بررسی سیر تحول اجتماعی نهادهای فرهنگی و دانشگاهی در اروپا (از سدۀ یازده تا پانزده میلادی)

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسنده

عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

چکیده

چگونگی پیدایش و سیر تحول و شکوفایی نهادهای فرهنگی و دانشگاهی در غرب موضوع پیچیده و دشواری است که به‌سختی تن به پژوهش می‌دهد. در این مقاله نخست، با استناد به منابع معتبر، آرای چند مورخ برجستة تاریخ علم و قرون وسطی‌شناس صاحب‌نظر دربارة نحوة پیدایش و تأسیس نهادها و مراکز دانشگاهی بررسی می‌شود و تاریخ نسبتاً دقیقی در خصوص شکل‌گیری آن‌ها به‌دست می‌آید و سپس اجمالاً به رابطۀ استادان با دانشجویان و برنامه و مواد درسی و آموزشی آن‌ها اشاره می‌شود. در همین زمینه به بررسی کشمکش‌ها و جدال‌های فکری و دینی در محیط‌های دانشگاهی پرداخته و از سوی دیگر به مواضع و رفتار ارباب کلیسا در این مورد اشاره می‌شود. سرانجام به آمیزۀ عقلانی و علمی حاصل از این مناقشه‌ها، که در اواخر قرون وسطی دست‌مایة پیشرفت تمدن اروپایی و سپس انقلاب علمی شد، اشاره می‌شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Surveying the social development of cultural and academic institute in Europe

نویسنده [English]

  • Seyed Abutorab Siahpush
چکیده [English]

The formation and evolution procedure of cultural and academic institutes in the Christian West is a complicated and difficult issue to study, and is hardly survivable. In this paper, based on valid references, the opinions of some remarkable historians of science and middle-ages scholars, regarding the advent and establishment of academic institutes and centers, are examined, and consequently a relatively exact date of the formations of the centers is obtained. Then the relation between professors and students, the course titles and educational details of the centers will be pointed out in brief. In this regard, on one hand, the thought and religious challenges in academic environments are investigated, and on the other hand, the behaviors of Church masters and their positioning are studied. Finally, I indicate to a combination of rationalization and science which is the results of these disputes, and was the source of development in European civilization and then a scientific revolution at the end of middle-ages

کلیدواژه‌ها [English]

  • cultural centers
  • academic institutes
  • middle-ages
  • European civilization

مراجع

پایا، علی (1385). دانشگاه، تفکر علمی، نوآوری و حیطۀ عمومی، تهران: پژوهشکدۀ مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی (1382). فرهنگ، ویژۀ بزرگ‌داشت خواجه نصیرالدین طوسی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
ذاکر صالحی، غلامرضا (1383). دانشگاه ایرانی، تهران: کویر.
رفاعی، احمد فرید (1346 ق). عمر المأمون، المجلد 1، قاهره: دارالکتب المصریة.
روزنتال، فرانتز (1385). میراث کلاسیک اسلام، ترجمۀ علی‌رضا پلاسید، تهران: طهوری.
سارتون، جورج (1388). گفتارهایی در تاریخ علم، ترجمۀ غلام‌حسین صدری ‌افشار، تهران: آییژ.
غنیمه، عبدالرحیم (1372). تاریخ دانشگاه‏های بزرگ اسلامی، ترجمۀ نورالله کسایی، تهران: دانشگاه تهران.
کسایی، نورالله (1362). مدارس نظامیه و تأثیرات علمی و اجتماعی آن، تهران: امیرکبیر.
مجتهدی، کریم (1379). مدارس و دانشگاه‏های اسلامی و غربی در قرون وسطی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
محمد بن رشد، ابوالولید (1358). فصل المقال، ترجمۀ سیدجعفر سجادی، تهران: مرکز ایرانی مطالعۀ فرهنگ‏‏ها.
مک نیل، ویلیام (1388). بیداری غرب، ترجمۀ مسعود رجب‏نیا، تهران: علمی و فرهنگی.
میلر، و. م. (1310). تاریخ کلیسای قدیم در امپراطوری روم و ایران، ترجمۀ علی نخستین و عباس آرین‏پور، تهران: آگوست پرس.
وستفال، ریچارد (1387). تاریخ پیدایش علم جدید، ترجمۀ عبدالحسین آذرنگ و رضا رضایی، تهران: نشر نی.
هربرت، باترفیلد (1379). مبانی علم نوین، ترجمۀ یحیی صبحی، تهران: علمی و فرهنگی.
 
Basalla, George (1968). The Rise of Modern Science, Internal or External Factors (Problem In European Civilization), Lexington: Heath.
Grant, Edward (1996). The Foundations of Modern Science in the Middle Ages, their Religious Institutional and Intellectual Contexts, Cambridge: Cambridge University.
Rosenthal, Franz (1970). Knowledge Triumphant, the Concept of knowledge in Medieval Islam, Leiden: E. J. Brill.
Tilly, Charles (1993). European Revolution 1492-1990, Oxford: Black well.
Toby, E. Huff (2003). The Rise of Early Modern Science, Islamic, China and the West, New York: Cambridge University.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار