شکل گیری از خودبیگانگی شغلی و وابسته های آن در بین معلمان؛ مطالعه جامعه شناختی تجربه زیسته معلمان شهر تهران

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جامعه شناسی، گرایش توسعه اجتماعی – روستایی، دانشگاه تهران،تهران،ایران.

2 دانشیار جامعه شناسی، پژوهشکده مطالعات اجتماعی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران.

3 دانشجوی دکتری جامعه شناسی، گرایش بررسی مسائل اجتماعی ایران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران.

چکیده

تحقیقات میدانی اندکی از منظر جامعه شناسی سازمانی به بررسی تجربه زیسته معلمان در سازمان آموزش و پرورش بعنوان یک سازمان مدرن پرداخته است. تحقیق حاضر با هدف وضعیت شناسی شکل گیری ازخودبیگانگی در میان معلمان و به منظور تقلیل وابسته های آن با رویکرد کیفی انجام شده است.در این راستا مصاحبه هایی با 13 معلم مشغول به خدمت در مقاطع ابتدایی و متوسطه تهران بعمل آمد در این رابطه از روش نمونه گیری هدفمند و معیار اشباع نظری استفاده گردید. تحلیل داده های مطالعه و «مدل نظریه ای» ساخته شده نشان می دهد که : شرایط علی« عدم امکان مشارکت سازمانی»،« فقدان تخصص گرایی حرفه ای»، « عدم حمایت اجتماعی / سازمانی»،« عدم احساس توانمندی حرفه ای»و«نارضایتی مالی»منجر به پدیده «بیگانگی شغلی» در بین معلمان شده است. در این وضعیت به نظر می رسد معلمان با اتخاذ راهبردهای « اجرای قوانین کارآمد»، «کنشگری پراگماتیستی»،«گفتمان رضایت»باپدیده بیگانگی شغلی مقابله می کنند. پیامدهای این راهبردها برای معلمان مورد مطالعه،«تهی شدن فعالیت علمی معلم»و«بی تفاوتی آموخته شده» و« اتکا به تعاملات همکاران» بوده است.
 
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Occupational alienation and its dependents among teachers; A sociological study of the lived experience of teachers in Tehran

نویسندگان [English]

  • mohammadreza sheikhtaheri 1
  • Somayeh Shafiei 2
  • bahman babaei 3
1 Ph.D. student in Sociology of Social Development – Rural, Department of Social Development Studies, Faculty of Social Sciences, University of Tehran.
2 Associate research professor of Sociology, Department of Social Studies, Institute of Humanities and Cultural Studies, Tehran, Iran.
3 Ph.D.Student in Sociology, social problems study of iran, Institute of Humanities and Cultural Study,Tehran,Iran
چکیده [English]

From the perspective of organizational sociology, few field researchers have investigated the lived experience of teachers in the formal education organization as a modern organization. The current research was conducted with the qualitative approach to study the situation of alienation formation among teachers. Therefore, it will be a basis for policy-making in order to reduce the dependent factors of alienation among teachers. In this regard, interviews were conducted with 13 teachers working in primary and secondary schools in Tehran. The analysis of the study data and the constructed "theoretical model" show that: the causal conditions "impossibility of organizational participation", "lack of professional specialization", "lack of social/organizational support", "lack of feeling of professional competence" and "Financial dissatisfaction" has brought about the phenomenon of "occupational alienation" among teachers. In this situation, it seems that teachers encounter the phenomenon of occupational alienation by adopting the strategies of "implementation of efficient rules", "pragmatic activism", and "satisfaction discourse". The outcomes of taking these strategies for the studied teachers were "the depletion of the teacher's scientific activity" "learned indifference" and "relying on the interactions of colleagues".
 
Keywords: Job alienation, Lack of organizational participation, Lack of professional specialization, Financial dissatisfaction, qualitative approach
 
 
 
 
 
 
Introduction
Recent findings show that teachers, as the main actors of the educational institution, are the most significant variable in students' learning. In other words, the functions of the education system are based on the motivated, capable, and powerful teacher as the main agent of this system. Due to such substantial role of teachers, researchers have considered internal and external factors affecting teachers' performance as the subject of research. The lived experiences of a large number of teachers have expressed stress and exhaustion.
As a result, teacher exhaustion has been one of the topics that attracted many educational researchers during the last decades, until recently, positive psychology introduced the concept of job passion in relation to teachers' efficiency. Achieving the functions of education and training requires creativity, dynamism and non-stationarity of this organization and its main agents, i.e. teachers. Reviewing previous research and the opinions of experts have shown that the education system in Iran has faced many challenges: Lack of motivation, lack of job belongingness and financial dissatisfaction have always been introduced as factors affecting the dysfunctions of this system.
 
Goals
From the perspective of organizational sociology, few field researchers have investigated the lived experience of teachers in the formal education organization as a modern organization. The current research was conducted with the qualitative approach to study the situation of alienation formation among teachers. Therefore, it will be a basis for policy-making in order to reduce the dependent factors of alienation among teachers.
 
Methodology
In qualitative research, the following methods were used;
- "Documentary analysis" for reviewing previous research.
- "grounded theory method" for analyzing qualitative data and generating paradigm models and theories. To do so interviews were conducted with 13 teachers working in primary and secondary schools in Tehran.
 
Findings
The analysis of the study data and the constructed "theoretical model" show that: the causal conditions "impossibility of organizational participation", "lack of professional specialization", "lack of social/organizational support", "lack of feeling of professional competence" and "Financial dissatisfaction" has brought about the phenomenon of "occupational alienation" among teachers. In this situation, it seems that teachers encounter the phenomenon of occupational alienation by adopting the strategies of "implementation of efficient rules", "pragmatic activism", and "satisfaction discourse". The outcomes of taking these strategies for the studied teachers were "the depletion of the teacher's scientific activity" "learned indifference" and "relying on the interactions of colleagues".
 
 
Conclusions
Regarding the findings, it is concluded that the Education System is an organization that has strongly led to the formation of alienated teachers. Internal and external factors have played a role in creating such conditions. Non-participation, lack of support, and predominance of entrance exams to university as a goal of education and training (instead of creativity and learning life skills etc) have been the most important causes within the organization. The media and the multiplicity and interference of identity sources in society have been among the external factors effective in this job alienation.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Job alienation
  • Lack of organizational participation
  • Lack of professional specialization
  • Financial dissatisfaction
  • qualitative approach
افراسیابی، حسین. مداحی، جواد(1395).«بازنمایی و تبیین نقش اوقات فراغت در اعتیاد به سیگار در بین دانشجویان». فصلنامه رفاه و توسعه اجتماعی، شماره 26
افراسیابی، حسین؛ جمشیدی،بهنام؛ قدرتی،حسین،(1392)، مطالعه رضایت شغلی در ارتباط با مشارکت و بیگانگی در میان کارکنان شرکت برق منطقه ای فارس» فصلنامه جامعه شناسی کاربردی، شماره 49.
ایمان، محمد تقی؛ مرادی، علی(1396). بررسی تاثیر از خودبیگانگی اجتماعی در مسئولیت اجتماعی، مورد مطالعه: کارکنان شرکت نفت کرمانشاه، جامعه شناسی کاربردی، سال بیستم، شماره 3
ایمان، محمدتقی؛ جلائیان، وجیهه(1389). بررسی و تبیین رابطه بین مسئولیت اجتماعی و سرمایه اجتماعی در بین جوانان، جامعه شناسی کاربردی، شماره 1
توسلی، غلامعباس(1375). جامعه شناسی کار و شغل، چاپ اول، تهران: سمت
گودرزوند چگینی، نویان اشرف و علوی صائب(1393). عوامل تاثیرگذار بر بیگانگی از کار، روابط و راهکارها، فصلنامه رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، شماره 5
موسوی، سید کمال. حیدرپورمند، سکینه(1394).معمای بیگانگی در اندیشه اجتماعی، تهران:دانشگاه شاهد
فروم، اریک(1395).انسان برای خویشتن، ترجمه اکبر تبریزی، تبریز:بهجت
فونک، راینر(1395). اریک فروم: شجاعت بودن، ترجمه طاهره محمدعلیزاده، تهران: آشیان
دعایی، حبیب الله؛ برجعلی، شهلا(1389). بررسی رابطه حمایت سازمانی ادراک شده با تعهد سازمانی و قصد ترک خدمت. چشم انداز مدیریت دولتی، 3  63- 77
رستگار، خالد. کاوه، مهدی(1393).بررسی عوامل جامعه شناختی مرتبط با بیگانگی شغلی. فصلنامه مطالعات و تحقیقات اجتماعی ایران، دوره 2، شماره 3. 467-439
لهسایی زاده، عبدالعلی؛ منصوریان، کریم(1378). بررسی رضایت مندی شغلی درباره عوامل اجتماعی، اقتصادی و جمعیتی. نامه علوم اجتماعی، شماره 13، 188-161
وبر،ماکس(1374).اقتصاد و جامعه، ترجمه جمعی از مترجمان، تهران: مولی
مارکس، کارل(1378). دست نوشته های اقتصادی و فلسفی1844، ترجمه مرتضوی، تهران:آگه
کوزر، لوئیس(1399).زندگی و اندیشه بزرگان جامعه شناسی، ترجمه محسن ثلاثی، تهران: علمی
وحیدا، فریدون.حقیقتیان، منصور.بزمی، مهناز(1393).ارزیابی جامعه شناختی بیگانگی شغلی و تاثیرات آن بر فرهنگ سازمانی در سازمان های آموزشی(مورد مطالعه آموزش و پرورش مشهد) فصلنامه جامعه شناسی کاربردی شماره 25.
کرایب، یان(1396).نظریه اجتماعی مدرن، ترجمه عباس مخبر، تهران:آگه
مارشال، کاترین، رس من، گرچن(1377). روش تحقیق کیفی، ترجمه علی پارسائیان، تهران: دفتر پژوهش های فرهنگی
محسنی تبریزی(1373).بیگانگی: مانعی برای مشارکت و توسعه؛ فصلنامه تحقیقاتی فرهنگی تهران، سال اول شماره1
میری،سیدجواد.خرمی نژاد،مهرنوش(1398).بازخوانی انتقادی سیاست گذاری های آموزشی در ایران معاصر. تهران:نقدفرهنگ
فکوهی، ناصر(1378). خشونت سیاسی. تهران: پیام امروز با همکاری نشر قطره
Aminah, Ahmad. (1997), Work-Family Conflict and Social Support, Pertanika Journal of Social Science and Humanities. Volume5. Number93-101
.
Albert, A, & Kormos, J. (2011). Creativity and narrative task performance: An exploratory study. Journal of Research in Language Studies, , Volume 61.Number 73–99.
 
 
 
Aubo, Caroline, (2007). Perceived organizational support and organizational commitment: The moderating effect of locus of control and work autonomy. Journal of Managerial Psychology, Volume 22, Number 484.
 
Corbin,Julit&Anselm, Strauss(1990). Basic of Qualitative Research: Techniques and Procedures for Developing Grounded Theory
 
Kartal, Nazan. (2018). Evaluating the relationship between work engagement, work alienation and work performance of healthcare professionals. International Journal of Healthcare Management. Volume 11. Number 251-259.
 
 
Kalleberg, Arne & Olsen, Karen (2009), “Is Participation Good or Bad for Workers? Effects of Autonomy, Consultation and Teamwork on Stress Among Workers in Norway. journal of Acta Sociologica. Volume52. Number99-116
 
Levinson, D & Cookson, W & Sadovnik ,A(2002) , Education and sociology: an
Encyclopedia. Published by Routledge
 
 
Hackman, J. R., & Oldham, G. R. (1976). Motivation through the Design of Work: Test of a Theory, Journal of Organizational Behavior and Human Performance. Volume 16. Number 250-279
 
Zhang, X,& Bartol, K. (2010). Linking empowering leadership and intrinsic motivation, and creative process engagement. Academy of Management Journal. Volume 53. Number 107–28.