بررسی نقش ابرروندهای جهانی‌شدن در تحول گفتمان‌های‌ هویتی در ایران معاصر

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری علوم سیاسی، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

2 دانشیار گروه علوم سیاسی، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران(نویسنده مسئول).

3 دانشیار علوم سیاسی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

چکیده

ماهیت بازتابی هویت ویژگی رایج و تعیین‌کننده‌ای است که منحصر به جهان مدرن می‌باشد. در قرن بیستم، فرآیند مدرنیزاسیون چنان گسترش یافت که سراسر جهان را دربرگرفت و فرهنگ مدرن از خلال ابرروندهای جهانی شدن در قلمرو هنر و اندیشه تفوق یافت. اما از دیگرسو، هویت مدرن همچنان که بسط می یابد، به شمار کثیری از پاره های پراکنده تجزیه می شود و این فروشکست منشوری به شکل گیری اشکال مختلفی از سوژگی اجتماعی و هویت فرهنگی می انجامد. پرسش کانونی مقاله این است: پدیدة جهانی شدن و تکنولوژی به واسطۀ چه تحولاتی به تقویت سوژگی و تضعیف ساختارهای سنتیِ تولید معنا انجامیده است؟ مقالۀ پیش رو نشان می دهد که چگونه ایران از فردای انقلاب مشروطه تاکنون از رشد ایده ها و اندیشه های نو متأثر بوده است؛ ایده هایی که در پرتو جهانی شدن و گسترش تکنولوژی شبکه های اجتماعی فراگیر شده و با خلق کنشگران جدید هژمونی ساختارهای قدرت و دستگاه های ایدئولوژیک را به چالش کشیده اند. ظهور کنشگران جدید با پیدایش شیوۀ نوینی از کنش اجتماعی همراه بوده است و پژوهش حاضر می کوشد با بهره گیری از چارچوب تحلیل گفتمان این اشکال نوین از کنش را شناسایی و تبیین نماید.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Analyzing the role of globalization supertrends in the transformation of identity discourses in contemporary Iran

نویسندگان [English]

  • Vida Yaghouti 1
  • Majid Tavassouli 2
  • Ali Ashraf Nazari 3
1 PhD Student in Political Science, Faculty of Law, Theology and Political Science, Research Sciences Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
2 , Department of Political Science, Faculty of Law, Theology and Political Science, Research Sciences Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
3 Associate Professor of Political Science, Faculty of Law and Political Science, University of Tehran, Tehran, Iran
چکیده [English]

The process of modernization expanded so much that it covered the whole world and modern culture excelled in the realm of art and thought through the globalization trends. But on the other hand, as the modern identity continues to expand, it is divided into a large number of scattered parts, and this fragmentation of the prism leads to the formation of various forms of social subjectivity and cultural identity. The central question of the article is: through what developments has the phenomenon of globalization and technology led to the strengthening of subjectivity and the weakening of traditional structures of meaning production? The following article shows how Iran has been affected by the growth of new ideas and thoughts since the day of the constitutional revolution. Those are the ideas that have become widespread in the light of globalization and the expansion of social network technology and have challenged the hegemony of power structures and ideological institutions by creating new actors. The emergence of new actors has been associated with the emergence of a new way of social action, and the present research tries to identify and explain these new forms of action by using the framework of discourse analysis

کلیدواژه‌ها [English]

  • Supertrends
  • globalization
  • discourse
  • identity
  • subject

منابع

احمدی، حمید(۱۳۸۳). ایران: قومیت، هویت و ملیت. تهران: مؤسسه تحقیقات و توسعه علوم انسانی.
برمن، مارشال(۱۳۸۶): تجربه مدرنیته، ترجمه: مراد فرهادپور، تهران: طرح نو.
پرندوش، پوریا(۱۳۹۷). رخداد،سوژه و حقیقت در اندیشه سیاسی آلن بدیو، تهران: تیسا
تاجیک، محمدرضا و شکورزاده، پریسا(۱۳۹۸). « تأملی بر امکان سوژه سیاسی با توجه به نظریه ارنستو لاکلاو». فصلنامه رهیافت­های سیلسی بین­المللی، دوره ۱۰، شماره ۳. بهار.
تورن، آلن(۱۳۹۸). برابری و تفاوت: آیا می­توانیم با هم زندگی کنیم، ترجمه سلمان صادقی­زاده، تهران: ثالث.
تورن، آلن(۱۴۰۰). بازگشت کنشگر: نظریه اجتماعی در جامعه پساصنعتی، ترجمه سلمان صادقی­زاده، تهران: ثالث.
سروند، مجید (۱۳۹۵). «جریان­شناسی فکری- سیاسی گفتمان­های روشنفکری ایران پس از انقلاب اسلامی با تاکید بر جایگاه سوژگی و فردیت». پایان­نامۀ دکتری، دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، به راهنمایی علی­اشرف نظری.
سلطانی، علی اصغر(۱۳۸۴). قدرت، گفتمان و زبان سازوکارهای جریان قدرت در جمهوری اسلامی ایران. تهران: نی.
فرکلاف، نورمن (۱۳۷۹). تحلیل انتقادی گفتمان. گروه مترجمان. تهران: مرکز مطالعات و تحقیق رسانه ها.
فکوهی، ناصر(۱۳۷۸). خشونت سیاسی: نظریات، مباحث، اشکال و راهکارها. تهران: پیام امروز.
فوکو، میشل (۱۳۸۹)، سوژه و قدرت، در تئاتر فلسفه، ترجمۀ نیکو سرخوش و افشین جهاندیده، تهران: نشر نی.
کانتی، الیاس(۱۳۸۸). توده و قدرت، ترجمه هادی مرتضوی، تهران: قطره.
موف، شانتال(۱۳۹۸). بازگشت امر سیاسی، ترجمه: جواد گنجی، تهران: نی.
میر محمدی، داود(۱۳۸۳). گفتارهایی درباره هویت ملی در ایران. تهران: تمدن ایرانی.
نظری، علی اشرف و سازمند، بهاره (۱۳۸۶). گفتمان، هویت و انقلاب اسلامی. تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
نظری، علی­اشرف (۱۳۸۶). «هویت مدرن و ظهور گفتمان مدرن در ایران». فصلنامه مطالعات ملی. سال هشتم شماره۴: ۳۰-۵۴.
نظری، علی­اشرف (۱۳۹۰). مدرنیته و هویت سیاسی در ایران. تهران: میزان.
نظری، علی­اشرف(۱۳۸۷). « تبیین مفهوم هویت از چشم­انداز گفتمانی» فصلنامه راهبرد، دوره شانزده، شماره ۳، ص: ۱۶۲-۱۸۰.
یورگنسن، ماریان و فیلیپس، لوئیز(۱۳۸۹). نظریه و روش در تحلیل گفتمان، ترجمه هادی جلیلی، تهران: نی
 
Calhoun, C (1994). Social Theory and the Politics of Identity. London: Blackwell.
Connoly, W, (2002). Identity / Difference. University of Minnesota Press...
Laclau, Ernesto (1990). New reflections on the revolution of our time, Brooklyn; Verso.
Mouffe, Ch. (2018). For a Left Populism. London – New York: Verso.
Stoddart, Mark C. J (2007). Ideology, Hegemony, Discourse: A Critical Review of Theories of Knowledge and Power, Social Thought and Research. Vol. 28, Pp: 191-225.
Weedon, C (2004). Identity and Culture: Narratives of Difference and Belonging, Berkshire: Open University Press.
Young, T. R, (2013). New Sources of Self: Pergamon General Psychology Series, Arnold P. Goldstein and Leonard Krasner. Oxford: Pergamon.