانش و قدرت، تهران: هرمس.
    • طهماسبی، شهرام (1397)، ساخت‌یابی الگوهای مشارکت سیاسی (مورد پژوهی: ایران در دوره جمهوری اسلامی ایران)، فصلنامه علمی – پژوهشی جغرافیا (برنامه‌ریزی منطقه‌ای)، سال هشتم، شماره 4، 409-395.
    • عباسی، خیام (1393)، فرهنگ و فلسفه، شیراز: انتشارات نوید.
    • فرتر، لوک (1387)، لویی­آلتوسر، ترجمه امیر احمدی­آریان، تهران: نشر مرکز.
    • فوکو، میشل (1378)، تنبیه و مراقبت: تولد زندان، ترجمه نیکو سرخوش و افشین جهاندیده، تهران: نشر نی.
    • فوکو، میشل (1390)، باید از جامعه دفاع کرد، ترجمه رضا نجف­زاده، تهران: رخداد نو.
    • فوکو، میشل (1399)، امنیت، قلمرو، جمعیت. ترجمه سیّد محمدجواد سیّدی. تهران: چشمه.
    • فوکو، میشل (1400)، آیا قیام کردن بی‌فایده است؟، ترجمه نیکو سرخوش و افشین جهاندیده، تهران: نشر نی.
    • فوکویاما، فرانسیس (1401)، لیبرالیسم و نارضایتی‌های آن، ترجمه مبین کرباسی، تهران: انتشارات نگاه.
    • کارل مارکس و فردریش انگلس (1385)، مانیفست حزب کمونیست. ترجمه محمد پورهرمزان. برلین: انتشارات حزب توده ایران.
    • کولاکوفسکی، لشک (1387)، جریان­های اصلی در مارکسیسم، جلد سوم، ترجمه عباس میلانی، تهران: اختران.
    • گرامشی، آنتونیو (1362)، نامه‌های زندان، ترجمه مریم وتر، تهران: آگاه.
    • گرامشی، آنتونیو (1377)، دولت و جامعه مدنی، ترجمه عباس میلانی، تهران: اختران.
    • گلابی، فاطمه و حاجیلو، فتانه (1391)، بررسی جامعه‌شناختی برخی عوامل مؤثر بر مشارکت سیاسی زنان (مطالعه موردی استان آذربایجان شرقی)، مطالعات و تحقیقات اجتماعی، دوره اول، شماره 1، بهار، 200-173.
    • لسناف، مایکل.ایچ (1385)، فیلسوفان سیاسی قرن بیستم، ترجمه خشایار دیهیمی، تهران: ماهی.
    • مارکس، کارل (1386)، هجدهم برومر لوئی بناپارت، ترجمه محمد پورهرمزان، برلین: انتشارات حزب توده ایران، قابل دسترسی در : todehpartyiran.com
    • محسنی، منوچهر و جارالهی، عذرا (1382)، مشارکت اجتماعی در ایران، تهران: انتشارات آرون.
    • محمدپور، احمد (1399)، تاریخ به روایت فلسفه، تهران: لوگوس.
    • مصفا، نسرین (1375)، مشارکت سیاسی زنان در ایران، تهران: انتشارات وزارت امورخارجه.
    • میلز، سارا (1398)، میشل فوکو، ترجمه داریوش نوری، تهران: مرکز.
    • نوروزی، بشری (1395)، مشارکت سیاسی زنان در دوره پهلوی دوم (1320-1357)، نشریه مطالعات علوم اجتماعی، دوره دوم، شماره 3، 56-47.
    • همتی، علی‌محمد و حقیقی، فتحعلی (1400)، بررسی کاهش مشارکت سیاسی در انتخابات مجلس شورای اسلامی ایران، مجله پژوهش‌های سیاسی و بین‌المللی، ش 48، پاییز، 286-267.
    • هیندس، باری (1399)، گفتارهای قدرت از هابز تا فوکو، ترجمه مصطفی یونسی، تهران: نشر شیرازه.
    • هیود، اندرو (1389)، سیاست، ترجمه عبدالرحمن عالم، تهران: نشر نی.
    • وینسنت، اندرو، (1392)، ایدئولوژی­های مدرن سیاسی، ترجمه مرتضی ثاقب­فر، تهران: ققنوس.
    • یان رِمان (1400)، نظریه‌های ایدئولوژی: قدرت‌های بیگانگی و انقیاد، ترجمه مهرداد امامی، تهران: نشر چشمه.

     

    • Almond, Gabriel and Sidney Verba. 1963. The Civic Culture: Political Attitudes and Democracy in Five Nations. Princeton, NJ: Princeton University Press.
    • Dahl, Robert A. 1971. Polyarchy: Participation and Opposition. New Haven, CT: Yale
    • J.V& Elf, M (2000), Political Involvement And Apathy In Europe 1973-1988. Arbesitspapiere- Mannheimer Zentrum Fur Europische Sozial,Forschung.
    • Foucault, M. (1991), Governmentality, University of Chicago Press.
    • Foucault, Michel.(1979).Discipline and Punish :The  birth of the Prison. New York :Vintage.
    • A (1971), Selections from Prison note books, London.
    • Herbert L. Deryfus (Author), Paul Rabinow (Author), Micheal Foucault (Afterword). (1983), Beyond Structurealism and Hermenetics,University of Chicago Press.
    • https://moi.ir/, 2021-6- june, 21:00
    • Inglehart, Ronald. (1977). The Silent Revolution: Changing Values and Political Styles among Western Public Princeton, NJ: Princeton University Press.
    • Janiski, Thlmas; Cedric,Delon; Isra, Joya & Issac William Martin (2020), The New Handbook Of Political Sociology, Cambridge University Press.
    • Lamprianou, I. (2013). Contemporary political participation Research: a critical Assessment..springer.com 978-3-642-30067-1
    • Lipset, S.M. (1963). Political Man. London: Doubleday.
    • Louis, Althusser (2017). PHILOSOPHY FOR NON-PHILOSOPHER, translate and edited by G.M. Ghoshgarian, Bloomsbury Publishing Plc.
    • Moghadam, Valentine and Elham Gheytanchi. (2010). “Political Opportunities and Strategic Choices: Comparing Feminist Campaigns in Morocco and Iran.” Mobilization: An International Quarterly 15(3): 267–288.University Press.
    • Nepstad, Sharon Erickson. (2011). Nonviolent Revolutions: Civil Resistance in the Late 20th Century. New York: Oxford University Press.
    • Talcott. (1963). On the Concept of Political Power. Reviewed work(s): Source: Proceedings of the American Philosophical Society, Vol. 107, No. 3 (Jun. 19, 1963), pp.232-262.
    • Robert Gurr, Ted (1970). Why Men Rebel, Princeton University Press.
    • Sorensen, Georg(2008). Democracy and Democratization. Boulder, CO: Westview Press.
    • Stewart, D & M. Kamis.(1984). Secondary Research : Information Sources and Methods. CA : Sage.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار